themaKranen stevig verankerd7201128themaKranen stevigverankerdBij hoogbouw is het verticale transport tijdens de bouw ??n van de belangrijkste succesfactorenvoor het slagen van het project. In de prijsvormingsfase van de ministeries van Veiligheid en Justi-tie en Binnenlandse zaken en Koninkkrijksrelaties heeft de bouwcombinatie JuBi voor dit trans-port een systeem ontwikkeld dat is gebaseerd op het toepassen van vijf torenkranen, zelfklim-mende kernkisten en een zelfklimmende gevelsteiger. Dit artikel gaat in op de torenkranen en debijbehorende voorzieningen waarmee in de constructie rekening moest worden gehouden.1Torenkranen JuBi staan op portaal om transport niet te belemmerenKranen stevig verankerd 72011 29Rijnstraat(onderdoorgangVROM)Zwartbrugverkeersklasse 60OostSingelgrachtTurfmarktSchedeldoekshavenBECFDA+ 60 mtr.+ 60 mtr.OranjebuitensingelOranjebuitensingel5 mtr. 10 mtr.15 mtr. 20 mtr.OostSingelgrachtDE KROONBC1A1A2C2Bouwen in een binnenstedelijke omgeving is op zichzelf al eenmoeilijke opgave. In het geval van de nieuwbouw voor JuBigaat het ook nog om twee torens van meer dan 140 m hoogtemet een minimaal beschikbaar bouwterrein. Van alle partijenwordt daarom het uiterste gevraagd om binnen de tijd, budgeten met borging van de veiligheid van de omgeving en werkne-mers het project te realiseren.KranenVoor de realisatie van de JuBi-torens zijn vijf torenkranenbenodigd. E?n kraan wordt voornamelijk voor bouwdeel B(laagbouw van 10 verdiepingen) gebruikt en is een onveran-kerde torenkraan. De andere torenkranen worden gebruiktvoor de hoogbouwtorens, twee voor toren A en twee voor torenC. In de bouwplaatstekening (fig. 2) is te zien dat veel hijscir-kels overlappend zijn. Dit betekent dat de kranen allemaal opverschillende hoogtes moeten opereren om voldoende afstandtussen de gieken te houden. Ook met de twee torenkranen vanhet naastgelegen project van De Kroon moet rekening wordengehouden, omdat omstreeks dezelfde periode alle kranenoperationeel zijn. Op een oppervlak van 150 x 100 m2zijn danzeven torenkranen actief.Door de grote hoogte van het gebouw is het niet mogelijk dekranen van de hoogbouw onverankerd uit te voeren. Vaakwordt de kraan verankerd aan de vloer ter plaatse van de gevel.Dit is bij JuBi echter (in eerste instantie) niet mogelijk. Dekernen worden namelijk met een zelfklimmende bekistinguitgevoerd en klimmen elke zes dagen ??n verdieping omhoog.Omdat de laagbouw van het project veel groter is dan de hoog-bouw blijven de gevel en de vloer van de laagbouw in de eersteir. Vincent van der WalBouwcombinatie JuBi 1)1 Verankering kraan A1 en A22 Kranenoverzicht met hijscirkels3 Kraan op stalen portaal1) ir. Vincent van der Wal is werk-zaam bij BAM Advies & Engi-neering32themaKranen stevig verankerd7201130Tijdelijk anker kraan C126e verdiepingTijdelijk anker kraan C118e verdieping11GG22FFAADDBB33445566HHKKJJIILLMM7799111113131515KRAAN A2TORENAKRAAN C2Tijdelijk anker kraan C215e verdiepingKRAANC2KRAANA2Tijdelijk anker kraan A218e verdiepingTijdelijk anker kraan A226e verdieping(hergebruik 18e verdieping)KRAANA1Tijdelijk anker kraan C223e verdiepingTORENCKRAAN C1KRAANC14 Kabels en leidingen t.p.v. kraanpoer5 Overzicht staalconstructies kraanverankeringenbron: Buiting Staalconstructie b.v.6 ESA afbeelding toren A met kraanbelasting7 Definitieve verankering8 Passing lateiwapening en kraanverankeringren. Door de grote hoeveelheid kabels en leidingen (foto 4) ister plaatse ge?nventariseerd waar de palen konden wordengeplaatst. Vervolgens zijn deze `heiafwijkingen' in de funde-ringsberekeningen meegenomen.Verankering kranen aan kernenZoals hiervoor al aangegeven moeten de kranen tijdelijk aan dekernen worden verankerd. De constructeur heeft het ESAPrima Win model verstrekt om de fase van de kraanveranke-ring aan de kernen te controleren. Het model is aangepast dooreen deel van het gebouw te verwijderen en de kraanbelastingentoe te voegen (fig. 6).Uit deze berekening blijkt dat om de krachten op te kunnennemen een aantal aanpassingen noodzakelijk is. Enkele vloerenin de kernen moeten zonder sparingen worden uitgevoerd, eenaantal liftschachten moet worden dichtgestort en een deel vande vloer buiten de kern in toren A moet tegelijk met de kern-vloeren worden meegenomen. Daarnaast bleek dat de wape-ning lokaal fors moest worden verhoogd om de kraankrachtenin te leiden en af te dragen naar het stabiliteitssysteem van desamenwerkende kernen. De kranen kunnen pas verankerdworden aan de kernen als de kernvloeren zijn aangebracht envoldoende zijn verhard.fase achter bij de kernen. Omdat de kernen niet stil mogenvallen ? en de kranen dus moeten klimmen om de kernen tevolgen ? is het noodzakelijk de kranen tijdelijk aan de kernente verankeren. Als de gevel later op hoogte is kan de definitieveverankering worden aangebracht aan de vloer. Als ??n van dekranen moet klimmen moeten alle andere kranen volgen. In deplanning is alles afgestemd en zijn alle 32 klimmomenten allang van te voren vastgelegd.Fundatie van de kranenE?n van de kranen (kraan C2) staat op de keldervloer en hetinstortstuk voor de kraan is ge?ntegreerd in een poer van hetgebouw. De overige kranen staan op het maaiveldniveau enmoeten zo dicht mogelijk bij de gevels van de hoogbouwtorensworden geplaatst om de hijscapaciteit van de kranen zo goedmogelijk te benutten. Dit betekent dat de kranen precies in delaad- en loszone rondom het bouwwerk komen te staan. Er isdaarom gekozen de kranen op stalen portalen te plaatsen, zodathet kleine bouwterrein niet nog meer wordt beperkt (foto 3).De stalen portalen staan op een in het werk gestorte funderingmet tubexpalen. Deze palen zijn aangebracht in met de handvoorgegraven sleuven om alle kabels en leidingen te lokalise-45Kranen stevig verankerd 72011 31ceerde dwarskrachtdraagvermogen. In de prefab gevel zijnsparingen opgenomen waarin de wapening voor de kraanver-ankering kan worden aangebracht. De passing van deze wape-ning in combinatie met de wapening van de gevellateien en destekken voor de prefab elementen is in 3D uitgewerkt om deuitvoerbaarheid te controleren (fig. 8).Tot slotDe kranen van JuBi zijn door de randvoorwaarden een uitda-gend en complex project geworden. Uiteindelijk zijn er twaalftijdelijke en twintig definitieve verankeringen toegepast. Dooreen aantal inventieve oplossingen zijn tijdens de uitvoeringgeen problemen of oponthoud ontstaan. Om de kranen aan de kernen te verankeren zijn aanzienlijkestaalconstructies nodig om de krachten in de aansluiting op dekern overdraagbaar te houden (fig. 5). De kranen staan opmaximaal 20 m afstand van de kernen (foto 1). De maximalekrachten die moeten worden overgedragen aan de kernen zijneen trek- en/of drukkracht van 1435 kN in combinatie met eenafschuifkracht van 675 kN. Om deze krachten in te leidenworden stekankers gebruikt.Verankering aan vloerDe definitieve verankering aan de vloer ter plaatse van de gevelgebeurt met een stalen frame dat ook in andere projecten regel-matig wordt toegepast. De stalen krans rond de kraan wordtmet drie schoren aan het gebouw vastgezet (fig. 7). De aanzien-lijke krachten vanuit de schoren worden met stekankers devloer ingetrokken, waarna de vloer als een ligger de krachtenaan het stabiliteitssysteem afdraagt. Bij de uitwerking van devloerwapening in de bollenplaatvloer is rekening gehoudenmet deze grote trekkrachten en het daarbij behorende geredu-81008100JIJ1-3J1-6aJ3-1J3-1J3-2J3-4J3-8J3-7J3-5801bollenplaatd=350sp.electrad=350803bLtLtLtLtLtLtLtHR6liftHR7liftHR8liftkernJ3L14sparingsgebiedL14L14 L-staalL-staal831821luchtschachtd=200d=200archiefaaaA1-1A1-3A1-2Vorkkop1SchoorDEMUDEMUSchoorVorkkop1SchoorVorkkop 1OPHANGWAPENINGOPHANGWAPENINGTREKBANDTREKBAND687