1  Het bouwen in een landklimaat vroeg om een solide materiaal met massa, foto: Javier Orive GELAAGD ROTSHUIS van ruig beton Buitenhuis in Torremocha, Spanje 28? CEMENT 5 2024 beton in beeld door ir. Kirsten Hannema BOUWSYSTEEM Omdat de terrassen, de steun- muur aan de achterzijde en het bouwen in een landklimaat ? met hete zomers en koude winters ? om een solide mate- riaal met massa vroegen, is gekozen om te bouwen met beton. De opdrachtgever stelde voor om te werken met het bouwsysteem Baupanel. Een element is opgebouwd uit een 3D-structuur van gegalva- niseerd staal, bestaand uit twee (vlakke) gaasstructuren (Ø2,5 mm) die onderling zijn verbonden door meerdere stalen staven (Ø5 mm). Tussen de gaasstructuren bevindt zich een 14 tot 20 cm dikke EPS-isolatieplaat. Op locatie worden de elementen afge- bouwd door aan weerszijden een laag beton aan te brengen, in een vooraf bepaalde dikte. De betonnen lagen sluiten aan op de gekar- telde vorm van de isolatie- plaat, waardoor een stevige, monoliete constructie ontstaat, met een relatief laag gewicht en een isolatiewaarde van 0,036 - 0,038 W/mK. CEMENT 5 2024 ?29 beton in beeld 2 De woning is gebouwd tegen een steile helling, foto: Javier Orive PROJECTGEGEVENSproject Buitenhuis, Torremocha/Madrid, Spanje ontwerp 2017 uitvoering 2022 architect Ignacio Borrego constructiesysteem Baupanelfacilities José Luis Camiña (NORTAP) oppervlak woning 295 m 2 De bouwlocatie, even buiten Madrid, was prachtig én lastig: een steile helling met weids uitzicht over de bergen. Architect Ignacio Borrego ontwierp een gebouw dat deels in de helling is ingegraven en deels eruit steekt, en plaatste een voetbalveld op het dak. De bovenverdieping met wintervertrekken is gericht op uitzicht en daglicht, waarbij de uitkragende bouwdelen schaduw geven aan de onderliggende 'zomerverdieping', die zich opent naar het zwembad. Het huis is gemaakt met een bouwsysteem dat de suggestie wekt van een monoliete structuur, maar feitelijk bestaat uit een dikke laag isolatiemateriaal, aan weerszijden afgewerkt met een laag beton. 2 30? CEMENT 5 2024 beton in beeld 3 Dankzij diepliggende ramen is het ook tijdens hete zomers prettig toeven, foto: Javier Orive INDUSTRIËLE LOOK Het beton kan ofwel met een spuit aangebracht worden, ofwel met behulp van bekisting in het werk gestort worden. Hier is gekozen voor de laatste ? iets duurdere ? optie, waarbij is gewerkt met een bekisting van stalen golfplaten. De golfplaten geven verticale schaduwlijnen die onregelmatigheden in het beton maskeren en een industriële look die de architect passend vond bij de ruige omgeving. Aan weerzijden van de isolatieplaat is een laag van 4 cm beton gestort. De dikke isolatielaag en de massa van het beton dragen bij aan het stabiele binnenklimaat in de woning. In combinatie met de uitkragende gebouwdelen, die de zon weren, en waarin diepliggende ramen zijn geplaatst, maakt dit een woning waarin het ook tijdens hete zomers prettig toeven is. 3 CEMENT 5 2024 ?31 beton in beeld Escala - 1:5 Hormigón visto con encofrado grecadoGrava BSR - 140 Ø 2,5 mm Malla de borde Ø 2,5 mm Lámina impermeabilizante Malla de borde 227x227 mm Ø 2,5 mm BSF - 200 Tennis quick h=20 cm Falso techo de pladur Geotextil Angular de acero galvanizado Capa de compresión = Mortero de pendientes Ø 2,5 mm Angular de acero galvanizado Ø 2,5 mm Malla de borde Ø 2,5 mm Ø 2,5 mm Ø 2,5 mm Tennis quick h=20 cm BSR - 140 BSF - 200 Hormigón visto con encofrado grecado Ø 6 mm Ø 2,5 mm Ø 2,5 mm Lámina impermeabilizante + geotextil Grava Ø 2,5 mm Capa de compresión = mortero de pendientes Ø 6 mm Hormigón alta resistencia Ø 2,5 mm Malla de borde 227x227 mm Ø 2,5 mm Ø 2,5 mm Falso techo de pladur Hormigón Escala - 1:10 Escala - 1:5 Hormigón visto con encofrado grecado Grava BSR - 140 Ø 2,5 mm Malla de borde Ø 2,5 mm Lámina impermeabilizante Malla de borde 227x227 mm Ø 2,5 mm BSF - 200 Tennis quick h=20 cm Falso techo de pladur Geotextil Angular de acero galvanizado Capa de compresión = Mortero de pendientes Ø 2,5 mm Angular de acero galvanizado Ø 2,5 mm Malla de borde Ø 2,5 mm Ø 2,5 mm Ø 2,5 mm Tennis quick h=20 cm BSR - 140BSF - 200 Hormigón visto con encofrado grecado Ø 6 mm Ø 2,5 mm Ø 2,5 mm Lámina impermeabilizante + geotextil Grava Ø 2,5 mm Capa de compresión = mortero de pendientes Ø 6 mm Hormigón alta resistencia Ø 2,5 mm Malla de borde 227x227 mm Ø 2,5 mm Ø 2,5 mm Falso techo de pladur Hormigón Escala - 1:10 4b 4 Detail wand (a) en dak (b), bron: Ignacio Borrego WAND-, VLOER- EN DAKSYSTEEM Behalve de wanden zijn ook de vloeren en het dak met dit bouwsysteem uitgevoerd, met een dikkere ter plaatste gestorte druklaag. Bij de 4 tot 5 m uitkragende bouwdelen fungeren de wanden als liggers; deze vormen samen met de vloer en het dak een buisvormige constructie. De isolatie van de horizontale en verticale delen raken elkaar, zodat er geen koudebruggen zijn. De EPS-elementen zijn geprefabriceerd met een verlengd staalgrid, zodat de grids onderling 5-10 cm overlappen. Op deze manier ontstaat na het storten van het beton een doorlopende constructie. Ter plaatse van de uitkragende bouwdelen overlappen de verlengde staalgrids 20 cm aan elke zijde. De verbindingen tussen vloer, dak en wand zijn op dezelfde manier in de fabriek gemaakt, met een hoek van 90°. 4a 32? CEMENT 5 2024 6 5 De architect is enthousiast over het eindresultaat en in het bijzonder over de uitkragende bouwdelen, die zonder hulpconstructie zijn gerealiseerd, foto: Javier Orive ZONDER HULPCONSTRUCTIE Voor de architect was het een uitdaging om een aannemer te vinden die het project wilde uitvoeren. Lokale bouwbedrijven zijn gewend om te werken met conventionele bouwmethodes; dit systeem was nieuw voor hen. De architect is enthousiast over het eindresultaat, en in het bijzonder over de uitkragende bouwdelen, die zonder hulpconstructie zijn gerealiseerd. Hij past het bouwsysteem nu ook toe bij een project voor een buitenhuis in het bos. Daar werkt hij met een houten bekisting en gepigmenteerd zwart beton. Voor dit huis is standaard grijs beton gebruikt. De architect had het onbehandelde beton aan de binnenkant graag in beeld willen laten, maar de opdrachtgever liet uiteindelijk een afwerklaag van cement aanbrengen om oneffenheden weg te werken. Het buitenhuis in Torremocha staat uitgebreid beschreven en geïllustreerd op www.tektoniek.nl. Tektoniek is het kennisnetwerk voor architectuur in beton. Via lezingen, projectbezoeken, workshops, expert meetings en online commu- nicatie wordt informatie, inspiratie en ondersteuning geboden aan (toekomstige) architecten, constructief ontwerpers, bouwkun- dig adviseurs en producenten. Daarbij gaat het altijd om de relatie tussen vormgeving, constructie en maakbaarheid. CEMENT 5 2024 ?33 beton in beeld