1 Bouw Clubhouse Boompjes, met uikragende volumes naar boven toe en verspringende balkons 1 6?CEMENT?2 2025 Clubhouse Boompjes heeft een bouwvolume van in totaal circa 45.000 m², met 342 appartemen- ten en 834 m² commerciële ruimte. Het perceel bevindt zich tussen een kade (Hertekade), een dijk (Boompjes) en twee bestaande gebouwen, de Terrastoren en het gebouw De Maas (van Rijkswaterstraat) (fig. 3). Op deze locatie stond een kantoorgebouw uit 1969, dat is gesloopt. De nieuwbouw be- staat uit twee woontorens van 70 en 100 m hoog, met respectievelijk 31 en 22 verdiepin- gen. Op de onderste lagen zijn deze verbon- den met een commerciële plint. Onder het hele gebouw bevindt zich een parkeerkelder. Functies en architecturale randvoorwaarden Om een open uitzicht op de omgeving te creëren, is gekozen voor een open structuur aan de gevels. Alle appartementen hebben een eigen balkon met verspringende posities per verdieping en zijde. Vanwege het kleine perceeloppervlak was het noodzakelijk de plattegrond over de hoogte te vergroten. De architect wilde spelen met de volumes en in plaats van één toren met rechte gevels, be- sloot zij twee torens te ontwerpen met ver- springende en uitkragende volumes (fig. 4). Op diverse verspringende volumes bevinden zich daktuinen, waarvan de grootste voor gemeenschappelijk gebruik is. De plint heeft een commerciële func- tie met vloerhoogtes die hoger zijn dan de appartementen in de torens (fig. 5). Een deel van de plint is lager dan het andere deel. Dit komt doordat er tussen de Boompjes en de Hertekade een hoogteverschil zit (fig. 6). Vanwege dit verschil is de plint ontworpen als split level. De kelder bestaat uit een parkeer- garage met verschillende niveaus. Vanwege het beperkte bouwoppervlak van het perceel is gekozen voor een automatisch liftpar- IR. ALEXANDROS GLIAS Projectleider / Constructeur Van Rossum Raadgevende Ingenieurs auteur Verspringende volumes mogelijk door slimme constructie Clubhouse Boompjes, dat bestaat uit twee torens, ligt direct aan de Maas, met het centrum van Rotterdam op steenworp afstand. Kenmerkend zijn de verspringende en uitkragende volumes. Die vroegen om slimme constructieve oplossingen. Constructief ontwerp Clubhouse Boompjes CEMENT 2 2025 ?7 UPUP UPUP 2 Impressie Clubhouse Boompjes. Bron: Team V Architectuur / Zwartlicht 3 Ligging van de Boompjes 2 3 8?CEMENT?2 2025 keersysteem. Op deze manier ontstond meer parkeerruimte en kon de aanleg van een hellingbaan worden vermeden. Omgeving en ondergrond De nieuwbouw ligt tussen de Scheepmakers- haven (Hertekade) en de Maas (Boompjes). Aan de kant van de Hertekade zit een be - staande kademuur in de grond (fig. 6), samen met verschillende kabels en leidingen. Aan de kant van de Boompjes ligt een dijk, tegen mogelijke overstromingen van de Maas. Het bestaande gebouw op deze locatie was een kantoorgebouw van 9 verdiepingen met een kelder en palen als fundering. De hele bestaande constructie is gesloopt, be- halve de heipalen. Het trekken van de palen zou leiden tot een ongewenste ontspanning van de grond, met reductie van het draag- vermogen van de nieuwe palen tot gevolg. Bouwput De eerste stap van de bouw was het maken van de fundering en de kelder. Om te bou- wen was een bouwput nodig. De aanwezig- heid van verschillende obstakels rond en binnen het perceel heeft daarbij geleid tot verschillende technische uitdagingen en beperkingen. Aan de kant van de Boompjes is een permanente damwand geplaatst. Deze wordt tijdens de bouwfase ondersteund 4 Bouwkundig ontwerpproces. Bron: Team V architectuur 5 Doorsnede in twee richtingen, met verspringende volumes in beide richtingen Voor de fundering is uitgegaan van twee modellen PROJECTGEGEVENS poroject Clubhouse Boompjes opdrachtgever Amvest architect Team V Architectuur (visualisatie: Zwartlicht) constructeur Van Rossum Raadgevende Ingenieurs hoofdaannemer Cordeel geotechnisch adviseur CRUX Engineering prefab beton C-Concrete oplevering begin 2025 4 5 CEMENT 2 2025 ?9 7 6 6 Doorsnede over onderste lagen 7 Palenplan met twee dilataties tussen de drie delen door twee rijen groutankers. Deze damwand maakt deel uit van de hoofddraagconstruc- tie en fungeert als kelderwand (fig. 6). Voor de zijde aan de Hertekade is een damwand geplaatst, met een rij groutankers, die geen deel zal uitmaken van de hoofddraagcon- structie. Het trekken hiervan was niet moge- lijk vanwege de aanwezigheid van de kabels en leidingen. Bij het plaatsen van de groutankers is rekening gehouden met de bestaande palen onder de kademuur. Op de grens met de naastgelegen bestaande bebouwing zijn ook permanente damwanden geplaatst. Fundering Tijdens de ontwerpfase is een vervormings­ analyse van de fundering uitgevoerd. Toren 1 (100 m) heeft meer gewicht dan toren 2 (70 m) en om die reden zal de fundering onder toren 1 meer vervormen. Om de torens vrij te laten vervormen zonder elkaar te beïnvloeden, is besloten twee dilataties te voorzien bij de fundering en de kelderwanden. Hiermee ont- staat voldoende vervormingscapaciteit om optredende ongelijkmatige zettingen tussen de lage en de hoge toren op de kunnen ne - men. Op deze manier wordt de fundering ­ verdeeld in drie delen: de fundering onder 10?CEMENT?2 2025 ­ toren 1, de fundering onder toren 2 en de fun- dering van het middengebied (fig. 7). De twee torens worden ondersteund door dikke betonplaten van 2,3 m (toren 1) en 2,0 m (toren 2). Het middelste deel wordt ondersteund door een balkconstructie. Alle drie de constructies zijn gefundeerd op in totaal 420 schroefpalen (TVSi, Terra Ver- dringend Schroef-injectiepaal). Dit was een keuze van de aannemer met name in ver- band met risico's. Het middelste deel wordt horizontaal gesteund door de funderings- platen van de twee torens. Op deze manier worden de horizontale krachten van het middelste deel overgedragen op de palen onder de torens. Een aandachtspunt voor het aanbren- gen van de palen was de aanwezigheid van bestaande palen. Deze zijn deels schoor ge- plaatst en zijn voorzien van een verzwaarde kolomvoet. Na sloop van de bestaande ge- bouwen zijn deze posities ingemeten en meegenomen in het nieuwe palenplan om conflicten te voorkomen. Modellering?Voor de modellering van de fundering is uitgegaan van twee modellen, waarin de drie delen gezamenlijk zijn opge- nomen. Het eerste model betreft een 'veer- model' dat is gebruikt bij de controle van de horizontale vervormingen ten gevolge van wind. Het tweede model betreft een 'onder- grondmodel', waarmee de invloed van de zettingen op de krachtswerking in het ge- bouw op de lange termijn is gecontroleerd. De omhullende, meest ongunstige, optre- dende krachten van zowel het veermodel' als het ondergrondmodel zijn beschouwd in de beoordeling van de sterkte van de con- structie, inclusief fundering. Constructieve systemen De constructie kan worden opgesplitst in de onderbouw en de bovenbouw. De onder- bouw bestaat uit twee kelderlagen en de begane grond. De bovenbouw bestaat uit twee torens met elk verschillende uitkra- gende volumes. Beide torens zijn opge- bouwd uit betonnen vlakke massieve 8 Constructief model met in rood stalen vakwerkliggers en trekkolommen Het verschil in de uitkragende volumes veroorzaakt extra belastingen door excentriciteit in de toren 8 CEMENT 2 2025 ?11 vloeren, kernen, wanden en kolommen. Ter plaatse van de uitkragende volumes bevin- den zich stalen vakwerkliggers en trekko- lommen (fig. 8). Onderbouw Onder beide torens bevindt zich een kelder die aan de kant van de Boompjes uit twee ­ lagen bestaat en aan de kant van de Herte- kade uit een laag. Dit komt door het hoogte- verschil tussen de twee kanten. De belang- rijkste functie van de kelder is parkeren. Onderin de twee torens en het middenge- bied is een parkeersysteem geplaatst. Het systeem in de torens (twee lagen) steunt op de betonplaten, het deel in het middenge- bied (drie lagen) op de onderste vloer tussen de funderingsbalken. De hele onderbouw is gemaakt van in het werk gestort beton. De eerste elementen die zijn gebouwd, zijn de kernwanden. Deze zijn uitgevoerd met behulp van een klimbe- kisting, terwijl de rest van de ondercon- structie is gebouwd met behulp van een tra- ditionele bekisting. De verbinding van de kernwanden met de rest van de constructie is gemaakt met Demu-ankers en stekken- bakken. Er zijn verschillende sterkteklassen gebruikt bij de onderconstructie. Afhanke- lijk van het element varieert deze van C30/37 tot C70/85. De horizontale grondkrachten vanuit de Boompjes-zijde moeten worden ingeleid in de palen. De beganegrondvloer fungeert hierbij als wandligger en kan de horizontale grondkrachten met extra trekbanden over- dragen op de kelderwanden en de palen. Bovenbouw De stabiliteit van beide torens, in beide rich- tingen, is gerealiseerd door in het werk ge- storte betonwanden en kernen, voor elke toren een kern. De wanden in de middenas van de hoge toren zijn vanaf de 20e verdie- ping uitgevoerd in prefab, in verband met bouwsnelheid. In de gevels parallel aan de betonwanden bevinden zich betonnen pe- nanten. De belastingen uit de vloeren wor- den via versterkte stroken op de kolommen overgedragen. Niet alle wanden lopen helemaal tot beneden door. De wanden die niet doorlopen, worden op de lagere verdiepingen onder- steund door betonnen kolommen. Dit is nodig om meer flexibiliteit te creëren in de kelder en de begane grond. De resterende wanden in deze lagen kunnen de horizonta- le krachten opvangen. Ook in de bovenbouw zijn verschillen- de betonsterkteklassen toegepast, variërend van C30/37 tot C55/67. Verspringende volumes?Het belangrijkste kenmerk van de bovenbouw zijn de ver- springende volumes over de hoogte van bei- de torens (fig. 5). Deze volumes kragen uit in 9 Stabiliteitswanden en -kernen in beide torens 9 12?CEMENT?2 2025 loodrechte richting van de Boompjes en de Hertekade. In de richting van de Hertekade kragen de volumes verder uit dan in de an- dere richting. Dit verschil veroorzaakt ex- centriciteit in de toren en extra krachten in de funderingen en constructie. De palen, de funderingsplaat en de betonwanden zijn zo ontworpen dat ze deze extra krachten kun- nen opvangen en de torens voldoende stabi- liteit kunnen geven. Parralel aan de Boompjes en de Her- tekade nemen de volumes in lengte af over de hoogte. Uitkragingen?De visie van de architect was om open gevels te creëren. Om die reden zijn er twee systemen gebruikt voor de uit- kragingen. Eén aan de gevels en één op de middenas. In de gevel is bij elke uitkraging een constructie van stalen spanten ontworpen die zich uitstrekt over twee verdiepingen. Op deze manier blijft de gevel transparant. De uitkragende volumes hangen aan die stalen spanten door middel van hangkolommen. Tijdens de bouwfase van elk uitkragend volume moesten eerst de volledige stalen spanten worden gebouwd en daarna de be- tonnen vloeren. De stalen spanten moesten tijdelijk worden ondersteund tijdens de bouw. De uitkragingen op de middenas zijn gerealiseerd met behulp van in het werk gestort betonnen wanden. Terugspringende gevels?De volumes die in lengte afnemen over de hoogte worden ook gerealiseerd met twee systemen. De middel- ste gevelkolommen worden door een dikke- re betonnen vloer opgevangen. De buitenste gevelkolommen worden opgevangen door stalen balken in de betonnen vloeren, die over twee verdiepingen zijn geplaatst met een stalen kolom ertussen. Balkons Elk appartement heeft zijn eigen balkon. Het bijzondere aan het ontwerp van die balkons is dat ze niet op elke verdieping op dezelfde positie zijn geplaatst (foto 10). Dit ontwerp- kenmerk leidde tot een aantal beperkingen tijdens de bouw, vooral met betrekking tot de ondersteuning van de balkons tijdens plaatsing. Het was noodzakelijk om een type balkon te kiezen dat zonder ondersteuning van onderaf kon worden geplaatst. Daarom is gekozen voor een dunne betonnen plaat om het gewicht van het balkon te verminde- ren. Deze plaat is geplaatst en bevestigd op twee stalen liggers, die zijn gekoppeld met stalen hoeklijnen op de betonvloeren. Bijzondere toevoeging aan de skyline van Rotterdam Clubhouse Boompjes is een gebouw met verschillende beperkingen met betrekking tot de locatie en het architectonisch ont- werp. Een gebouw met extra bouwkundige en constructieve uitdagingen, maar vooral een bijzondere toevoeging aan de skyline van Rotterdam. Door een nauwe samen- werking met de architect, ontwikkelaar en aannemer was het mogelijk om dit gebouw te realiseren. De bouw is gestart in april 2021 en is in het tweede kwartaal van 2025 gereed.? In de gevel is bij elk uitkragend volume een constructie van stalen spanten ontworpen 10 De balkons zijn niet op elke verdieping op dezelfde positie geplaatst, maar verspringen 10 CEMENT 2 2025 ?13