In Nederland komt jaarlijks 1,5 miljoen ton bodemas vrij bij de verbranding van huishoudelijk afval. Door zorgvuldige bewerking is deze bodemas geschikt te maken voor toepassing als toeslagmateriaal in beton (AEC-bodemas). Op basis van uitgebreid betononderzoek is technische regelgeving (CUR-Aanbeveling 116) en kwaliteitsborging (BRL 2507) ontwikkeld, waarmee een verantwoorde toepassing is gewaarborgd. Auteur:dr.ir. Gert van der Wegen (SGS INTRON BV) Ga direct naar de online versie van CUR-Aanbeveling 116:2012.
84
AEC-granulaat als
toeslagmateriaal
voor beton
In Nederland komt jaarlijks 1,5 miljoen ton bodemas
vrij bij de verbranding van huishoudelijk afval. Door
zorgvuldige bewerking is deze bodemas geschikt te
maken voor toepassing als toeslagmateriaal in beton (AEC-bodemas). Op basis van uitgebreid betononder
-
zoek is technische regelgeving (CUR-Aanbeveling 116)
en kwaliteitsborging (BRL 2507) ontwikkeld, waarmee
een verantwoorde toepassing is gewaarborgd.
1
Nieuwe CUR-Aanbeveling 116
CUR-Aanbeveling 116
CUR-Aanbeveling 116: 2012 'AEC-granulaat als
toeslagmateriaal voor beton' is te raadplegen of
te bestellen (digitaal en op papier) op www.cur-aanbevelingen.nl of
www.cementonline.nl. Voor abonnees op de CUR-Aanbevelingen
of Cementonline is dat gratis.
AeC-granulaat als toeslagmateriaal voor beton 2 2013
85
10090
80
70
60
50
40
30
20
100 0
0 20
20 40
4060
60 80
80100
100
100
90
80
70
60
50
40
30
20
100
relatieve druksterkte (%)
relatieve druksterkte (%)
vervangingspercentage (% V/V )
vervangingspercentage (% V/V )
Achtergrond
Huishoudelijk en daaraan gelijkgesteld industrieel afval wordt
verbrand om energie terug te winnen en het volume aan afval
te verminderen. Van de jaarlijkse 16 miljoen ton aan huishou-
delijk afval wordt ongeveer 6 miljoen ton verbrand in zoge-
noemde AfvalVerbrandingsInstallaties (AVI). Dit levert zo'n 1,5
miljoen ton bodemas op. Deze AVI-bodemas kan door eenvou-
dige bewerkingen (afscheiden metalen, zeven, handsorteren
e.d.) geschikt worden gemaakt voor toepassing als wegfunde-
rings- of ophoogmateriaal. Dit betreft voornamelijk ongebon-
den toepassingen, wat de overheid vanwege milieuoverwegin-
gen ontmoedigt. Daarom wordt er gezocht naar, bij voorkeur
hoogwaardigere, alternatieven.
AEC-granulaat
Recentelijk is de naamgeving van de afvalverbrandingsinstal-
laties veranderd in Afval- en EnergieCentrales (AEC). De
onbewerkte bodemas die bij het verbrandingsproces vrijkomt,
wordt nog steeds AVI-bodemas genoemd. Na een eerste bewer -
king tot funderings- of ophoogmateriaal, wordt de term AEC-
bodemas gebruikt.
Door aanvullende bewerkingen kan de kwaliteit van de AEC-
bodemas worden verbeterd en daarmee mogelijk geschikt
worden gemaakt voor toepassing als toeslagmateriaal in beton.
Het materiaal wordt dan AEC-granulaat genoemd. De aanvul-
lende bewerking betreft een nat proces vergelijkbaar met het
wassen van verontreinigde grond of een droog proces geba-
seerd op de door TU Delft en Inashco ontwikkelde ADR-tech-
nologie.
Betononderzoek
In opdracht van CUR-commissie VC89 heeft SGS INTRON
onderzoek uitgevoerd naar de geschiktheid van AEC-granulaat
als toeslagmateriaal voor beton. Zowel AEC-granulaten
vervaardigd met het natte bewerkingsproces als die met het
droge ADR-proces zijn onderzocht. Naast karakterisering van
de AEC-granulaten als zodanig, is de invloed ervan op de
betontechnologische, constructieve en duurzaamheidsaspecten
nagegaan bij gedeeltelijke vervanging van zand en/of grind.
Tevens is de kwaliteit van het granulaat dat ontstaat door
hergebruik van beton met AEC-granulaat erin (tweede levens-
cyclus) vastgesteld. De verkregen resultaten zijn weergegeven
in CUR-rapport 234 en worden hieronder op hoofdlijnen
beschreven.
Eigenschappen AEC-granulaat
Een overzicht van de meest relevante eigenschappen van AEC-
granulaat is weergegeven in tabel 1. Omdat van de AEC-granu-
laten vervaardigd met het droge proces vele monsters zijn
onderzocht, is hiervoor per eigenschap een bandbreedte opge -
dr.ir. Gert van der Wegen
SGS INTRON B.V.
1
AEC-granulaat
2 Invloed van de vervanging van grind (a) en/
of zand (b) door AEC-granulaat op de
relatieve druksterkte
Tabel 1 Een overzicht van de meest relevante eigenschappen van AEC-granulaat
eigenschap eenheiddroog proces nat proces
0-2 mm 2-12 mm0-2 mm2-12 mm 12-40 mm
volumieke massa kg/m
3 2090-22302070-2210 22302290 2260
water abs. (24 h) %m/m7,1-115,9-105,74,8 5,4
gloeiverlies %m/m3,7-5,6 1,8-3,41,90,82 0,52
chloride (Cl) %m/m0,26-0,53 0,10-0,280,050,03 0,03
sulfaat (SO
3) %m/m 1,6-2,40,76-1,4 1,40,53 0,34
alkaliën (Na
2O-eq) %m/m 0,44-0,77 0,23-0,44 0,1 niveau
metallisch Al + Zn %m/m0,32-0,64 1,0-1,4 0,7 niveau
zeer fijn (2000 kg/m
3
voor ongewapend beton; in beton met wapening en/of
constructieve toepassing >2100 kg/m
3 (fractie
2200 kg/m
3 (fractie >4 mm). Het gehalte aan metallisch alumi-
nium moet kleiner zijn dan 1%m/m, omdat anders te veel
gasvorming in de speciefase of expansie in het verharde beton
kan optreden. In CUR-Aanbeveling 116 worden verder eisen
gesteld voor wat betreft gehalte aan zeer fijne bestanddelen,
chloride en sulfaat, gloeiverlies en invloed op bindtijd.
Betoniek
Over AEC-granulaat is recent Betoniek 16/01 ?
'AEC-granulaat' verschenen. Deze is te
raadplegen op www.betoniek.nl.
6
AeC-granulaat als toeslagmateriaal voor beton 2 2013
Reacties