C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gDet ailleringcement 2003 4 41Ribcassettevloeren worden toege-past als begane-grondvloer, waar-voorzemeteenmarktaandeelvanruim 60% veruit het meest toege-paste systeem zijn.De belangrijkste redenen hier-voor zijn:? het profiel is toegesneden opde gangbare overspanningenin de woningbouw tot circa7,00 m;? voor het maken van strakke,schone en open sparingen iseen grote spiegelbreedtebeschikbaar;? door het geringe aantal opleg-nokken is er een minimaalcontactvlak met de onderlig-gende fundering;? de hoogte is doorgaans 320 tot370 mm, wat bouwfysischgunstig is voor de f-factor (op-pervlaktetemperatuurfactor).Voor begane-grondvloeren zijnde veranderingen in het Bouwbe-sluit veruit het minst ingrijpend.De vrije plafondhoogte is ver-hoogd naar 2,60 m. Dit heeft in-vloed op het gewicht van de doorde vloer te dragen scheidings-wanden. Per saldo wordt het tota-le gewicht van de vloer in de ge-bruiksfase hiermee verhoogd.Tevens is de eis voor contactge-luid Icoverhoogd van 0 dB naar +5dB. Aan deze verzwaarde eis kanmet de gangbare systeemvloerenen detailleringen zonder proble-men worden voldaan, zoals hier-na zal worden aangetoond.R i b c a s s e t t e v l o e r e n i ne e n g e z i n s w o n i n g e nDe verhoging van de prestatie-eisvoor contactgeluid Icovan 0 dBnaar +5 dB is van belang voorwoningscheidende wanden en-vloeren. Zowel voor eengezins-woningen als voor woongebou-wen wordt het resultaat niet be-paald door de wand all??n of doordevloerall??n,maarinhogematedoor de aansluitdetails van wan-den op vloeren. Uit een groot aan-tal metingen in het verleden blijktdat de praktijkwaarde van de Icoaltijd al zeer ruim voldeed aan dehistorische eis van Ico 0 dB. Deoverwaarde van die praktijkme-tingen was telkens zo groot datRibcassettevloeren en hetnieuwe Bouwbesluit*) STURIB is de studievereniging van rib-cassettevloerfabrikantenir. W.G.M. Beentjes, Lichtveld Buis & Partners BV te Utrechting. J.A. van Wolven, STURIB*)Per 1 januari 2003 is het nieuwe Bouwbesluit in werking getreden. In recenteuitgaven van Cement werden reeds enkele belangrijke consequenties voor dedetaillering rondom betonnen vloeren besproken. In deze bijdrage komen spe-cifiek de gevolgen voor ribcassettevloeren aan de orde.isolatiebandplint vrij van vloerribcassettevloerdekvloerpeil=0oplegmateriaalakoestisch50320250 / 3001 | Het standaarddetail voor een massieve cq enkele bouwmuur, met de bega-ne-grondvloer naast de bouwmuur en op een akoestisch oplegmateriaal2 | De ruimte tussen de begane-grondvloeren is opgevuld met beton,waarbij EPS-stroken de bouwmuur en de begane-grondvloer scheidenfoto's: Lichtveld Buis en Partners BV, UtrechtC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gDet ailleringcement 2003 442ook de nieuwe eis van Ico +5 dBgeen enkel probleem is voor dehuidige generatie ribcassettevloe-ren. Recente metingen bij diverseprojectenlatendanookresultatenzien van +9 tot +18 dB.De standaarddetaillering van debegane-grondvloeren hangt afvan het type woningscheidendewand: enkele cq massieve bouw-muur of dubbele bouwmuur cqankerloze spouwmuur.Massieve bouwmuurBij de massieve bouwmuur wordtderibcassettevloernaastdebouw-muur op een verbrede funderinggelegd. De vloer wordt daarbij ge-scheiden gehouden van de bouw-muur met EPS-stroken (fig. 1,foto. 2) en met een akoestisch op-legmateriaal (vilt of rubber) tril-lingsge?soleerd op de verbredefunderinggelegd.Alslaatstemaat-regel dient ook de dekvloer vrij teworden gehouden van de bouw-muur met behulp van kantstro-ken van bijvoorbeeld 5 mm foam.Eerder [1] is al aangetoond dat eendergelijke opbouw met een mas-sieve bouwmuur van circa 525kg/m2ruim voldoet aan de Ilu;k-eisvan 0 dB en de Ico-eis van 0 dB endievanIco+5dB.Degemiddeldewaarden bedroegen in dat onder-zoek Ilu;k= +2 dB en Ico= +12 dB.De marge ten opzichte van Ico+5dBismeerdanvoldoende.Ookin andere publicaties [2, 3] wordtaangetoond dat dit detail ruim-schootsvoldoetaandegeluidseisen.Dubbele bouwmuur(ankerlozespouwmuur)Bij een dubbele bouwmuur wordteen andere detaillering toegepast.Hier worden de spouwbladen vandewoningscheidingopdebegane-grondvloerengeplaatst(fig.3,foto4). Met speciale akoestische op-legmaterialen worden de begane-grondvloeren verend opgelegd opde fundering. Als dubbele bouw-muur komt onder meer de 120-60-120-wand voor, gemaakt vanter plaatse gestort beton of kalk-zandsteenelementen. Daarnaastzijn er de 90-40-90-wand vanprefab beton, en de ter plaatsegestorte 140-80-140-wand. Ookoverdezeconstructieisvoldoendeinformatie beschikbaar [1, 4]. Uitdeze onderzoeken blijkt dat degerealiseerde contactgeluidisola-tie van circa +15 dB ruimschootsvoldoet aan de oude eis Ico 0 dBen aan de nieuwe eis van Ico +5dB. Vooral bij ankerloze spouw-muren, waarbij de gehele woningrust op de ribcassettevloer, moetworden gecontroleerd of de drukop de oplegnokken lager blijft dancirca 50% van de maximaal toe-laatbare drukspanning van hetoplegmateriaal. In de praktijk zaldit niet worden overschreden.Voor zowel de massieve als dedubbele bouwmuur geldt dat ver-dere verbetering van de geluids-isolatie te realiseren is door al inde fabriek het speciale akoestischoplegmateriaal in te storten. Opdeze manier wordt de reeds aan-wezige overwaarde nog meergezekerd.Bijkomende aspectenEr zijn twee belangrijke aspectendienietuithetoogmogenwordenverloren. Ten eerste: de detaille-ring van begane-grondvloeren bijdubbele en enkele bouwmurenverschilt wezenlijk. Een enkelekeer komt het in de praktijk voordat een bouwer denkt goedkoperuit te zijn door de dubbele bouw-muur door een massieve bouw-muur te vervangen. In dergelijkegevallen waren de begane-grond-vloerenalbesteld,waarbijdevloeronder de bouwmuur was gepro-jecteerd. Bij de massieve bouw-muur ontstaat dan een starre ver-plint vrij van vloerakoestischoplegmateriaalribcassettevloerdekvloerpeil=050320120 60 1203 | Het standaarddetail vooreen dubbele bouwmuur,met de begane-grond-vloer onder de spouw-bladen en de begane-grondvloer op akoestischoplegmateriaal4 | Het begane-grondvloer-detail bij een dubbelebouwmuur. De afstandtussen de vloeren isgelijk aan de spouwdikteC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gDet ailleringcement 2003 4 43binding die evenwel niet aan deeisen van het oude en het nieuweBouwbesluit voldoet. Op dezemanier is een bouwer aan her-stelkosten veel meer geld kwijtdan hij oorspronkelijk bespaarde.Ergo: is voor een bepaald systeemgekozen, wijk daar dan niet meervan af.Ten tweede: bij massieve bouw-muren is het loshouden van deafwerklaag van de bouwmuurnoodzakelijk om kortsluiting tus-sen begane-grondvloer en bouw-muur te voorkomen. Bij eendubbele bouwmuur is deze maat-regel om akoestische redenenechter niet nodig, omdat de rib-cassettevloer al star is verbondenmet de spouwbladen.R i b c a s s e t t e v l o e r e n i nw o o n g e b o u w e nIn het geval van woongebouwen,bijvoorbeeld een appartementen-complex, zal meestal sprake zijnvan massieve wanden. Hier ligthet dan ook voor de hand om netals bij massieve wanden bij een-gezinswoningen de vloer volledigte ontkoppelen van de wand. Ditis zelfs voorgeschreven bij meerdan vier verdiepingen. De begane-grondvloeren moeten dan flexibelnaast de bouwmuur worden op-gelegd, zodat inklemming wordtvoorkomen. De Icolaat dezelfdegunstige waarden zien, als ookhier de bouwmuur wordt losge-houden van de ribcassettevloer ende ribcassettevloer wordt opge-legd op akoestisch oplegmateriaal(vilt of rubber).Duurzaam BouwenAangezien deze situaties volgenspraktijkmetingeneenresultaatop-leveren dat ruimschoots aan denieuweBouwbesluiteisvoldoet,iser geen noodzaak de ribcassette-vloer te verzwaren. Gewichtsver-zwaring betekent immers meermateriaal, dus meer grondstoffen?n hogere kosten. Grondstoffenmoeten worden gewonnen, ver-voerd en vervolgens verwerkt,waarna het gerede product ooknog naar de bouwplaats moetworden vervoerd. Duurzaam Bou-wen staat voor iets anders, name-lijk beperking van grondstoffen.Van winning tot gebruik en even-tueel ook tot hergebruik. Waarommeer grondstoffen gebruiken alsaan de vigerende eis wordt vol-daan? Een LCA in vergelijkingmet een zwaardere vloer pakt, alshet om de milieubelasting gaat,altijduitinhetvoordeelvanderib-cassettevloer.Praktische conclusieDe gangbare afwerklaag op eenbegane-grondvloer is 50 mm diken heeft dan een gewicht van1,0 kN/m2. Ribcassettevloerenhebben alle een gewicht van 2,10tot 2,40 kN/m2. Het totale eigengewicht van de vloerconstructie isdan 3,10 tot 3,40 kN/m2. Bij eenrealisatieniveau van Icovan +10tot +15 dB ? door ontkoppelingconform de hiervoor genoemdedetaillering ? is een verzwaringvan de begane-grondvloer nietrelevant, omdat aan de Ico-eis alruimschoots wordt voldaan. Hetgaat om de grotere aantallen in dewoningbouw en die overduide-lijke meerderheid moet betaal-baar blijven, vooral in een tijd vantoch al sterk stijgende bouwkos-ten. Hierbij past geen massaver-zwaring van de begane-grond-vloer, zeker als die verzwaringniet nodig is. Met de ribcassette-vloer wordt al ruimschoots aan deeis van het nieuwe Bouwbesluitvoldaan, dus in de toekomstzullen geen extra maatregelen enkosten nodig zijn. sL i t e r a t u u r1. Beentjes, W.G.M., Bouw-besluit, geluid en beton (III);Akoestische kwaliteit vanHeembeton-Prefabsystemenin eengezinshuizen. Cement1996 nr. 11.2. Hartman, R.A.A. et.al.,Flankerende geluidsover-dracht bij enkelvoudigewoningscheidende wanden.Rapport 18360 augustus1995 i.o.v. SBR Rotterdam.Studierapport 369.3. Beentjes, W.G.M., L. Blok-land en R.A.A. Hartman,Verschillen meet je in `deOvereenkomst'. Lezinggehouden op de openvergadering van het NAG op12 maart 1997 te Utrecht.NAG 135, juni 1997.4. Van den Engel, J.J. en J.G.Bouwman, Geluidsisolatie-metingen Vilton opleg-materialen project De Tol teVleuten. RapportW95049.01N, AdviesbureauNieman BV te Utrecht.