Twee zomers geleden zat ik in de openlucht op een stampvolle tribune in Oudemirdum (Fr.), met uitzicht op het IJsselmeer. Orkater speelde 'Het verdriet van de Zuiderzee', een indringende muziekvoorstelling waarop Orkater patent lijkt te hebben. Het speelt ongeveer honderd jaar geleden: Inne wil vooruit en omarmt de nieuwe Afsluitdijk in aanbouw. Voor zijn broer Minne hoeft dit allemaal niet, 'hij heeft zout in zijn bloed'. Grietje is verliefd op de aandoenlijke Minne maar trouwt met Inne, want hij is voor de vooruitgang. Het is een meeslepende tragedie over de ecologische gevolgen van het zoet maken van de zee.
Kunnen we ons een dergelijk civiel project nu nog voorstellen? Natuurlijk niet! Een milieueffectrapport bestond nog niet en was dus ook niet verplicht. Lely, civiel ingenieur uit Delft, kon het plan niet alleen bedenken, maar later als minister ook nog eens doordrukken. Het waren andere tijden waarin constructeurs en andere vernuftelingen konden excelleren én domineren. Dat is overigens een constatering, geen waardeoordeel.
Honderd jaar later - de Afsluitdijk is bejaard - hebben we weer dat vernuft nodig, maar in een nieuwe context. Zo mogen we nu bedenken hoe we water kunnen blijven keren, maar ook vissen kunnen doorlaten. We hebben megapompen nodig, omdat we door de stijgende zeespiegel op alleen spuien niet meer kunnen vertrouwen. Ook mogen we nadenken hoe we de bekleding van de dijk duurzaam kunnen ontwerpen met een lage CO2-voetafdruk. Welkom in de tijd waarin constructeurs kunnen excelleren én liëren.
Het zijn andere tijden. De zee blijft zoet. Constructeurs zoeken de verbinding. En Grietje zou in deze tijd misschien wel verliefd op de bezonnen Inne worden.
Max Hendriks
Lees alle artikelen van deze editie of bekijk het hele nummer.
Reacties