Stapeling van uitkragende volumes Uitkragingen bepalend in constructief ontwerp The Martin in het Bajeskwartier 1 The Martin in uitvoering (foto: BAM) 1 36? CEMENT 8 2024 The Martin (voorheen heette deze toren The Ruby) is een 50 m hoge woontoren, voor 103 appartemen - ten. Bepalend voor de constructieve opzet zijn de ten opzichte van elkaar versprongen volumes. Deze zorgen voor uitkragingen, met een maximale lengte van bijna 6 m. Het ge- heel staat bovenop een tweelaagse parkeer- kelder (zie het artikel 'Parkeren onder het Bajeskwartier', elders in dit nummer). Constructieve opzet De uitkragingen hebben een grote impact op het krachtenspel. Er is een grotere samen - hang gewenst dan gebruikelijk, te meer om - dat het gebouw vanaf de 8e verdieping zelfs in twee richtingen uitkraagt (fig. 5). Vanwege de grote krachten die dit met zich mee- brengt is de draagconstructie ontworpen als een monoliete structuur, uitgevoerd in de wanden-breedplaatmethode. De woningscheidende wanden van 280 mm fungeren ieder als een wandschijf en zijn om die reden ter plaatse gestort uit- gevoerd. De h.o.h.-maat van de wanden loopt uiteen van 4,0 m tot 9,0 m (fig. 6). Ter plaatse van de grootste uitkragingen zijn de wanden verdikt naar 350 mm, in verband met de optredende krachten. De vloeren, uitgevoerd met breedplaten, hebben een totale dikte van 280 mm. De breedplaatvloeren overspannen in één rich - ting tussen de wandschijven, ook ter plaatse van de uitkragingen. Er ontstaan daardoor geen positieve momenten (veldmomenten) ter plaatse van de naad, waardoor mogelijke problemen in dat detail niet aan de orde zijn. Rondom het gebouw zijn prefab balkons voorzien, met een maximale uitkraging van 2,5 m. Stabiliteit De stabiliteit wordt gewaarborgd door de centrale wandschijven, twee in beide hoofd - richtingen. In langsrichting zijn dat de wan - den op letterassen B1 en C1, in dwarsrichting de wanden op de cijferassen 4 en 5 (fig. 6). Deze wanden vormen samen de wat in dit project de #-structuur is gaan heten. Er zijn meerdere redenen dat deze wanden zijn gekozen als stabiliteitswanden: De wanden zijn gebouwhoog. De wanden zijn nagenoeg symmetrisch gepositioneerd ten opzichte van het zwaarte- punt van de stabiliteitsbelasting (wind en scheefstand). De wanden lopen grotendeels door tot in de kelder. PROJECTGEGEVENS project Bajeskwartier Amsterdam, The Martin (gebouw E) opdrachtgever/ projectontwikkelaar Bajes Kwartier Ontwikkeling C.V. (samenwerkingsverband AM, AT Capital en Schröders Capital) architect OMA constructieve uitwerking ABT geotechnisch advies ABT aannemer BAM Wonen en BAM Bouw en Techniek The Martin is een elegante stedelijke woontoren van 16 bouwlagen, in het hart van het nieuwe Bajeskwartier in Amsterdam. De hoofdopzet van het gebouw kenmerkt zich door vier in elkaar grijpende kubussen. Samen met de open en lichte gevels vormt het gebouw daarmee een flink contrast met de voormalige Bajestorens. CEMENT 8 2024 ?37 De wanden hebben een voldoende gedron- gen karakter en inwendige samenhang om als stabiliteitswand te kunnen functioneren. Vanwege de onderlinge interactie zijn de wanden ondergebracht in één rekenmodel voor de constructieve analyse (fig. 7, rechts). In dit model is ook de wand in as 6 meege- nomen, vanwege de complexe krachtswer- king in die wand onder andere door de aan - wezige uitkraging en sparingen. Er is ook een 2D constructief schema opgesteld. Hierin zijn de stabiliteitselementen aan de onderzijde gesteund door de soutte- rainvloer en zijn ze verend ingeklemd in de fundering van de parking (fig. 7, links). In het hart van het gebouw, tussen as- sen 4-5 en B1-C1 ontstaat een betonnen kern. Hierin bevinden zich het trappenhuis en de liftschachten. Uitkraging op uitkraging Voor het construeren van de gebouwuitkra - gingen is zoveel mogelijk gebruikgemaakt van de betonnen wandschijven, die zijn inge - zet als verdiepingshoge wandliggers. Belang - rijk aandachtspunt zijn de deursparingen; die verzwakken de wandliggers aanzienlijk. In het gebouwontwerp is de positie van de sparingen dan ook nauwgezet afgestemd tussen architect en constructeur. Als ont - werpvertrekpunt is gekozen voor minimaal 500 mm hoge betonnen lateien boven de sparingen. Op plaatsen waar geen deurko - zijn aanwezig is, maar louter een deurspa - ring, zijn de lateien verhoogd naar 550 mm. In de lateien was er zeer beperkt ruimte om sparingen aan te brengen voor de installaties. Daarom is het aantal sparin - gen, in afstemming met de installateur, ge- minimaliseerd. Dit geldt overigens voor alle 2 Impressie van The Martin met uitkragende volumes (bron: Bajeskwartier Amsterdam / Beeldenfabriek) IR. RONALD WENTING RO Senior Adviseur Constructies ABT IR. KARS HAARHUIS ProjectleiderABT auteurs 2 38? CEMENT 8 2024 3 Vier in elkaar grijpende volumes 4 Vier volumes bezien vanuit verschillende hoeken 5 Model woongebouw De ten opzichte van elkaar versprongen volumes zorgen voor uitkragingen van bijna 6 m 3 4 5 betonnen wandschijven die functioneren als wandliggers ten behoeve van de verticale krachtsafdracht. Het bouwvolume in de gebouwhoek ter plaatse van gebouwassen D1?4/6 kraagt op de 8e verdiepingsvloer uit in twee richtin - gen. In de richting van de cijferassen wordt de uitkraging opgevangen door de betonnen wanden op as 4 en 5. Haaks daarop wordt de uitkraging gerealiseerd door een twee ver- diepingen hoog stalen vakwerk in de gevel in as D1 (fig. 8). De wand op as 6 fungeert als vieren - deelligger. Deze vangt de belasting van de bovengelegen bouwlagen op. De belasting CEMENT 8 2024 ?39 E1 1 2 3 4 5 6 7 8 D1 C1 B1 A1 280+11110 350 350 280+11110 280+11110 280+11110 3050 4500 7200 9000720085504000 8100 8100 81008100 350 350 350 ø219,1x8ø219,1x8 7a 6 6 Constructieve plattegrond The Martin (niveau 1) 7 Rekenmodel met windbelasting met links het 2D-schema en rechts de 3D-uitwerking 7b 40? CEMENT 8 2024 vierendeelligger 2+0,75m 4,6m+0,5m trekband trekband ophangwapening ophangwapening drukdiagonaal drukdiagonaal as 4 As C1 As D1 as 5 vakwerkligger uit deze vierendeelligger wordt in as D1 via een trekstaaf in het vakwerk naar de wand - schijf op as 5 gebracht en daar met behulp van ophangwapening ingeleid en via een trekband en drukdiagonaal afgedragen. Het ontstane koppel in as D1 wordt opgevangen in de wand in as 4. Vanwege de grootte van de krachten, zijn de wanden in as 4 en 5 uit- gevoerd met een wanddikte van 350 mm. Aan de andere zijde van de vieren - deelligger wordt de belasting met behulp van ophangwapening ingeleid in de wand in as C1 en ook weer via een trekband en druk - diagonaal afgedragen. Afdracht naar parkeerkelder Op beganegrondniveau wordt de wanden - structuur deels vervangen door een meer open structuur met wandpenanten. Dit ten behoeve van de indeelbaarheid van deze ruimte. De betonnen kern in het hart van het gebouw (de kern van de #-structuur) loopt wel volledig door van beneden tot boven. Ook in de parkeerkelder wordt een deel van de wanden gedragen door kolom - men en penanten, ook weer met uitzonde- ring van de kern van de #-structuur. Lokaal zijn de wanden opgedikt naar 350 mm, ten behoeve van de krachtsinleiding van de bovenbouwwanden naar de kolommen. In de souterrainvloeren zijn verdikte stroken voorzien om de trekkrachten uit de wandlig - gers te kunnen opnemen. Deze vormen te- gelijkertijd de drager voor de stortbelasting van de bovenliggende wand. Flanken De gebouwflanken aan zowel de oost- als westzijde van het gebouw steken uit voorbij de ondergrondse parkeergarage (bij as 1 en 8). Deze flanken worden gefundeerd op fun - deringspoeren ongeveer op maaiveldniveau. Aan de oostflank is het fundament voor een grondkerende wand van de be- staande gevangenismuur aanwezig (fig. 10). Dit grondkerende L-element heeft een 4,0 m brede teen. Er is voor gekozen deze keercon - structie in tact te laten. De draaglijnen van het gebouw lopen voor de fundering van dit element langs, waardoor er geen interactie is tussen beide constructiedelen. De begane grondvloer kraagt wel deels uit boven de teen van het element. Dit is opgelost met uitkragende betonnen balken. De dubbele uitkraging wordt deels gerealiseerd door een twee verdiepingen hoog stalen vakwerk 8 Principe krachtswerking uitkraging op uitkraging en stalen vakwerk 8 CEMENT 8 2024 ?41 E 00 begane grond +0 E 01 eerste verdieping +5200 E 02 tweede verdieping +8200 E -1 kelder-4650 E -2 kelder-7650 1 E 03 derde verdieping +11200 N.A.P.+400 2 3 4 5 6 7 8 E 04 vierde verdieping +14200 E 05 vijfde verdieping +17200 E 06 zesde verdieping +20200 E 07 zevende verdieping +23200 E 08 achtste verdieping +26200 E 09 negende verdieping +29200 E 10 tiende verdieping +32200 E 11 elfde verdieping +35200 E 12 twaalfde verdieping +38200 E 13 dertiende verdieping +41200 E 14 veertiende verdieping +44200 E 15 vijftiende verdieping +47200 E 16 dakverdieping +50200 E 00a mezzanine +1500 E -00a souterrain -1850 betonkolom350x2200 C45/55 betonkolom 350x1500 C45/55 betonkolom 600x1200 C50/60 betonkolom 600x1200 C50/60 betonkolom600x1200 C50/60 betonkolom 600x1200 C50/60 beton ihwg d=350 beton ihwg d=350 600X500 C45/55 3050 4500 7200 9000720085504000 beton ihwg d=280 C35/45 beton ihwg d=280C35/45 beton ihwg d=280C35/45 beton ihwg d=280 C35/45 beton ihwg d=280 C35/45 beton ihwg d=280 C35/45 beton ihwg d=280 C35/45 beton ihwg d=280 C35/45 beton ihwg d=280 C35/45 betonkolom280x400C35/45 600X500 C45/55 E 17 dakverdieping +52150 1 : 100Wand as B1 uitkraging en vakwerkligger 9 10 9 DO-BIM-model draagconstructie met opvangconstructie voor de uitkraging 10 Constructie t.p.v. grondkerende constructie bestaande gevangenismuur DO-BIM-model constructie 42? CEMENT 8 2024 Balkons Rondom het gebouw zijn prefab balkons voorzien. Deze worden nabij de wanden ge- koppeld met de vloerranden en op de kopse gevels aan de wanden en penanten. Door de strenge vervormingseisen van de vloerran - den, bleek het ter plaatse van de grote vloer- overspanningen en grote uitkragende bal - kons noodzakelijk de vloerenranden als ingeklemd in de wanden te beschouwen. Na - bij de oplegging is dwarskrachtwapening op- genomen, in de vorm van beugels die uit de schil van de breedplaten steken. Robuustheid De constructie van de woontoren is dusdanig ontworpen dat de schade bij een calamiteit wordt beperkt. De constructie is uitgevoerd met robuuste betonkolommen, die bestand zijn tegen aanrijdingen, en trekbanden in zo- wel de wanden als vloeren. Voor het stalen vakwerkspant is er mede op basis van een ri - sicoanalyse voor gekozen een maximale uit- nuttingsgraad van 80% toe te staan. Dit geldt voor zowel de profielen als de verbindingen. Ook de verbinding tussen het vakwerkspant en de betonwand is hierop getoetst. Daktuinen Op het dak van de 6e en de 9e verdieping wor- den daktuinen gerealiseerd (fig. 11). Hier is een verhoogde dakbelasting gerekend. Bomen zullen boven de dragende wanden of kolom - men worden gepositioneerd. De belasting op de balkons is nabij de daktuinen enigszins beperkt door toepassing van balustrades hal - verwege de uitkraging. Hierdoor is er op het uiteinde van deze balkons uitsluitend sprake van incidentele beloopbaarheid. Het dak van de 16e verdiepingsvloer is uitgerekend op zonnepanelen en de installatie voor gevelon - derhoud. Najaar 2026 Van de 103 woningen zijn er op dit moment nog slechts twee te koop. De bouw is inmid - dels gestart, wat onlangs feestelijk is gevierd met de toekomstige bewoners en betrokken partijen. Naar verwachting wordt The Martin in het najaar van 2026 opgeleverd. 11 11 Impressie van The Martin met uitkragende volumes (bron: Bajeskwartier Amsterdam / Beeldenfabriek) CEMENT 8 2024 ?43