8 2018 24 1 25 Bij het project Stationsgebied Driebergen-Zeist (SDZ) speelden risico's een grote rol. Als toprisico's golden voor ProRail constructieve veiligheid en waterdichtheid. Dit is verankerd door de opdrachtnemer te verplichten een Verborgen Gebreken Verzekering (VGV) af te sluiten zonder uitsluitingen. Om een VGV te kunnen afsluiten, is een onafhankelijke toets vereist. Eurocode 0 (NEN-EN 1990). Het betreft zowel een uitgebreide supervisie op ontwerp en berekeningen volgens tabel B4 als een uitgebreide inspectie volgens tabel B5, beide uit Eurocode 0. In de praktijk wordt dit ook wel de onafhankelijke CC3-toets genoemd.   Voor het project SDZ zijn zeven TIS-hoofdstappen vastgelegd op weg naar het einddoel, de Verklaring van Geen Bezwaar. Deze geeft de verzekeraar voldoende vertrouwen om de premie- en dekkingsomvang van de VGV-verzekering te kunnen bepalen.     Analyse vraagspecificatie De eerste hoofdstap was de analyse van de vraagspecificatie. Voor het project SDZ heeft ProRail gedetailleerde eisen opgesteld voor de constructieve veiligheid, de waterdichtheid en de levensduur van het bouwwerk. Hieruit zijn drie faalrisico's geïdentificeerd. Zo kan een ontwerprekenfout of een fout in uitvoeringsontwerp leiden tot falen van de primaire constructie. Of de waterdichtheid kan tekortschieten als er bijvoorbeeld een ontwerpfout is gemaakt. Vanuit TIS wordt hierop specifiek getoetst.     Vaststellen scope toets De tweede hoofdstap was het vaststellen tot op welk detail- niveau de onderdelen van het project SDZ moeten worden beoordeeld en geïnspecteerd. De scope (ook wel invloedssfeer) Constructieve Veiligheid is hiervoor verdeeld in constructieve, TIS-controle Driebergen-Zeist ing. Ben Notenboom RTb BouwQ 1 Inspectie hoogte positie schotel , kritisch voor ponscapaciteit Zeven stappen richting Verklaring van Geen Bezwaar De onafhankelijk toets moet worden uitgevoerd door een zogeheten Technical Inspection Service (TIS)-bureau. Het TIS- bureau moet zijn gecertificeerd door de TIS-erkennings - regeling, waarin onafhankelijkheid en deskundigheid verankerd liggen. Voor dit project is TIS-bureau BouwQ aan gewezen als controleur van de constructieve veiligheid en de waterdichtheid. De taken van het TIS-bureau zijn vastgelegd in de vraagspecificatie TIS van het project.     TIS-controles TIS-controles zijn risicogestuurd en worden in verschillende fasen van het bouwproces uitgevoerd. In de preontwerpfase worden de risico's op verborgen gebreken en beperkingen in de functionaliteit in kaart gebracht en geanalyseerd. In de ontwerp- fase worden geconstateerde risico's met schaduwberekeningen of -analyses geëlimineerd. In de uitvoeringsfase wordt met gerichte, fysieke inspecties ter plekke gecontroleerd of de risico's tot een acceptabel niveau zijn of worden gereduceerd.   De resultaten van het TIS-onderzoek worden vastgelegd in de eindverklaring. Dit is een voorwaarde om de gewenste Verbor - gen Gebreken Verzekering (VGV) af te mogen sluiten. Eventu- ele uitsluitingen in de eindverklaring worden vanzelfsprekend niet verzekerd. Een TIS-toetsing geeft tevens volledig invulling aan de supervi - sieniveaus Design Supervision Level 3 (DSL3) en Inspection Levels 3 (IL3) behorende bij Reliability Class 3 (RC3) volgens TIS-controle Driebergen-Zeist 8 2018 26 niet-constructieve en externe elementen. Het TIS-werk heeft zich gefocust op die onderdelen die voor de stabiliteit, sterkte en waterdichtheid van het te verzekeren object van kritiek belang zijn.   De TIS-controleurs hebben hier bijvoorbeeld op gelet bij de spoordekken, de funderingsconstructies (druk- en trekpalen), het betonwerk van de vloerconstructies verdiepte bak, de wandconstructies verdiepte bak, langzaamverkeersbrug, de waterkelder en de fietsenstalling. Ook het nieuwe middenper- ron en enkele duikers, de geluidsschermen en de perronkap middenperron zijn getoetst. In het kader van waterdichtheid zijn het betonwerk van de vloer- en wandconstructies verdiepte bak, de waterkelder en van de fietsenstalling getoetst. Tijdelijke constructies als de traverse en de bouwkuipen zijn niet gecheckt, omdat die na het werk weer zijn verwijderd. De verzekeraar is in dit stadium geïnformeerd over de hoogte van de te verzekeren som voor de invloedsfeer Constructieve Veiligheid.     Risicoscan aanbiedingsontwerp opdrachtnemer De derde hoofdstap was de risico-inventarisatie van het aanbie - dingsontwerp. TIS onderscheidt hier algemene risico's en project - specifieke risico's en heeft voor beide specifieke scans verricht.   Algemene risico's De algemene risicoscan focust op kwalitatieve aspecten die zijn benoemd bij de analyse van de vraagspecificatie. Denk hierbij aan algemene ontwerprisico's, aangevuld met risico's die betrek- king hebben op de maakbaarheid van het uitvoeringsontwerp en specifieke algemene uitvoeringsrisico's. De uitvoeringsrisico's zijn vooral benoemd rond de toegepaste paalfundering, het betonwerk, de staalconstructie, maar ook bij de dilatatieprofielen in verband met de waterdichtheid. 3 2 TIS-controle Driebergen-Zeist 8 2018 27 2 Inspectie gemiddelde staafafstanden hoofdwapening spoordek 3 Meting betondekking wapening, kritisch voor levensduur     Beoordelen uitvoeringsdocumenten De zesde hoofdstap van TIS was het beoordelen van de uitvoe- ringsdocumenten. Dat geeft een indruk van de invloed van de uitvoeringsmethodiek op de definitieve constructie. Hier kijkt TIS vooral naar de werkplannen voor beton, het aanbrengen van de voorspanning op de dekken, de herkomst en kwaliteit van het constructiestaal, de invloed van tijdelijke en hulpcon- structies en naar de montageplannen. De uitvoeringsdocumen- ten doen ook dienst als handvat voor het inspecteren van de uitvoering op de bouwplaats.     Beoordelen uitvoering De zevende hoofdstap was het risicogestuurd inspecteren van de realisatie, vanzelfsprekend een cruciaal onderdeel van de TIS-toetsing. Ook hier is de toetsing onderverdeeld in alge- mene, projectspecifieke en restrisico's. Deze worden op hun uitvoeringsconsequenties beoordeeld.   Voorbeeld algemeen uitvoeringsrisico Een voorbeeld van een algemeen uitvoeringsrisico is een fout bij het aanbrengen van de wapening. TIS heeft hiervoor onder meer gekeken of de wapening uitgevoerd is conform tekening, of de dekking voldoende is en of de verankerings- en overlap- pingslengte voldoende zijn.   Ook in de andere twee categorieën zijn risico's geïdentificeerd en in de uitvoering gecontroleerd.     Verklaring van Geen Bezwaar op basis eindrapportage Aan het eind van de zeven TIS-hoofdstappen wordt een eind- rapportage opgemaakt. Hierin wordt een conclusie geformu- leerd of de gewenste risiconormalisatie, de constructieve veiligheid en waterdichtheid van het bouwwerk voldoen aan de eisen. Tevens wordt een Verklaring van Geen Bezwaar opge- steld. Dan kan het definitieve bouwwerk worden verzekerd tegen verborgen gebreken. ? Elk risico heeft natuurlijk zijn eigen beheersmaatregel. De ontwerprisico's zijn vooral onderzocht met ontwerptoetsen. De uitvoeringsrisico's zijn middels inspecties beheerst.   Projectspecifieke risico's Bij de projectspecifieke risico's is gekeken naar kwantitatieve eigenschappen. Deze risico's betekenen gevaar voor de constructieve veiligheid of de waterdichtheid. Afhankelijk van de ingeschatte kans en gevolgen is bepaald of het onderdeel wel of niet moest worden getoetst. Voorbeeld van dit type risico is dat als de bestaande, te verplaatsen, perronkappen niet voldoen aan de belastingseisen uit de relevante Eurocodes, deze constructief onvoldoende voor hergebruik kunnen zijn.     Beoordelen definitief ontwerp (DO) De vierde hoofdstap, het zwaartepunt van de ontwerpbeoorde- ling, was de toetsing van het definitief ontwerp (DO). Het gaat daarbij om het beheersen van de algemene en projectspecifieke risico's in de ontwerpfase. Denk dan bijvoorbeeld aan het risico dat een ontwerprekenfout tot falen van de primaire constructie leidt. Door te controleren of de juiste uitgangspunten zijn gehanteerd, de schematisering van het onderdeel klopt en vooral of een schaduwberekening van de krachtswerking over - eenkomstige uitkomsten geeft, is per onderdeel beoordeeld of het ontwerp inderdaad leidt tot een kwalitatief goed bouwwerk.     Beoordelen uitvoeringsontwerp (UO) De vijfde hoofdstap was de toetsing van het uitvoeringsontwerp (UO). Vanzelfsprekend ook hier weer op algemene en project- specifieke ontwerprisico's. Zijn er bij de toetsing van het DO restrisico's geconstateerd, kunnen die hier worden meegenomen.   Voorbeeld algemeen uitvoeringsrisico Een voorbeeld van een algemeen uitvoeringsrisico is dat als er een fout in het uitvoeringsontwerp ? die leidt tot falen van de primaire constructie ? niet wordt opgemerkt. Om dit gevaar te kunnen wegen, kijkt TIS naar de betondekking en wordt het betonmengsel op sterkte, maar ook op milieuklasse (levensduur) beoordeeld. Verder controleert TIS de bescherming tegen corro - sie van de staalconstructies en worden de ontwerpdimensies op de uitvoering (wapenings)tekeningen onderzocht.   Voorbeeld projectspecifiek risico Een projectspecifiek risico dat is getoetst, is in hoeverre maat- regelen zijn genomen om lekkages in het beton van de verdiepte bak te voorkomen. TIS heeft hierbij gekeken hoe het risico op scheurvorming door verhardingskrimp wordt beheerst door te letten op toegepaste wapening, keuze beton- mengsel en beoogde nabehandeling. Meer over Driebergen-Zeist Over het project Stationsgebied Driebergen-Zeist zijn meer Cement-artikelen verschenen: ? Scope van het project ? Onderwaterbetonvloer en belasting na 72 uur ? TIS Deze artikelen staan elders in dit nummer en zijn beschikbaar op www.cementonline.nl. TIS-controle Driebergen-Zeist 8 2018