C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 6 41De ondergrondse parkeergarageis onderdeel van het MasterplanArnhem Centraal en wordt ge-realiseerd door de combinatieCompas, bestaande uit HBW(het huidige HBG Civiel) en HBGUtiliteitsbouw. Het MasterplanArnhem Centraal is in opdrachtvan de Dienst StadsontwikkelingArnhem gemaakt door UN Studiovan Berkel & Bos en omvat devolledige herinrichting van hetstationsgebied (foto 1).De bouw van de garage is als eentraditioneel contract aanbesteeddoor de gemeente Arnhem,waarbij de gemeente ingenieurs-buro Van der Werf en Lankhorstin de arm heeft genomen voor hetconstructieve ontwerp. HBG isverantwoordelijk voor het ont-werp van de diepwanden als tij-delijke en permanente construc-tie, en voor het stempelframe inde uitvoeringsfase.De parkeergarage is, als onder-deel van het Masterplan, verbon-den met andere bouwwerken.Boven de parkeergarage komende pleinen voor regiobussen(aan de westzijde) en voor detrolley (aan de oostzijde). In hetmidden komen de transferhal(de stationshal) en de onder-grondse fietsenstalling.De toekomstige bovenbouw, terplaatse van het plein voor regio-bussen, bestaat uit drie kantoorla-gen en zal worden gedragen doorde doorlopende V-wanden (vooreen doorsnede zie figuur 2).Voor het ontwerp van de parkeer-garagezijndebelastingenuitaan-grenzende bouwwerken bepaaldop basis van de gegevens uit ver-schillende stadia van het Master-plan. Deze belastingen zullen alsrandvoorwaarden gaan gelden bijhet ontwerpen van de aangren-zende bouwwerken.De bouw van de parkeergarage isopgedeeld in twee fasen; eeneerste fase die plaats zal biedenaan ongeveer 600 voertuigen(bouwtijd 484 werkbare werk-dagen) en een tweede fase voorcirca 400 voertuigen (321 werk-bare werkdagen).De reden voor de aanpak in tweefasen is dat de gehele afwikkelingvan het openbaar vervoer (regio-bussen, trolleys en taxi's) nuplaatsvindt op het gebied vande tweede fase en na het gereed-komen van de eerste fase zalworden overgebracht naar het opde parkeergarage te realiserenbusstation.De opbouw van de garage bestaatin grote lijnen uit:- buitenwanden in de vorm vandiepwanden;- funderingsvloer op staal(grondwaterniveau op NAP +8,45 m);- V-vormige kernwanden waar-binnen het voetgangersverkeerwordt afgewikkeld;- aan de kernen V-wandengelijmde vloerstrook inclusiefoplegnokken ten behoeve vande prefab vloeren;Parkeergarage ArnhemCentraal, voorbij de vorming. J. Overbeek pmse, HBG Civiel - Ontwerpir. J. Wegman, HBG Utiliteitsbouwing. F. Loeffen, ingenieursbureau Van der Werf en LankhorstDe ondergrondse parkeergarage die op dit moment voor het station inArnhem wordt gebouwd is een van de eerste onderdelen van de vernieuwingvan het stationsgebied in Arnhem. De garage vormt het `fundament' voor eennieuw station voor de stads- en streekbussen en de trein, inclusief kantoor-bouw. De garage, die in twee fasen wordt uitgevoerd, zal plaats bieden aancirca 1000 auto's en is ontworpen met veel aandacht voor de (sociale)veiligheid.1 | Centrum Arnhem,de oude situatie.Linksboven is de locatievan de ondergrondseparkeergaragefoto: Gemeentearchief ArnhemC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 642- kanaalplaatvloeren, dikte 400mm met een maximale over-spanning van 16,5 m;- prefab dakconstructie van VIPliggers en U-bakken afgedektmet een breedplaatvloer endruklaag.O n t w e r pBuitenwandenDe buitenste wanden van degarage worden gevormd doordiepwanden, die zowel een tijde-lijke als een permanente functievervullen. De wanden zijn deeerste onderdelen die zijn aange-brachtenvormennaontgravendebouwput waarbinnen de garagewordt gerealiseerd.De wanden staan op de grens vanhet bouwterrein direct naast dedruk bereden Utrechtsestraat eneen omloop voor de bussen naarde bushalten, waardoor in hetontwerp veel aandacht is gegevenaan veiligheid.Historische ondergrondDe ondergrond bij de garagebestaat uit zandlagen met ver-schillende pakkingen, af en toemet wat grind. Het niveau van deverschillende zandlagen varieertsterk, wat gevolgen heeft gehadvoor het ontwerp van de wanden.Op een aantal locaties is een laagmet matige pakking aanwezig inde onderste delen van de wand,om voldoende passieve grond-druk te genereren. Hierdoor zijnde wanden op deze locaties langerdan de `standaard' wanden in hetgrootste deel van het werk.Naast de aanwezige natuurlijkevariatie in de ondergrond heeftook de lange historie van Arnhemnog voor verrassingen gezorgd.Tijdenshetextragrondonderzoekna de aanbesteding (in verbandmet de beschikbaarheid van hetterrein) ? bedoeld om de zandla-gen beter in kaart te brengen ?stuitte twee van de sonderingenop een bijna volledig gebrek aanweerstand over de eerste 12 m vandesondering.Pasnabijhetgrond-waterniveau werd weer een weer-stand gemeten die in verhoudingwas met die van omliggende son-deringen. Dit heeft aan de kantvan zowel de aannemer, verant-woordelijk voor het ontwerp vande diepwanden, als de opdracht-gever tot onrust en onduidelijk-heid geleid in het begin van hetwerk. Hoewel door een van demedewerkers de mogelijke aan-wezigheid van een waterput werdgeopperd, waren daar in dearchievengeenaanwijzingenvoor.Inmiddels zijn de overblijfselenvan dertien waterputten gevon-den tijdens het ontgraven.Een aantal als diepwand uitge-voerde kolommen, die tevens eendeel van de toekomstige boven-bouw en tranferhal moeten gaandragen, staat op de locatie van detwee uitzonderlijke sonderingenenzijn?medehierdoor?vanaan-zienlijke lengte; circa 45 m.BerekeningenDediepwanden,alsgrondkerendeconstructie en stempels zijn bere-kend volgens CUR-rapport 166.2 | Dwarsdoorsnede van degarage en de toekom-stige kantoren erboven(voorlopig ontwerp)P a r k e e r g a r a g eS t a t i o n s g e b i e d A r n h e mDe door UN Studio (Ben van Berkel) ontworpenparkeergarage onder het nieuwe station vanArnhem wordt gekenmerkt door vijftien meter hogeV-vormige schachten die behalve als draagconstruc-tie ook als liftschacht en trappenhuis fungeren.De keuze voor deze V-vormige draagwanden hangtsamen met het verschil in maatvoering tussen dedrie (deels vier) ondergrondse parkeerlagen, het opmaaiveld-niveau gesitueerde busstation en de bovendit busstation gelegen kantoorverdiepingen.Vanuit de ondergrondse parkeerlagen loopt men inde geleidelijk breder wordende schachten annextrappenhuizen als het ware `naar het licht toe'.Bovengronds fungeren de schachten behalve alslichthoven plaatselijk ook als wachtruimte(busstation) of verkeersgebied (kantoorverdiepin-gen). Bij de eveneens van V-vormige schachtenvoorziene tweede fase van de parkeergarage zullende enigszins golvende schuine wanden `vloeiend'overgaan in de schaaldakconstructie van de nieuwestationshal. Door voor de vloeren van de parkeerga-rage gebruik te maken van zestien meter lange,voorgespannen prefab kanaalplaatvloeren gaat hetesthetische voordeel van gladde plafonds hand inhand met het praktische voordeel van een minimaleconstructiehoogte.C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 6 43Tijdens de bouwfase zijn dewanden ingedeeld in veiligheids-klasse 2, voor hun permanentefunctie voldoen de wanden aanveiligheidsklasse 3.De belastingen op de diepwandenzijn afkomstig uit CUR-rapport166 en het bestek. De wanden zijnberekend als verend ondersteun-de ligger, waarbij de gescheurdestijfheid van de betonnen wandenin de berekening is toegepast.Voor de scheurwijdte-controlezijn de wanden aan de binnen-zijde (garagezijde) ingedeeld inmilieuklasse 2 en aan de buiten-zijde in milieuklasse 3.Diepwanden en stempelingDe diepwandpanelen hebben,enkele uitzonderingen daargela-ten, een lengte van circa 21 m. Destandaard-panelen die zijn ge-graven, hebben een breedte van7,2 m en zijn 0,6 m dik. In dezepanelen zijn drie geprefabri-ceerde wapeningskorven gehan-gen, v??r de stort van het beton.Om verzekerd te zijn van eengoede afdracht van de belastingennaar de stempels, is ervoor ge-zorgd dat elke korf een stempelheeft of dat er gordingen overmeerdere korven doorlopen.In de hoeken van de put wordendiagonale stempels toegepast dieeen grote schuifkracht langs dewand tot gevolg hebben. Om dezebelasting goed op te kunnennemen zijn er in de diepwandstalen platen opgenomen. Dezeplaten zijn aan de wapeningskor-ven van de wand vastgemaakt endienen als `basis' om de stalengordingen aan vast te lassen. Ophet niveau van het dak is eenstrook van het dak direct na hetontgraven gestort. Deze strookfungeert als gording voor debovenstempeling(fig.3).Voorhetontwerp van de `gording' is ervanuitgegaan dat bij eventuele stem-peluitval geen bezwijken van degording op mag treden. De wape-ning die hiervoor nodig is, is doorHBG berekend en door ingeni-eursburo Van der Werf en Lank-horst opgenomen in de wape-ningstekeningen van het dak.Tijdens de bouw worden de diep-wanden gesteund door middelvan stalen stempels op tweeniveaus (foto 4). De stempelsbestaan uit stalen buisprofielenmet kopplaten. Het stempelraamophetdakniveauisgefaseerdaan-gebracht. Door de `gebogen' vormvan de bovenstempels en de totalelengte van ruim 80 m waren voordeze stempels knikverkorters entrekstempels nodig. Daartoe zijnin het hart van de V-wanden ver-ticalebuizengeplaatstdiealstrek-verbinding dienen. In het hori-zontale vlak zijn de stempels overde assen van de wanden ook ver-bonden. Vervolgens zijn er nogeen aantal diagonalen in het ver-ticale vlak toegepast om de stabi-liteitvanhetgeheeltegaranderen,ook in geval een van de stempelsof knikverkorters uit zou vallen.In verband met de fasering vanhet geheel zijn de diagonalen opmeerdere plaatsen toegepast.V - w a n d e nIn het besteksontwerp was voorde V-wanden een storthoogte van??n verdieping aangehouden,waarbij de vloerstroken inclusiefde oplegneus voor de kanaalpla-ten worden meegestort. In tegen-stelling tot dit ontwerp worden deV-wanden nu over de volledige3 | Dwarsdoorsnede van degarage in aanbouw metbovenste stempelraamtijdens ontgraven van debouwput4 | Overzicht van de bouw-put met stempelramenop de twee niveaus.Linksboven zijn de diago-nale stempels zichtbaar;het stempelframe op`niveau 24,00+' looptover de gerede V-wanden is afgestempeld tegende gording die deeluitmaakt van de terealiseren dakvloerC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 644hoogte (11,25 m) in ??n keergestort, waarmee een wand zon-der horizontale stortnaden wordtverkregen (foto 5).Door de V-wanden in ??n keer testorten,moestvoordebevestigingvandeuitdewandkragendevloer-stroken een alternatieve oplos-sing worden gevonden. De uit-voering met tegen of door debekisting aangebrachte ankers isin verband met het hergebruikvan de kist en de vereiste hogeoppervlakte-kwaliteit van dewanden niet gewenst. Ook voorhet toepassen van zowel horizon-tale als verticale wapeningsnettenis het vooraf aanbrengen vanankers hinderlijk. Daarom isgekozen voor het toepassen vanlijmankers (Edilon Dex R-2K).Het aanbrengen van de ankers isdoor middel van een groot aantalniet-destructieve trekproeven ge-controleerd.P a r k e e r v l o e r e nVoor de veranderlijke belastingvandeparkeervloerenis,conformNEN 6702, 2 kN/m2 aangehou-den. Twee vloervelden zijn ge-deeltelijk hellend en dienen voorhet verticale transport binnen degarage. Deze hellende vloeren,gecombineerd met de scheveV-wanden, geven een variatie invloeroverspanningen. Voor dekanaalplaten is op alle niveauszoveel mogelijk dezelfde lengteaangehouden, waardoor in de uit-kragende vloerstrook een variatiein afmeting is ontstaan. Hetmaken van de vloerstroken en hetleggen van de voorgespannenkanaalplaten gebeurt per ver-dieping. Om ongewenste ver-vormingvandewandentijdensdeopbouw te voorkomen, wordenstempels onder de oplegneus ge-5 | Het ontkisten van dewanden. Op de achter-grond een gesteldewandkist met zwareschoorconstructie;voor de bereikbaarheidheeft elke wandsectieeen trappentoren6 | Bovenaanzicht van degarage op NAP +24,00mC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 6 45plaatst. Tot het moment dat hetdak van de parkeergarage (NAP +24,5m)isaangebracht,moetendevloerstroken ondersteund blijven.Om de leidingen van de sprin-klerinstallatie aan het zicht te ont-trekken, worden in elke derdevoeg tussen kanaalplaten inkas-singen van 200 x 200 mm2 opge-nomen.D a k v a n d e p a r k e e r g a r a g eDe bovenzijde van de parkeer-garage ligt op het niveau vande naastgelegen Utrechtsestraat.Het garagedak zal worden inge-richt als regio-bussenplein. Voorde belasting van het dak is reke-ning gehouden met verkeers-klasse 45. Het dak bestaat bovende V-wanden uit een in het werkgestorte vloer, voorzien van viervides. Voor de overspanning vande velden tussen de V-wanden iseen vloerconstructie toegepastvan VIP-liggers (lengte 16,0 m),voorzien van een in het werkgestorte druklaag. Nadat de volle-dige druklaag op de VIP-ligger-vloer is aangebracht, kan de hori-zontale kracht uit de diepwandendoorhetdakvandeparkeergarageworden overgebracht, waarbij deschijfwerking van de druklaag dehorizontale belasting uit de diep-wanden om de vides heen zalleiden (fig. 6).Het toekomstige overdekte bus-senplein is driezijdig afgeslotenen zal daarom worden voorzienvan een uitlaatgas-afzuiginstalla-tie. Het overgrote deel (70procent) van de uitlaatgassen zalvia de onderzijde worden afgezo-gen, de overige 30 procent via eenafzuiginstallatie in het plafondvan het bussenplein. De afzuig-roosters worden in de druklaagopgenomen. Om de afvoerkana-len te integreren in het dak van deparkeergarage, is een deel van deVIP-liggers vervangen door voor-gespannen U-bakken.Fasering dakZoals te zien is in figuur 3 ligt dehoogste laag stempels aan deranden van de put op hetzelfdeniveau als het dak. Omdat dezestempeling, en in de eindsituatiehet dak, noodzakelijk is voor destabiliteit van de put, moeten destroken van het dak tussen destempels worden aangebrachtvoordat de stempels verwijderdworden. Daarom is tijdens hetontwerp van de stempeling alzoveel mogelijk rekening gehou-den met de locatie van de VIP-liggers en U-bakken in het dak.Op deze manier is de hoeveelheidliggers die de belasting van destempels `over kunnen nemen'gemaximaliseerd. Helaas zorg-den andere randvoorwaarden datdit niet overal even makkelijkgaat, waardoor de afbouw van hetdak aan een strakke planning isgebonden.U i t v o e r i n gStempelraamOmtevoorkomendatdestempelsdoor de betonwanden moetenlopen, wat zowel vanuit uitvoe-ringsoogpunt als de eisen aan deafwerking van het beton van de V-wanden onwenselijk is, waren inhet bestek de stempels diagonaalten opzichte van de diepwandenop een deel van de vloer geplaatst.Deze vloer werd gestort nadat hetmiddengebiedvandeputwasont-graven en het zand nog ondertalud tegen de diepwanden aan-stond. Deze oplossing had alsnadeel dat de hoogste stempels,die aanwezig moeten zijn tot hetdak is gestort door de zijwandenen de parkeervloeren zoudenmoeten lopen totdat het dak klaarwas.Door HBG is na het aanbrengenvan de diepwanden in een vroegstadium een gording rondom debouwput gemaakt, die onderdeeluitmaakt van de definitieve dak-vloer van de parkeergarage.Hierop is het eerste niveau van destempeling (NAP + 24,00 m) afge-steund. Voor wat betreft de fase-ring is het aanbrengen van destempeling bepaald door de volg-orde van ontgraven en het makenvan de funderingsvloeren. Ken-merkend voor dit niveau is dat destempeling boven de V-wanden isuitgetild (zie fig. 3 en foto 4) endoor middel van trekstangen(kolommen) is gekoppeld met defunderingsvloer. Met dit systeemkunnen de wanden in de put vol-ledig onafhankelijk wordengemaakt van de stempeling enworden de parkeervloeren ookniet meer doorsneden, omdat deonderste stempellaag kan wordenverwijderd na het storten van defunderingsvloer.Uitzondering op het hierbovenaangegeven systeem zijn driestempels aan het westelijke eindvan de put. Omdat hier niet kanworden doorgestempeld naar deoverkant van de put, lopen destempels hier van de bovenrandop NAP + 24,00 m naar de vloerop NAP + 11,40 m. Voor dezestempels zijn H-profielen in devloer gestort en in het verlengdevan de stempels gericht, waaropde buisprofielen aangeslotenworden. Praktisch detail: door deflauwe helling van deze stempelsis ??n ervan voorzien van tredenen balustrade en doet dienst alsvluchttrap (voor overzicht stem-pels zie figuur 7a).Na tot op NAP + 16,00 m ontgra-ven te hebben, is op het tweedeniveau weer een stempeling aan-gebrachtdievoorhetgrootstedeeldoor middel van een stalengording aan de diepwanden isgekoppeld en wordt afgesteundtegen de rand van de funderings-vloer (fig. 7b). Ook hier zal hetaanbrengen van de stempelingvooral worden bepaald door hetmaken van de funderingsvloer inhet middengebied. Nadat de fun-deringsvloeren van de zijbeukenzijn gestort, waarbij een sparingom de aanwezige stempeling aan-wezig is, kan direct weer wordenbegonnen met de verwijderingvan de stempeling op NAP +16,00 m. Uiteindelijk zullen desparingen waarin de stempelsC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 6467 a-b | Bovenaanzicht van detwee stempelframesabC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 6 47stonden, moeten worden aange-vuld.V - w a n d e nZeer beeld- en voortgangsbepa-lend zijn de V-wanden in metname het middengebied. Beeld-bepalend in de zin van de vorm-geving, voortgangsbepalend van-wege de afmetingen. De eerstebouwfase bestaat uit drie beukenmet elk een systeemmaat van 23,0meter. De draagstructuur bestaatuit hellende, in het werk gestortebetonwanden met een dikte van500 mm (fig. 8). Aan de onder-zijde (op niveau NAP + 11,40 m)varieert de afstand tussen deze V-wanden van ongeveer 2,5 tot 4meter. De bovenkant van de beidewanden (op dakniveau NAP +24,50 m) is een rechte lijn met eenconstante tussenmaat van circa5,20 meter, waardoor een wandontstaat die via een krommingovergaat van recht naar hellend(fig. 9).In eerste instantie was gekozenvoor een uitvoeringsmethodiekwaarbij de V-wanden per verdie-ping zouden worden meegeno-men.Tijdensdeontwikkelingvande bekisting werd met name devormgeving steeds belangrijkervoor de te kiezen methodiek.Doordat zowel de plaatnaden alshet centerpenpatroon op voor-hand bepaald waren en door dete verwachten problemen bij deronde en schuinlopende kist, is eruiteindelijk voor gekozen om dewandentotonderzijdedakvloerineen keer door te laten lopen.Alvorens de door Doka geleverdebekisting te plaatsen, zijn op defunderingsvloer zware steljukkengepositioneerd,waaropdestelkistisafgesteund.Deafmetingenheb-ben er tevens toe geleid dat bij deV-wanden wapeningsnetten zijntoegepast. Hierdoor is met namede doorlooptijd van de vlechtersterk bekort. In de wanden is eengevlochten trilkoker meegeno-menomdevereistehogekwaliteitvan het oppervlak (beoordelings-klasse 1a) te verkrijgen. Om dedoorloopsnelheid van de wandente verhogen, is in plaats van tradi-tionele kopbekisting een frame-werk van haringraatstaal toege-past, die is doorgelast op dewapening. Hierdoor is tevens eengoede hechting met het volgendewandsegment gewaarborgd. Hetstortenisuitgevoerdmetdepompmet een stortsnelheid van onge-veer 1,5 m3/sec.Door de schuine stand van deV-wanden is ook het ontkisten infasen uitgevoerd:- koppeling wanden doormiddel van trekstangen h.o.h.3000 mm;- verwijderen steljukken;- verwijderen stelkist;- verwijderen sluitkist, waarbijin segmenten van drie meterde kist is verwijderd, rekeninghoudend met de aanwezigetrekstangen. In alle gevallenmocht slechts ??n trekstangtegelijk worden verwijderd.Na herplaatsing van de stangkon een volgend segment vandrie meter worden ontkist.8 | Dwarsdoorsnede V-wand9 | V-wand in 3D figuratie.Duidelijk is hierop derechte lijn van de boven-zijde van de wand tezien, terwijl de onder-zijde een grillig verloopkentC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 648De aangebrachte trekstangenhebben niet primair als doel omde stabiliteit van de wanden tegaranderen, maar zijn vooral aan-wezig om de vervormingen vanhellende wanden te beperken.Dit is noodzakelijk, omdat elkevolgende stortfase van de wandentegen de eerdere fase wordtbekist.Naar verwachting zal de eerstefase van de parkeergarage eindapril 2001 worden opgeleverd. sLogistiekDe parkeergarage in Arnhem is een binnenstedelijk project, waarbij grote hoeveelheden zand moeten wordenafgevoerd en zeer veel zwaar materiaal en materieel de bouwput in moet. Een goede afstemming van dezestromen op de bouwplaats is daarom absoluut noodzakelijk. Hiernaast speelt ook de aanwezigheid van dediverse vormen van openbaar vervoer een grote rol tijdens het bouwproces.Als eerste onderdeel van het project moest een deel van de dakvloer worden gestort, nog voordat kon wordengestart met het vervolg van de diepwanden van de eerste fase. Deze zogenaamde `busplaat' met haltes wasmet name nodig om het Interliner-verkeer rondom de bouwput te kunnen laten rijden.Tijdens de uitvoering van de diepwanden, die deels nagenoeg naast de drukke Utrechtsestraat liggen, moest deveiligheid van zowel het fiets- als het gemotoriseerde verkeer worden gewaarborgd.Om tijdens de bouw enige opslag- en opstelmogelijkheid te cre?ren is een deel van de dakvloer langs deUtrechtsestraat als eerste gestort en is er een aan- en afvoerweg aangelegd over de lengte van de bouwput aandeze straat. Zoals veel steden heeft ook de gemeente Arnhem aparte rijbanen voor het openbaar vervoer.Tijdens de uitvoering van de garage kan van deze busbanen gebruik worden gemaakt. Het gebruik hiervanwaarborgt een betere aanvoer van de diverse bouwonderdelen.Hoewel de afmetingen van de bouwput anders zouden doen vermoeden (eerste fase 80 x 120 m oppervlakte),is in de bouwput erg weinig ruimte voor de tijdelijke opslag van materiaal. Door de gefaseerde uitvoeringwordt de handeling van de diverse onderdelen ernstig beperkt, waarbij als extraatje het bovenliggende stempel-raam voor een nog wat hogere moeilijkheidsgraad zorgt.Ondanks dit alles is het toch gelukt om op de bouwplaats een `ketenpark' te installeren. De keten staan op deeerder genoemde dakvloer en kragen deels uit boven de bouwput (foto 10).10 | Overzicht van de bouwput met achter de keten de halten voor de streekbussen en de gerealiseerde busplaat ten behoeve van deInterliners.C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gU t i l i tei t sb o u wcement 2000 6 49Voormontage wandbekisting V-wandenDe wandvormen verlopen van een trompetvorm (uitbuiging in tweerichtingen ten opzichte van een verticale as) naar verticaal en terplaatse van het trappenhuis gaan de wanden weer over in een ovalevorm, waarbij in het verticale vlak de ovale ring in de hoogte in afmetingverandert.Centergaten patroonDe architect stelde als eis dat het centergatenpatroon in het verticale vlak1500 x 1500 mm2 diende te zijn. Daarnaast was de eis dat ook hetplaatnadenpatroon in het verticale vlak in een lijn zowel horizontaal alsverticaal zichtbaar diende te zijn. Dit betekent voor een gewelfde bekis-ting dat het centerpatroon en de afmeting van de bekistingsplaten in hetplaatvlak geen vast maatpatroon hebben.Opbouw wandbekisting (foto's 11-12-13)De bekistingsopbouw oogde op het eerste gezicht complex. Ook hetgewelfde oppervlak van deze V-wanden kent echter wetmatigheden:loodrecht op het horizontale grondvlak van niveau ?4 lopen namelijk`rechte' ribben omhoog naar niveau 0. Door nu de voor de bekistingnoodzakelijke gordingen in deze ribben te situeren, kun je weer een`eenvoudig' opbouwpatroon cre?ren.De opbouw was als volgt: allereerst werden dubbele UNP-gordingenh.o.h. circa 1,50 m neergelegd, waarop Doka H20 dragers werden beves-tigd en die tevens dienden als steunpunten voor de centerpennen.De Doka H20 dragers hadden een lengte van 11,25 m en werden in deverticale richting (bekistingshoogte) van de bekisting aangebracht.Op de achterliggende Doka H20 dragers werd ten slotte betonplex 21mm als bekistingsplaat bevestigd. Deze platen werden per element opmaat gemaakt.Fabricage wandbekistingVoor de trompetvorm, verticale wanden en de ovale vorm ter plaatse vanhet trappenhuis zijn afzonderlijke stel- en sluitkisten gemaakt.De verticale wandbekistingselementen (breedte 3,00 m, hoogte 11,25 m)zijn opgebouwd uit bekistingsplaat met een plaatnadenpatroon van3000 x 1500 mm2, bevestigd op Doka H20 dragers lengte 11,25 m endubbele UNP-gordingen h.o.h. 1,50 m.De in twee richtingen verlopende elementen werden opgebouwd uit intwee richtingen in ronding gewalste dubbele UNP-profielen, die op maatin een mal werden gelegd. Hierop werden aangebracht de Doka H20dragers met een verlopende h.o.h.-afstand. Daarna werden de beton-plex-platen vanuit een horizontaal meetvlak op maat gezaagd en aan-gebracht. Als slot werd eveneens vanuit het horizontaal meetvlak hetvereiste centergatenpatroon aangebracht. Na deze voormontage werdende elementen in de mal gedeeld en in vervoerbare eenheden naar hetwerk getransporteerd.11-12-13 | Opbouw van dewandbekisting