CEMENT 5 2021 ?51 Waarom is biodiversiteit belangrijk? "'Bio' betekent leven en 'diversiteit' verscheidenheid. Biodiversiteit staat voor alle verschillende soorten leven die we op aarde hebben. Het gaat momenteel niet goed met de biodiversiteit in Nederland. De ver- houdingen zakken steeds verder scheef. Ons land raakt compleet volgebouwd, waardoor je op den duur nog maar enkele beschermde natuurgebieden over- houdt. Alle stikstof komt vervolgens terecht in die na- tuurgebieden, wat zorgt voor verzuring van de bodem en uitsterven van dieren en planten met als resultaat een kale woestijn." Constructeur van het Jaar Interview Marijn Bruurs met Jesse Schuitemaker Eind oktober 2020 werd Arjan Habraken door VNconstructeurs uitgeroepen tot Constructeur van het Jaar. Tegelijkertijd werd Marijn Bruurs verkozen tot Talent van het Jaar. In vier afleveringen in Cement geven beiden hun visie op het vak. In deze vierde en laatste aflevering zoekt Bruurs het buiten het vakgebied en gaat hij in gesprek met ecoloog en collega Jesse Schuitemaker. Biodiversiteit als speerpunt Moeten we ons daar zorgen over maken? "Biodiversiteit is belangrijker dan je misschien zou den- ken. Het zorgt voor schoon water, vruchtbare grond en een stabiel klimaat, maar het levert ook voedsel en grondstoffen op voor huisvesting, kleding, brandstof en medicijnen. Wij hebben de natuur en verschillende diersoorten nodig om te overleven. Het is een gevoelige balans waarbij, zodra één schakel uitvalt, dit effect heeft op alle andere schakels. Je hebt vast al eens gehoord dat het slecht gaat met de bijen. Zonder bijen geen bestuiving, zonder bestuiving geen gewassen en zonder gewassen hebben wij straks ernstige voedsel- tekorten. Het is een negatieve spiraal waar je niet meer uitkomt. Dat moeten we koste wat het kost zien te voorkomen." Hoe kijk je met jouw achtergrond tegen de bouw- en infrasector aan? "Vanuit de ogen van een ecoloog is bouw en infra van oudsher een enorm verbruikende sector. De sector is tegelijkertijd noodzakelijk om te kunnen functioneren als samenleving. Ik wil graag zo impactvol mogelijk bezig zijn voor de natuur. In een sector met zo'n omvang kan ik, samen met ruim 30 collega-ecologen, op grootschalig niveau bijdragen. We gaan na wat "Bouw en infra is van oudsher een enorm verbruikende sector" constructeur van het jaar (4) Jesse Schuitemaker 52? CEMENT 5 2021 Talent van het Jaar Marijn Bruurs 1 Oase voor lokale vogels, vlinders en insecten op het dak van het hoofdkantoor van Witteveen+Bos JESSE SCHUITEMAKER Schuitemaker (1994) studeerde in 2019 af aan de Aeres Hogeschool te Almere (Toege- paste Biologie). Ruim 2 jaar geleden trad hij in dienst bij Witteveen+Bos als ecoloog binnen de groep Natuurinrichting en Beheer. Het inpassen van de natuur in de bebouwde omgeving interesseert hem enorm. Hierin kan hij zijn ei ruimschoots kwijt, zeker aangezien biodiversiteit een belangrijk speerpunt is van Witteveen+Bos. 'Fun fact': Schuitemaker heeft zijn sporen op het hoofdkantoor van Witteveen+Bos in Deventer nagelaten door op de platte daken een oase voor lokale vogels, vlinders en insecten te creëren met inheemse kruiden en beplanting (foto 1). voor natuurwaardes er aanwezig zijn bij projecten en hoe we hiermee omgaan. Zijn er negatieve effecten? En zo ja hoe kunnen we dit compenseren? Door projec- ten van meer biodiversiteit te voorzien creëer je een brug tussen de natuur en de stad, in plaats van ze als twee losse entiteiten te zien. Ik denk dat hier veel winst in te behalen is." Wat verwacht je van de constructeurs en specifiek de nieuwe generatie constructeurs? "'Betrek ecologen aan de voorkant van een project in plaats van aan het einde. Door vroeg in het proces samen in gesprek te gaan kunnen we elkaars expertise benutten en samen tot innovatieve oplossingen komen." Naar mijn idee zitten we op dit moment in een transitie. Vroeger bouwden we gewoon. Toen kwam er het bewustzijn dat we op onze omgeving moeten letten, maar dat was vooral op het niveau 'pleisters plakken'. Tegenwoordig zie ik steeds vaker dat, als er gebouwd wordt, er ook gekeken wordt naar hoe de biodiversiteit versterkt kan worden. "Ik zie hier gelukkig ook zeker een kanteling in komen. De laatste jaren lopen er steeds meer initiatieven in de bouw en infra om meer te doen met ecologie en biodiversiteit. Ik denk daarbij bijvoorbeeld aan ons snelwegproject A7-A8 Amsterdam-Hoorn. Dit wordt de meest biodiverse snelweg van Nederland, waarbij we groot onderzoek aan het doen zijn wat voor biodi- versiteit er in de omgeving aanwezig is en hoe we dit samen met de snelweg kunnen versterken. Denk bij- voorbeeld aan het bouwen van verblijfplaatsen voor lokale soorten in de viaducten." Kun je een voorbeeld geven van een ontwerptra- ject waarbij ecologie in raakvlak met constructief ontwerp goed tot uiting komt? "Denk aan iets wat door heel Nederland aanwezig is: snelwegen. Bij snelwegen horen geluidswallen. Als je CEMENT 5 2021 ?53 langs alle snelwegen geluidswallen zou hebben die een veilige haven zijn voor lokale flora en fauna, breng je alle natuurgebieden in Nederland direct met elkaar in verbinding, in plaats van dat het allemaal losstaande gebieden blijven. Zo ontstond bij ons het idee voor de biodiverse geluidswal (fig. 2). Dit is een geoptimaliseerde geluidswal die geluid absorbeert en weerkaatst, maar waar óók ruimte is voor het versterken van biodiversiteit. Onderin de muur zit een buizensysteem waarin lokale fauna zich van A naar B kan verplaatsen, er zijn verblijf- plaatsen voor vleermuizen, insectenhotels, noem maar op. Worden deze ruimtes niet benut door de fauna? Dan zorgt de dubbelfunctie voor extra geluidsweerkaatsing." Het spanningsveld hier is dat wij constructeurs gewend zijn om dingen te standaardiseren en te versimpelen. Als je werkt met biodiversiteit is in theorie niet één meter van zo'n wal hetzelfde. Daar komt 3D-printen om de hoek kijken. Dit is een hele organische manier van bouwen waarin we veel ervaring hebben opgedaan. "Zeker! En dit kan alleen werken als je het aan de achterkant volledig digitaliseert. Door samen te werken met verschillende gespecialiseerde partijen kunnen we een database creëren van de verblijf - plaatsen van insecten, kleine zoogdieren et cetera. Afhankelijk van waar de geluidsmuur komt, kun je dit matchen met het leefgebied van de aanwezige soorten in de omgeving en bij wijze van met één druk op de knop de geluidsmuur laten printen. Dit zijn de soort projecten waarmee we het verschil kunnen maken." ? "Laten we elkaars expertise benutten" 2 Biodiverse geluidswal CONSTRUCTEUR VAN HET JAAR 2022 Inmiddels zijn een nieuwe Constructeur en Talent van het Jaar verkozen, respectievelijk Mathew Vola en Joris Hesselink. Meer daarover staat in het artikel"Form follows sustainability als basis voor het ontwerpproces" elders in dit nummer.