Columncolumn32014 85Het komt nogal eens voor dat betonwordt beschouwd als een traditio-neel of weinig uitdagend materiaalwaar geen ontwikkeling in zit. Alspersoon die dagelijks met betonbezig is, vind ik dat je je meer in hetmateriaal moet verdiepen voordat jedat kunt stellen.Beton is natuurlijk een materiaal datal een ontwikkelingscurve van zo'n2000 jaar achter de rug heeft. Ingewapende vorm zijn we inmiddelsde honderd jaar gepasseerd. Dit iseen groot verschil met de huidigepopulaire technieken als computersen mobiele telefonie. Voor het grotepubliek zijn deze ontwikkelingentastbaarder. Voor producten die ver-deraf staan zoals beton, lijkt de ont-wikkeling stil te staan. Ik geef toe, dewerkelijke wereld van beton is vooreen buitenstaander moeilijk waar tenemen. Beton blijft overwegendgrijs... Een belangrijk aspect bij deontwikkeling van het materiaal is hetfeit dat de keuze van grondstoffen isgebaseerd op een hoge betrouw-baarheid en een lange levensduur.Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeldmobiele telefonie of computers waarhard- of software vaak genoeg crashten zich na drie jaar alweer laat ver-vangen. Hoe duurzaam is dezewereld? Bij toepassing van betonmoet je een aantoonbare zekerheidhebben dat het materiaal geschikt isvoor de toepassing en de tand destijds kan doorstaan. Een constructiena drie jaar vervangen is geen optie.Maar de ontwikkeling van betonstaat ook niet stil. Zo worden con-structies tegenwoordig steeds vakerontworpen en gebouwd voor eenlangere levensduur en/of een meeruitdagende toepassing. Neem zelf-verdichtend beton of ultra-hoge-sterktebeton. Bij de in uhsb uitge-voerde offshore windmolenfundatiesben ik voor Ballast Nedam geregeldbetrokken. Voor dit soort fundatieszijn druksterkten van zo'n 200 MPa,vaak te realiseren onder complexeomstandigheden, aan de orde vande dag. De vraag is alleen of hetnodig is dit soort hoogwaardigematerialen overal toe te passen. Naarmijn mening moet je dat slechtsdoen daar waar dit echt nodig is. Eenvoorbeeld: standaard beton vooreen kolom of vloer in een parkeerga-rage. Deze is al voldoende sterk enfunctioneel bij een betonsterkteklas-se van C28/35. Niemand zit te wach-ten op een geringe reductie van debetondoorsnede van kolommen ofvloeren, als gevolg van een hogeresterkte. En dan beschouw ik nog nieteens alle praktische nadelen zoalsintensieve kwaliteitsbewaking,mechanische schade of brandwe-rendheid van het beton. Ook zijn erop dit moment ontwikkelingengaande om beton met nieuwe (rest)materialen nog duurzamer te maken.Aandachtspunt is hier de levens-duur; sterkte-eigenschappen en ver-werkbaarheid zijn snel aangetoond,maar voor het langetermijngedrag inzware milieuklassen is de aantoon-baarheid zeer complex.We moeten er in ons enthousiasmeom alsmaar te willen innoveren voorwaken dat we, in de zoektocht naareen meer duurzame betonsamen-stelling, niet een beton cre?ren meteigenschappen die niet meer vol-doen aan de verwachte levensduur.Uit het verleden zijn genoeg voor-beelden bekend van innovaties dieflink werden gepromoot en al snelmaatschappelijk geaccepteerd, maardie nu niet meer worden toegepast.Zo was het rond 1900 bijvoorbeeldhip om met r?ntgenstraling voor delol door elkaars handen en ledema-ten te kijken. Een bezigheid die jetegenwoordig niet meer tegenkomt.Een meer recenter voorbeeld zijn deveelbelovende financi?le productenvan v??r 2008. Met betrekking totbouwmaterialen zijn er talloze illus-traties te noemen van ontwikkelin-gen of innovaties die veelbelovendwaren, maar die nu ? nu de werke-lijke eigenschappen bekend zijn ?niet meer of anders worden toege-past. Denk hierbij aan asbest, scha-delijke oplosmiddelen in verfsyste-men, het thermisch verzinken vanvoorspanbouten, natriumchloride-versnellers in gewapend beton, cad-mium als pigment in kunststof, cfk'sin spuitbussen, hoog sulfaatbestandportlandcement in chloridehouden-de milieus, glasvezelversterkt betonen toepassing van niet-chlorideresis-tent roestvast staal in zwembaden,etcetera. De betrouwbaarheid vanbeton is iets waar we goed over namoeten denken bij innovatie. Uitein-delijk is het in ieders belang een pro-duct van blijvende kwaliteit af televeren en je niet te laten verleidendoor trends of bedrijfsgebondenfinanci?le voordelen. In ??n keer ietsgoed bouwen is nog altijd het meestduurzaam. Hier liggen een belang-rijke verantwoordelijkheid en plichtvan materiaaltechnologen bij toele-verende bedrijven, aannemers,onderzoeksbureaus en adviseurs.Mijn conclusie is dat beton, zelfs na2000 jaar, nog steeds een uitdagendmateriaal is dat zich verder ontwik-kelt. Deze ontwikkelingen dienenwel op een juiste wijze te wordentoegepast. Ook mogen deze ontwik-kelingen geen afbreuk doen aan debetrouwbare uitstraling van beton.Dit vraagt om grote zorgvuldigheidvan mensen die bij de ontwikkelingvan beton betrokken zijn. Beton nog steeds in ontwikkeling!Mark van der wolfIn ??n keer iets goed bouwen isnog altijd het meest duurzaamIng. Mark van derWolf is materiaal-specialist bij Ballast Nedam Enginee-ring en is werkzaam in de civiele-,utiliteits-, offshore- en industriebouw.Samen met ing.Theo vanWolfswinkelvan ABT verzorgt hij een jaar lang decolumn in Cement. Betontechnologiekrijgt daarbij speciale aandacht.