40 JAAR ENCI-JUBILEUMFONDSHet is dit jaar 40 jaar geleden dat, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan vanENCI,de commissie ENCI-Jub?eutnprijsvraag in het leven werd geroepen. Debedoeling daarvan was om de belangstelling voor studie en onderzoek op het gebiedvan cernent en beton te bevorderen. Die belangstelling werd in de eerste plaatsgezocht onder studenten en pas afgestudeerden aan de Technische Hogeschool Delft.Deze situatie heeft geduurd tot 1978 toen het accent is verlegd naar het toekennenvan studieprijzen voor afstudeerwerk van studenten aan TU's en HTS-en. Eenterugblik op een bescheiden, maar nuttig fonds.De samenwerk?ng in het begin. van de jaren '50 tussen ENCIen de toenmalige TH-Delft,leidde ertoe dat een speciale senaats-commissie werd ingesteld voor hetvast-stellen van de gewenste onderwerpen.De aankondigingvan de prijsvragen na-mens de senaat werd gedaan door derector magnificus.Tijden veranderen: de TH werd TU ende senaat als bestuurslichaam van deuniversiteit hield op te bestaan. Ook omandere redenen was het toen na ruim 20jaar tijd om zich te bezinnen op een an-dere invulling van de doelstelling. Nuna 40 jaar blijkt die stimulerende wer-(vervolg van blz. 47)Conunentaar bij de opmerkingenStaalsoortHet voorschrijven van FeB 500 HWLlaat niet toe omstaal FeB 500 HK HKN- alsdraad van de rol- te gebruiken.Er isechter geen aanleiding om deze staal-soort uit te sluiten in projecten als hierbeschouwd.DiametersRekening houdend met het feit dat wa-pening t.m. 012 vanafde rol wordt ver-werkt, zou onder uitsluiting van ? 6 ge-streefd kunnen worden naar gebruikvan ? 8, 10 en 12vanaf de rol, respec-tievelijk 08, 10, 12, 14,16en 20 als sta-ven.BeugelsTen opzichtevan de hoofdwapeningva-rieert de betondekking als twee soortenbeugels in ??n balk worden toegepast.De hoekstaven zullenverdervan de bui-tenkant beton komen te liggen.Doorvoor alle beugels 0 8 te gebruiken,wordt ten koste van enkele kilo's wape-ning een beter produkt bereikt.48king van het jubileumfonds nog steedsvolop aanwezig te zijn.Reden om dit be-scheidenfonds eens voor hetvoetlicht tehalen.In oktober van dit jaar kwam een aantalheren bijeen die oude herinneringenhebben opgehaald. Allen hebben gedu-rende een bepaalde periode in het Jubi-leumfonds zitting gehad. Het warenirJMJGadiot en ir.A.GJWolfs (beidenENCI), prof.dr.ir.A.S.G.Bruggeling enprof.ir.A.L.Bouma.De instelling van een fonds voor prijs-vragen ter gelegenheid van het 25-jarigbestaan van ENCI was voor de toenma-lige directeur, ir.H.W.Mooser, ZwitserBeugelafstandenZowel bij het 'bordtekenen' als metCAD-apparatuur, maat ook daarna bijhet in het werk brengen, wordt veel ex-tra werk verricht om een enkele beugeluit te sparen.Beugelafstanden van 150 - 200 - 150mrn of150- 300 - 150mm resulteren inoverzichtelijker werk, dus minder kansop fouten.Het stramien 150 - 300 - 150 verdientdan de voorkeur, omdat dit ontstaatdoorhetweglatenvan enkele beugels ineen 150mm reeks.HoofdwapeningOok hier is het de vraag ofdit ??nmaligzo gedetailleerd uitzoeken, resulterendin een minimale wapening, opweegt te-gen de verdere noodzakelijke inspan-ning om dit te realiseren.Combinaties in balkafmetingenDeze combinaties komenverstorend te-rug in grondwerk, paalkoppenen de be-kisting en kosten dus op andere plaatsenmeer dan hier wordt verdiend.van origine, een besluit van traditioneleaard. Zwitsers denken dikwijls in prijs-vragen, aldus ir.Gadiot die enkelejarenlater zijn opvolger was. Van de zijde vande Technische Hogeschool Delft warende eerste betrokken hoogleraren bij dekeuze van wetenschappelijke onder-werpen de heren prof.ir.C.GJVreden-burgh, prof.dr.C.A.Lobryvan Troosten-burg de Bruyn, prof.dr.ir.H.I.Watermanen prof.irJA.Bakker.De bedoeling van .ENCI was toch ookwel het wekken van belangstelling vooronderwerpen van cementchemischeaard, maar achteraf beschouwd moetworden vastgesteld dat het fonds tochvooral studie en onderzoek stimuleerdeAantallenstavenZes staven, ? 16mm, dekking en beu-gels laten zien dat bij een breedte van400 mm niet meer dan 50 mm ruimteoverblijft tussen de bovenstaven overgrote lengte van de balk. Betonstortenen verdichten (trillen) worden hierdoorbemoeilijkt.ConclusieMet dit voorbeeld is aangetoond dat hetontwerpenvan een wapening die nauw-keurig de constructie volgt, niet tot eeneconomische constructie zal leiden.Hoe groter het aantal bewerkingen ofingrepen, hoe duurder de wapening.Ook het hanteren van een vuistregels, aldan niet ontleend aan de voorschriften,moet met de nodige voorzichtigheidworden uitgevoerd.LiteratuurNEN 6008, Betonstaal, 4e druk 1991,verkrijgbaar bij het NNI, postbus 5059,2600 GB Delft (015 - 690390), prijsf38,15.Cement 1992 nr. 12Ontspannen terugblikken op 40 jaarENCI-JubileumfondsVan links naar rechts, de heren Wolfs,Bruggeling, Gadiot en Boumadie te maken hadden met de ontwik-keling in het ontwerpen en uitvoerenvan betonconstructies. Een logischekeuze ook, omdat daarvoor het meestestudiepotentieel beschikbaar was.In de geschiedenis van het fonds kunnentwee perioden worden onderscheiden:De eerste periode reikt tot medio deja-ren '70. Uit de keuze van prijsvraag-onderwerpen blijkt dat de betreffendecommissie goed nadacht over toekom-stige ontwikkelingen.Enkele van de onderwerpen uit de be-ginjaren:- Onderzoek naar de vorm van het rno-ment-krommingsdiagram vanbetondoorsneden van verschillendevorm en verschillend wapeningsper-centage, ook voor het elastoplastischegebied (1952).- Een kritisch literatuuronderzoek naarde voor-en nadelen van luchtbelvor-mers, zonodig aangevuld met eigenproeven (1955).- Toepassing van de vloeilijnentheoriebij de sterkteberekening van scheveplaten (1956).- Invloed van calciumchloride in beton(1959).In een periode van ca 20 jaar werden intotaal 18 prijsvragen uitgeschreven.Dikwijls kon een keuze wordenmaakt uit twee onderwerpen. Het be-trofeen periodedat nog de tijd en de rustwerd opgebracht om dergelijke studiesin de avonduren aan te pakken. Komdaar tegenwoordig nog maar eens om.De eerste prijswinnaar was irJH.vanLoenen die bij de eerstgenoemde prijs-Cement 1992 nr. 12vraag een tweede prijs won met een bij-drage onder het motto 'buigt het niet,dan barst het niet'. De laatstestudieprijswerd in 1973 uitgereikt aan ir.L], denBoer voor diens studie over vezelver-sterkt beton. Lang niet altijd leverde eenprijsvraag ook een winnaar op. Meestalwas dan de tijd nog niet rijp voor een ge-degen antwoord.Medio de jaren '70 kwam het fonds totde conclusie dat het uitschrijven vanprijsvragen zichzelf had overleefd. Deanimo van jonge ingenieurs vooravondvullende studies was duidelijkvoorbij. Daarop volgde een overgangs-periode waarin getracht is het ]ubile-urnfonds in te zetten voor het stimule-ren van promotie-onderzoek. Dat bleektoch wel een zware financi?le belastingvan het fonds. De continuiteit was pasopnieuw gewaarborgd toen in 1978 eenovereenkomst tot stand kwam tussenENCI-]ubileumfonds en Betonvereni-ging. Daarin werd beslotengezamenlijkeenjaarlijkse studieprijs uit te schrijvenwaarvoor afstudeerwerk van studentenaan de TU's en HTS-en kon worden in-gezonden. Dat heeft sindsdien nogalwat aan bekroonde studies opgeleverd,ook van de zijdevan gelijkwaardigeBel-gische opleidingsinstituten.De overeenkomst tussen Betonvereni-ging en ENCI-]ubileumprijsvraag om-vatte daarnaast een Betonprijs die elketweejaarwordt uitgereikt aan bekroon-de bouwwerken.Datisde situatie zoals die nog steedsvankracht is. De prijzen hebben in de loopvan de jaren grote bekendheid gekre-gen. Ze worden uitgereikt tijdens dejaarlijkse Betondagen. Een grotere be-langstelling in de Nederlandse beton-bouw is niet denkbaar.De initiatiefnemers van 40jaar geledenkunnen tevreden zijn. Aan de doelstel-ling dat de studieprijzen de belangstel-ling van jonge afgestudeerden voor hetonderzoek moeten stimuleren, wordtnog steeds voldaan.Maar daarnaast is er die toegevoegdewaarde bereikt dat uitzonderlijke pres-taties bij het bouwen in beton in bredekring worden uitgedragen.M.G.P.Nelissen49