Herstel bevestiging gevelplaten5201368HerstelbevestiginggevelplatenIn de vroege uren van zondag22 mei 2005 vielen vier gevel-platen van de oostgevel vanhet Hilton Hotel in Rotterdamnaar beneden. Kort na hetincident is een onderzoekgestart naar de oorzaak. Deaangetaste verankeringenvan de overige gevelplatenzijn hierna vervangen.VernieuwendraagankersgevelbeplatingHilton HotelRotterdam metblinde verankeringHerstel bevestiging gevelplaten 52013 691 Gevelrenovatie Hilton Hotel Rotterdam2 Tekening verankering gevelplaten uitde 60?er jarenHet Hilton Hotel, op de hoek van het Weena en de Coolsingel inRotterdam, is gebouwd in 1962. Dit naar een ontwerp van archi-tect Maaskant. De gevels zijn bekleed met travertinplaten. Dezeplaten zijn rechthoekig en hebben verschillende afmetingen. Degrootste platen zijn 2,80 ? 1,70 m2(b ? h). De dikte van alle platenbedraagt 40 mm. De grootste platen wegen bijna 500 kg.Tussen de betonconstructie en de gevelplaten is een relatief bredespouw van 150 mm aanwezig. De verankering van de gevelplatenaan de betonconstructie bestaat uit verticale draagankers en hori-zontale windankers (fig. 2). Een deel van de gevelplaten is uitslui-tend voorzien van windankers. Het gewicht van die platen wordtvolledig gedragen door de onderliggende rij gevelplaten.In 2005 vielen vier gevelplaten naar beneden waarop Hiltonbesloot om door TNO een onderzoek te laten verrichten. Uitveiligheidsoverwegingen en vooruitlopend op de uitkomst vanhet onderzoek, zijn de gestapelde travertinplaten in de oost-gevel en de aansluitende platen in de noord- en zuidgevelgedemonteerd en elders opgeslagen.OnderzoeksfaseDe draagankers bestaan uit verschillende onderdelen. Aan debovenzijde zit een metalen ankerplaat die met twee bouten iningestorte schroefhulzen is bevestigd aan een in de betoncon-structie ingestorte betonnen console (fig. 2). Van deze consolesis gebruikgemaakt om de breedte van de spouw te overbruggen.In het deel van de ankerplaat dat buiten de console uitsteekt, isin een sleufvormige sparing een bout (met een diameter van13 mm en een lengte van 200 mm) aangebracht. Aan de onder-zijde is deze bout bevestigd aan een Z-profiel dat met tweebouten is bevestigd aan de gevelplaten.De windankers (?9 mm) zijn aan ??n zijde met een ankerplaataan de gevelplaten bevestigd en aan de andere zijde met eenankerplaat aan de binnenzijde van de betonnen wand. Deverankering bleek te zijn vervaardigd uit messing. De voegtussen de gevelplaten was met een cementgebonden mortelgevuld.Van zowel de gedemonteerde als van de niet-gedemonteerdegevelplaten is de verankering onderzocht.Uit het onderzoek is, kort samengevat, gebleken dat de viergevelplaten naar beneden zijn gevallen ten gevolge van overbe-lasting van de draagankers. De overbelasting is ontstaandoordat in de rij gestapelde platen bij de hogergelegen gevelpla-ten, de ankers ten gevolge van corrosie zijn bezweken. Hier-door kwamen deze platen op de onderliggende platen te rusten,wat uiteindelijk resulteerde in overbelasting van de draagankersvan die onderste platen.1Fred GastB+Btec BVing. Henk TasmaVogel BV2Herstel bevestiging gevelplaten520137040 12018012060 20401080z150?60?32?35M2043 Het aanbrengen van nieuwe ankers; na de montage is de ankerkopmet een stukje afgeslepen kern onzichtbaar gemaakt4 Tekening ankersysteem5 Dwarsdoorsnede gevelankerworden aangebracht. Na overleg heeft Hilton ermee ingestemdom dit systeem op een niet in het zicht liggend deel van degevel verder te ontwikkelen.OntwikkelingsfaseHet chemisch ankersysteem VD-I met binnendraad bleek naeen eerste inventarisatie het meest voor de hand liggendesysteem om verder te worden uitgewerkt. Dit horizontaal temonteren anker kan door de grote diameter (?32 mm) meerafschuifbelasting opnemen dan het oorspronkelijkeM20-anker. Door het niet verzonken te monteren, is hetuitermate geschikt om in deze situatie als draaganker te func-tioneren (fig. 4 en 5).Om de reparatie zo onzichtbaar mogelijk uit te voeren, is eensysteem ontwikkeld waarbij ter plaatse van de nieuwe veran-kering een kern uit de travertin werd geboord. Van deze kernwerd een plakje gezaagd, dat na de montage van het anker inhet gat van de kern werd gelijmd. Dit systeem is vervolgensop een niet in het zicht liggend deel van de gevel als proefuitgevoerd. De opdrachtgever heeft deze proef goedgekeurd,waarna tot uitvoering kon worden overgegaan.UitvoeringsfaseNa het onderzoek is aan de opdrachtgever geadviseerd om alsherstelmethode te kiezen voor:? Het aanbrengen van nieuwe ankers bij de gevelplaten waarzich niet-functionerende ankers bevinden.? Na het aanbrengen van de nieuwe ankers de horizontale,cementgebonden voegvulling onder alle gevelbeplating metdraagankers te verwijderen.? De betonnen neus onder de onderste gevelplaten van de west-gevel te repareren (omdat deze neus bleek te zijn beschadigd).Voorkomen verdere schadeOp grond van de uitkomsten van het onderzoek gaf TNO driemogelijkheden aan om te voorkomen dat de andere, gestapeldegevelplaten in de toekomst ook naar beneden zouden vallen:1 Alle gestapelde gevelplaten demonteren, de bevestigingenvervangen en de platen opnieuw monteren.2 Een nieuw bevestigingssysteem aanbrengen zonder de gevel-platen te demonteren.3 Het verlagen van de belasting op de ankers, door de voegenonder de platen die met draagankers zijn bevestigd open temaken.Aanvankelijk werd de tweede mogelijkheid als niet haalbaargezien, omdat de verwachting was dat er bij deze methodezichtbare schade aan de gevelplaten zou ontstaan. Dit zou voorde opdrachtgever niet aanvaardbaar zijn. Ondertussen wasVogel al in gesprek met B+BTec om een nieuw anker voor dezegevel te ontwikkelen, dat op een vrijwel onzichtbare wijze kon3a 3b 3cHerstel bevestiging gevelplaten 52013 71? Het injecteren vanuit de ankerkop van de ruimte tussen deankerkop en de travertin gevelplaat met een kunstharsgebon-den injectiemortel.? Terugplaatsen op de ankerkop van het afgezaagde schijfje vande kern, zodanig dat minimale afwijking van de oorspronke-lijke structuur van het oppervlak optreedt.Bij de gestapelde gevelplaten is met de bovenste rij begonnen,daarna (indien nodig) de daaronder gelegen rij en is vervolgensuit de tussenliggende voeg de aanwezige voegvulling verwijderd.AanbevelingenDe conclusie die uit dit project kan worden getrokken, is dat ditsoort corrosieproblemen in de toekomst vaker tot gevaarlijkesituaties kan leiden en schades kan veroorzaken. Preventiefonderzoek naar de staat van de gevelverankering en een tijdigherstel kunnen meehelpen aan een veiliger leefmilieu. Bij deeigenaren en beheerders van soortgelijke gebouwen moet hetbesef er komen, dat er meer aandacht moet worden besteed aandeze problematiek.ToekomstHet type bevestigingssysteem dat op dit werk is toegepast, iseen volledig tailormade systeem. Hierbij zijn diverse bestaandesystemen samengevoegd die tot een nieuw type bevestiginghebben geleid. In toekomstige situaties kan dit type als basisdienen voor alternatieve systemen. Gelet op het feit dat dit typebevestigingssysteem volledig in eigen regie wordt ontwikkeld,kan voor iedere situatie een ontwerp worden gemaakt. Para-meters hierbij zijn de drukvastheid van het beton, de spouw-breedte tussen binnen- en buitenblad, de afmetingen en hetgewicht van de beplating aan de gevel, en de aard van de belas-tingen. Op basis van deze gegevens kan een verantwoord ankerworden ontworpen en toegepast. Vervolgens is een projectplan opgesteld en zijn de werkzaam-heden (in hoofdlijnen) als volgt uitgevoerd (foto 3a t.m. e):? Inventariseren welke gevelplaten van nieuwe ankers moetenworden voorzien.? Volgorde vaststellen van de te behandelen gevelplaten.? Boren van een gat ?60 mm in de gevelplaat waarbij de uit-komende kern is genummerd om later, nadat een schijfje vande kern is gezaagd, op dezelfde plaats te kunnen wordenteruggeplaatst.? Boren van een gat ?35 mm, diep 120 mm in de achterlig-gende betonconstructie.? Reinigen van het gat waarna het draaganker, type VD-I, kanworden gemonteerd met een Capsule Chemisch AnkerVDP/EA M20.? Aanbrengen van het injectiedeel inclusief een ankerstangM20, met speciaal montagegereedschap.? Proefbelasten van het anker om te bepalen of wordt voldaanaan de gestelde belastingswaarden.? Na het verwijderen van de testapparatuur het monteren op deankerstang van de ankerkop.3d 3e5 PROJECTGEGEVENSproject gevelrenovatie Hilton HotelRotterdamopdrachtgever Hilton Hotel Rotterdamaannemer Vogel BV, Zwijndrechtproducent ankersysteem B+Btec BV,Zevenbergenoplevering eind 2e kwartaal 2012adviseur TNO, Delft ( ir. Huibert Borsje)