In september 2010 is het Constructeursregister RC/RO officieel van start gegaan. Dit register moet de kwaliteit en de waardering van het constructeursvak stimuleren. Het begin lijkt erg succesvol. Maar het is nog te vroeg om te spreken van een geslaagd initiatief. De redactie van Cement ging in gesprek met enkele leden van de Toetsingscommissie. Bekijk hier het overzicht van RC's en het overzicht van RO's.
themaKwaliteit gewaarborgd120114themaKwaliteitgewaarborgdIn september 2010 is het Constructeursregister RC/RO officieel van start gegaan. Dit registermoet de kwaliteit en de waardering van het constructeursvak stimuleren. Het begin lijkt ergsuccesvol. Maar het is nog te vroeg om te spreken van een geslaagd initiatief. De redactievan Cement ging in gesprek met enkele leden van de Toetsingscommissie.1Visie van de Toetsingscommissie op het ConstructeursregisterKwaliteit gewaarborgd 12011 51 Absolute World, Mississauga,Canada foto: PERI GmbHDe redactie van Cement ging in gesprek met drie leden van deToetsingscommissie: ir. Rob van de Waal (Iv-Groep), ir. JohanGaljaard (ABT) en ir. Erik Middelkoop (Corsmit). Ook project-leider van het register ir. Frank Maatje schoof aan.Wat is volgens jullie de allerbelangrijkste reden geweest hetregister op te richten?Van de Waal: "Imagoverbetering zie ik als belangrijkste doel.Ons vak heeft te weinig status, zeker in vergelijking met beroe-pen als arts, advocaat of accountant. Het gevolg is dat veeljongeren het vak niet meer kiezen. De belangrijkste oorzaakvoor het slechte imago ligt bij onszelf. We weten het vak nietgoed te presenteren. Het Constructeursregister kan bijdragenaan een verandering."Galjaard: "Imago is inderdaad belangrijk maar de echte aanlei-ding ligt volgens mij ergens anders. Het gaat om de kwaliteitvan het vak. Die is zorgwekkend. Wat er soms bij bouwtoezichtwordt ingediend is beschamend. Berekeningen waar geen barstvan klopt of tekeningen die niet deugen. Opdrachtgevers zienhet verschil in kwaliteit echter niet. Voor mij is het Construc-teursregister er vooral voor om dat verschil inzichtelijk temaken."Van de Waal: "Er is een relatie tussen deze twee aspecten. Eeningenieur is een inkoopartikel geworden die tegen een zo laagmogelijke prijs wordt ingehuurd. Dat doordat het beeld rich-ting opdrachtgever niet deugt."Middelkoop: "Als een opdrachtgever graag een goede construc-teur wil selecteren, hoe vindt hij die dan? In zijn ogen krijgt hijgelijkwaardige aanbiedingen, die zijn gebaseerd op standaard-lijstjes. Dan is het volgens hem dus geoorloofd op prijs te selec-teren. Maar dat gaat volledig voorbij aan de competenties vande persoon die het werk gaat doen. Om kwaliteit te kunnenleveren moet die persoon voldoende kennis en ervaringhebben. Juist d?t moet voor de opdrachtgever inzichtelijkworden gemaakt. Kortom, het Constructeursregister moet deopdrachtgever helpen een goede selectie te maken.En het gaat in de bouw om enorme investeringen met giganti-sche faalkosten. De trend is dat er steeds meer managers enjuristen op een werk zitten. Maar er wordt nauwelijks ge?nves-teerd in de kwaliteit van het constructieadvies."Een deel van het probleem ligt dus bij de opdracht. Je hoortook vaak dat die opdrachten veel te gefragmenteerd zijn.Helpt het Constructeursregister dit probleem op te lossen?Galjaard: "Elke RC en RO moet een gedragscode ondertekenen.Daarin staat onder andere dat je datgene doet wat in het belangis van veiligheid. Dat betekent dus dat je niet iedere opdrachtmoet accepteren."Middelkoop: "Je moet willen functioneren in een proces dat toteen goed resultaat kan leiden. Als een opdracht teveel is opge-knipt, is een goed resultaat eenvoudigweg niet mogelijk. Als dathet geval is moet je er dus niet aan mee willen werken."Maar met alleen een gedragscode voorkom je dat toch niet?Middelkoop: "RO's willen dergelijke opdrachten helemaal niet.Dat was ook al zo v??rdat het Constructeursregister bestond. Jewilt geen project op je naam hebben staan waar van allesmisgaat. Zo zitten die mensen in elkaar. Het gaat over nemenvan verantwoordelijkheid."Galjaard: "Die verantwoordelijkheid toetsen we ook in hetassessment. Als blijkt dat een kandidaat er anders tegenaankijkt, valt hij zeker door de mand."Het Constructeursregister RC/ROHet Constructeursregister is opgezet door de Betonvereniging en de VerenigingBouwen met Staal. Constructeurs kunnen in het registrer worden openomen alszij aantoonbaar aan een aantal voorwaarden voldoen op het gebied van kennis,ervaring en integriteit. Het systeem werkt met punten. Kennispunten kunnenworden verdiend met diverse opleidingen en cursussen. Beoordeling van werk-ervaring vindt plaats aan de hand van zogenoemde ervaringseenheden. Hierbijspeelt niet alleen de hoeveelheid ervaring, maar ook het soort ervaring. Om deintegriteit te waarborgen moet een gedragscode worden ondertekend.Het Constructeursregister maakt onderscheid tussen Registerconstructeurs (RC)en Registerontwerpers (RO). RC's kunnen ervaring opdoen op vijf niveaus, C1t.m. C5, vari?rend van tekenaar tot constructeur/projectleider. Hoe hoger hetniveau, hoe harder de ervaring doortelt. 70% van de ervaring moet wordenopgedaan op C4/C5-niveau. Ervaring op C1-niveau telt niet mee.De toetsing van de RC's is alleen schriftelijk. Voor RO's is de toetsing zwaarder. Eris meer kennis nodig en ook meer ervaring. Naast een schriftelijke beoordelingvindt er ook een assessment plaats. Hierin wordt de kandidaat ondervraagdover zijn ontwerpvisie over een zelf aangedragen project. Voor de RO's geldteen indeling in twee categorie?n, namelijk de constructief adviseur/raadge-vend ingenieur en de specialist constructeur.De beoordeling vindt plaats door een onafhankelijke Toetsingscommissie. Dezecommissie wordt benoemd door de Raad van Toezicht, die is belast metcontrole op de uitvoering en handhaving van het niveau.Kennis van de RC's en RO's moet aantoonbaar op peil blijven. Permanenteeducatie is daarbij van belang. Dit wordt iedere drie jaar getoetst, ook op basisvan punten. Dat gaat op papier. Er volgt geen herhaling van het assessment.Het begin van het Constructeursregister RC/RO is veelbelovend. Eind januari2011 zijn er 34 RO's en 143 RC's geregistreerd. Daarnaast hebben zich nog eens338 kandidaten aangemeld."Het Constructeursregister moetde opdrachtgever helpen eengoede selectie te maken"Kwaliteit gewaarborgd120116themaIs het project dat wordt behandeld in het assessment aanbepaalde voorwaarden verbonden?Middelkoop: "Met een eenvoudig gebouw kun je niet aantonendat je het vak goed beheerst. Je zou dan gewoon voor een stan-daardoplossing kunnen gaan. Daarom moet je een gebouwkiezen met voldoende uitdagingen, het liefst ontworpen dooreen architect met een grote A."Van de Waal: "Het is wel voorgekomen dat iemand met een teeenvoudig project komt. Die vragen we dan het nog eens overte doen met een ander project."Maatje: "Kandidaten krijgen vooraf een lijstje met voorwaardenwaar een project aan moet voldoen. Wij vragen om een samen-vatting van het project. Het is ook belangrijk dat je als kandi-daat vanaf het begin bij het project betrokken bent geweest. Hetis een zware toets, kandidaten moeten zich degelijk voorberei-den. Mensen die dachten `dit halen we wel even' zijn van eenkoude kermis thuisgekomen."Is het register voor iedereen toegankelijk?Maatje: "Zeker. Er wordt niet naar de persoon gekeken maaralleen naar kwaliteit. Wel is er een selectie vooraf. Dat is al eenbehoorlijke scherprechter. Er liggen eenduidige eisen om aan tetonen of je voldoende kennis hebt. Bijvoorbeeld met opleidin-gen, cursussen, docentschappen, lezingen, publicaties invakbladen. Ook ervaring speelt een belangrijke rol. Haal je hetgewenste niveau niet, dan kom je niet in aanmerking voor toet-sing."Middelkoop: "Het gaat er ook om dat je echt als constructeuraan het werk bent, minimaal zo'n jaar of zes. En niet alsmanager bijvoorbeeld. Er zijn er genoeg die wel een universi-taire opleiding hebben, maar die geen constructeur zijn. Diekomen dus niet in aanmerking. Kandidaten moeten zelfomschrijven wat ze hebben gedaan. Dat wordt wel nog door jeleidinggevende geverifieerd. De Toetsingscommissie toetstvervolgens of het aannemelijk is wat je hebt opgeschreven."De richtlijnen voor de schriftelijke toetsing liggen eenduidigvast. Geldt dat ook voor het assessment?Galjaard: "Het assessment wordt door drie personen afgeno-men. Vervolgens wordt elke kandidaat plenair behandeld.Daardoor wordt voorkomen dat de ene groep de lat op eenander niveau legt dan de andere groep."Van de Waal: Hoe hoog die lat precies moet liggen wordt steedsduidelijker. We voelen allemaal heel goed aan wat het niveaumoet zijn. Er ontstaat eigenlijk nooit discussie."Maatje: "We hebben al diverse voorbeelden van mensen dienadat ze door de ene groep zijn afgewezen ook door een anderegroep worden afgewezen.""Mensen die dachten`dit halen we wel even'zijn van een koude kermis thuisgekomen"BuitenlandIn het buitenland bestaan vergelijkbare initiatieven. In Amerikakennen ze bijvoorbeeld de Professional Engineer (PE). Deze titelwordt door een volledig onafhankelijk orgaan uitgegeven. Bijieder werk moet een PE betrokken zijn uit de betreffende staat,anders mag het niet worden uitgevoerd. Het gaat daarbij alleenom de handtekening. In deze handtekeningen ontstaat daardooreen levendige handel. Of de constructieve veiligheid hierbij isgebaat, is natuurlijk sterk de vraag.In Engeland heb je de zogenoemde Chartered Engineer. Hier iseen dergelijke titel echter niet verplicht.2Kwaliteit gewaarborgd 12011 72 A2-Holendrecht - OudeRijn: Kunstwerk LageWeide foto: Betonvereniging3 Rabobanktorens in Utrechtfoto: Tom WolbrinkTU's. Daar is geen geld meer. De kans dat er volgend jaar nogeen vakgroep staal bestaat is erg klein. Feitelijk zit het probleemnog veel dieper. Op de middelbare school kun je kiezen: `Ga ikiets moeilijks studeren en weinig verdienen of iets makkelijksen veel verdienen'. Op het moment dat de waardering omhooggaat kun je dit probleem ook aanpakken. Nu is het tarief vaneen constructeur niet veel hoger dan van een loodgieter. Watwij fout doen is dat we het vak niet verkopen. We zijn buitenge-woon introvert. Het is een prachtig vak. Dat moet al op delagere school worden uitgedragen. Als wij vandaag zeggen datwe allemaal 50% duurder zijn, wordt dat ook betaald. Maar datdurven we niet. Als betrokkenheid van een RO wordt ge?istdoor een opdrachtgever moet hij er wel voor betalen. Danwordt het papiertje geld waard. Dat gaat zich ook vertalen insalaris van de RC's en RO's. Als er meer vraag naar hen komt ishet voor werkgevers van groot belang deze mensen vast tehouden."Het niveau van toetsing lijkt erg hoog te zijn, er zijn veelafvallers. Hoe voorkomen jullie dat het niveau niet omlaaggaat?Middelkoop: "Ik ben daar niet zo bang voor. Het wordt geborgddoor continu?teit in de Toetsingscommissie. Bovendien heeftonze branche een lange en goede reputatie op dit gebied. Oplei-dingen als HTI en PMSE zijn nooit in de verleiding gekomenhet niveau aan te passen, hoe laag het slagingspercentage ookwas. Het lage slagingspercentage bij het Constructeursregisterkomt ook door onjuiste communicatie. Er hebben zich mensenaangemeld voor RO waarvan je op voorhand weet dat ze hetniet gaan redden. We hebben de site hier ook op aangepast. Ennu beoordelen we iemand ook eerst op papier voordat hij naarhet assessment mag."Van de Waal: "Het niveau op de TU's en HBO 's is wel naarbeneden gegaan. Dat komt vooral omdat zij met teruglopendestudentenaantallen te maken kregen. Daarom gingen ze anderevakken aanbieden zoals management en organisatie. Ik vinddat een slechte ontwikkeling."Middelkoop: "Ik geloof niet zozeer dat het niveau van het HBOis afgezwakt maar wel dat er minder ruimte is voor constructie-vakken. Tegenwoordig kun je niet veel meer verwachten vaneen net afgestudeerde HBO'er Bouwkunde of Civiele techniek.Die zijn zeker nog geen constructeur."Maatje: "Het Constructeursregister stimuleert mensen zich teblijven ontwikkelen. Als je nu van het HBO komt kun je zienwelk pad je moet volgen om RC of RO te worden. Wij hopendat opleidingsinstituten daarop in gaan spelen. Dat ze cursus-sen gaan aanbieden waarmee ze op dat niveau gaan komen."Galjaard: "Bij vakgerichte opleidingen bekijk je het vanaf deandere kant. Wij gaan uit van het niveau dat we als beroeps-groep nodig hebben en niet wat de kandidaten aankunnen."Van de Waal: "En daar maak ik me juist zorgen om. Dat westeeds minder mensen krijgen die aan die eisen voldoen. Datis een groot probleem. Dat was ook een belangrijke motiva-tie voor mij om dit te doen. Het probleem begint al op de"Op de middelbare school kun je kiezen:ga ik iets moeilijks studeren en weinigverdienen of iets makkelijks en veel verdienen"3Kwaliteit gewaarborgd120118themaHoe is de Toetsingscommissie samengesteld?Galjaard: "Bij het samenstellen van de commissie is goedgekeken naar een goede afspiegeling van de markt: ingenieurs-bureaus voor gebouwen, ingenieursbureaus voor civiel, aanne-mers, prefableveranciers. Zo bestrijken wij de kennis van demarkt. Bovendien hebben we een goed beeld van de projectendie worden behandeld. We kunnen daardoor beter beoordelenof het re?el is wat de kandidaat vertelt."Middelkoop: "Van de drie die toetsen moet er minimaal een uithetzelfde vakgebied komen als de kandidaat."Van de Waal: "En je moet de kandidaat niet te goed kennen. Hetmag bijvoorbeeld geen collega zijn."Galjaard: "Het is interessant dat je als kandidaat te maken krijgtmet mensen uit verschillende branches. Daardoor krijg je ookvragen over iets dat voor jou misschien erg voor de hand ligt.Dan zie je dat mensen toch heel veel moeite hebben zoiets`vanzelfsprekends' goed uit te leggen."Van de Waal: "De toetsingen zijn voor onszelf ook heel leer-zaam, zeker als je samenwerkt met mensen uit een anderesector. Wij moeten nu ook specialisten beoordelen. Van moge-lijke bevordering van specialisten tot RO was ik een groot pleit-bezorger. In de Toetsingscommissie zit echter doorgaans nietiemand die hetzelfde kennisniveau heeft als die specialist. Dathoeft ook niet om hem goed te kunnen beoordelen. Het gaattoch meer om het beoordelen van de aanpak, zonder te diep indetail te treden."Galjaard: Dat geldt ook voor de ontwerpers. Ik heb niet de erva-ring om te beoordelen of iemand die een brug heeft ontwor-pen, dat tot in detail goed heeft gedaan. Maar ik kan wel kijkenof hij het constructief ontwerpproces goed in de vingers heeft."Jullie toetsen je eigen vakgenoten. Levert dat nooit schevegezichten op?Maatje: "Kandidaten worden puur op kwaliteit beoordeeld,nooit op de persoon. En we zijn in de voorbereiding heel zorg-vuldig te werk gegaan om maar zoveel mogelijk draagvlak tekrijgen. We hebben gezocht naar bureaus en bedrijven die eengoede naam hebben. In de Toetsingscommissie zitten nutoppers uit de markt. En ik heb nog nooit iemand horenklagen."Van de Waal: "We zijn ons bewust van de belangrijke positie diewij bekleden en gaan daar heel secuur mee om. Ik heb ooknooit de indruk gekregen dat iemand van ons er lichtvaardigmee omgaat. In tegendeel."Middelkoop: "We zitten er niet voor eeuwig in. Er is een roula-tieschema. En de groep is zo groot dat ??n persoon, al zou dieer anders tegenaan kijken, niet het verschil kan maken."Galjaard: "Als iemand wordt afgewezen motiveren we dat metsteekhoudende argumenten. Soms krijgen zij een herkansing.Dat wordt per geval bekeken."4Kwaliteit gewaarborgd 12011 94 Red Apple in Rotterdamfoto: Photoworkx RotterdamIs het noodzakelijk dat de opdrachtgevers het gaanvoorschrijven?Middelkoop: "Dat is wel belangrijk ja. Maar er zijn anderemogelijkheden, bijvoorbeeld dat overheden of verzekeraars hetgaan eisen. Maar als die nieuwe fase er niet komt, is het initia-tief alsnog mislukt."Galjaard: Misschien moeten we het niet van onze kant als eenverplichting stimuleren, maar moeten we ervoor zorgen datopdrachtgevers er zelf van overtuigd raken dat het een meer-waarde heeft. Dan ontstaat de behoefte vanzelf. Bovendienmogen opdrachtgevers niet eisen dat adviseurs daadwerkelijkzijn opgenomen in een register. Wel kunnen ze het niveau eisendat overeenkomt met het niveau van een RC of RO."Maatje: "In de Raad van Toezicht zijn ProRail en RWS verte-genwoordigd. Die zijn erg positief. Ze overwegen om het daad-werkelijk in bestekken te gaan opnemen. En bouw- en woning-toezichten hebben aangegeven berekeningen waar RC of RO opstaat anders te gaan beoordelen."Jullie noemen RWS en ProRail, twee civiele opdrachtgevers.Hoe zit het met de Rgd? Die heeft bij de eerstebe?digingssessie aangegeven niet te voelen voor eenverplichting.Middelkoop: "Dat heeft er ook mee te maken dat zij met hunnieuwe contractsvormen als D&C en DBFMO zelf geenconstructeurs meer selecteren. Zij willen niet aan de partijenopleggen dat ze met een RO of RC moeten werken. Dat pastniet in het beleid. Maar ze steunen het initiatief wel."Galjaard: "Er mag wel nog wat lobbywerk worden verricht.Maatje: "Als mensen ook na een herkansing worden afgewezen,ligt er nog een mogelijkheid in beroep te gaan bij de Commis-sie van Beroep. Die is kort geleden ge?nstalleerd. Er liggeninmiddels enkele verzoeken op tafel. Het gaat daarbij alleen omde procedure, niet om de inhoud. Als het beroep wordt toege-wezen kan hij worden terugverwezen naar de Toetsingscom-missie. Dan moet het assessment weer opnieuw."Middelkoop: "Deze commissie is volledig onafhankelijk. Er isgeen overleg over kandidaten met ons."Jullie oordelen over de kwaliteiten van een potenti?le RO. Ishet niet beter dat jullie zelf ook allemaal RO zijn?Galjaard: "Ik heb me daar zelf wel hard voor gemaakt. Maar erbestaan geen harde afspraken over."Middelkoop: "We hebben wel de wens uitgesproken dat iedereenzou opgaan, het liefst in het begin. We zitten nu ongeveer op dehelft."Van de Waal: "Het ligt ook aan je functie. Ikzelf zal het nooitdoen. Daarvoor ben ik inmiddels onvoldoende met hetconstructeursvak bezig."Galjaard: "Het geldt voor de meesten van ons dat we eenleidinggevende functie hebben. Ik denk dat dat goed is. Alsleidinggevende kun je als geen ander het niveau van eenconstructeur beoordelen."Wanneer is het constructeursregister geslaagd?Maatje: "Als het gaat om aantallen zijn er doelstellingen gefor-muleerd. Uiteindelijk willen we uitkomen op zo'n 1000 perso-nen. Dat is ongeveer 20% van de mensen die zich constructeurnoemt. Van die 1000 moeten er circa 150 RO zijn."Galjaard: "Het Constructeursregister is pas echt geslaagd als heteen status in de markt krijgt. Zover zijn we nog lang niet."Middelkoop: "Het begin is succesvol. Dat komt onder meerdoordat een aantal grote bureaus zich erachter heeft geschaard.Maar nu moeten we een volgende fase in. Opdrachtgeversmoeten het gaan erkennen en waarderen. Daar is nog weinigactie in ondernomen. Dat kon ook niet. Je kunt niet latenvragen om een RO of RC als er nog te weinig zijn. Maar op ditmoment is de omvang wat mij betreft voldoende om richtingde opdrachtgevers te stappen."Wie zijn opgenomen in hetConstructeursregister?Op www.constructeursregister.nl kun je controleren of eenconstructeur is opgenomen in het Constructeursregister RC/RO.Deze mensen zijn op persoonlijke titel geregistreerd, nietnamens een bedrijf. Om het voor opdrachtgevers makkelijker temaken een bureau met een RC of RO te selecteren wordt er opde website binnenkort een functionaliteit toegevoegd waarmeeook op bedrijf kan worden gezocht. Maar het is uitdrukkelijk nietzo dat deze bedrijven zijn geregistreerd. Het Constructeursregis-ter geeft ook geen oordeel over deze bedrijven. De lijst met RO'sen RC's staat ook op www.cementonline.nl."Het Constructeursregister is pas echt geslaagdals het een status in de markt krijgt""Projectmanagementbureaus kiezen metdrogen ogen voor een bureau dat de helftvan de prijs vraagt"Kwaliteit gewaarborgd1201110thema5 London Eye6 Model van de Red AppleVan de Waal: "Alleen al het feit dat opdrachtgevers in de Raadvan Toezicht zitten is erg belangrijk. Als je ziet hoe ver we in??n jaar zijn gekomen: er is al heel veel draagvlak en aanzien.En het zou wel eens veel sneller kunnen gaan dan we denken.Een mooi voorbeeld is Belgi?. Daar geldt weliswaar een andersysteem maar de problematiek is hetzelfde. Daar eisen deverzekeringsmaatschappijen een toetsing door een specifiekeinstantie. Anders kun je een werk simpelweg niet verzekeren.Het zou me niets verbazen als dat ook hier gaat gebeuren."Galjaard: "Neem eens een voorbeeld aan de ISO-certificering,hoe snel dat is uitgerold. Inmiddels is dat niet meer onderschei-dend. Zo zou het met het Constructeursregister ook kunnengaan, dat straks iedereen is geregistreerd."Van de Waal: "En dan hebben we precies bereikt wat wewilden!" Jacques LinssenStrikt genomen is dat niet onze verantwoordelijkheid maar vande Raad van Toezicht."Middelkoop: "We zetten kleine stapjes. Zo zijn we bezig met hetnieuwe Compendium Constructieve Veiligheid. Dat komt ditjaar uit en het Constructeursregister wordt erin genoemd. HetCompendium wordt door veel opdrachtgevers gelezen.NEPROM heeft er zijn eigen gedragscode op gebaseerd. Metdie organisatie heb je een groot deel van de opdrachtgevers enontwikkelende aannemers te pakken. Die hebben ook eeneigen belang als het gaat om kwaliteit en veiligheid. Het groteprobleem zit bij projectmanagementbureaus. Die selecterenzuiver op prijs. Ze kiezen met drogen ogen voor een bureau datde helft van de prijs vraagt van de concurrentie."Artikelen registerontwerpersIn deze uitgave van Cement zijn acht artikelen opgenomen vankersverse registerontwerpers. In deze artikelen worden deprojecten beschreven die zij hebben behandeld bij hun assess-ment. Aan de auteurs is gevraagd hun ontwerpvisie bij hetproject te geven, om te laten zien waarom bepaalde keuzes zijngemaakt en wat de alternatieven waren.56
Reacties