62 thema De mogelijk- heden van gelijkwaardigheid 1 Voorbeelden van het gebruik van de gelijkwaardigheidsbepaling Bouwbesluit Artikel 1.3 Gelijkwaardigheidsbepaling 1. Aan een in hoofdstuk 2 tot en met 7 gesteld voorschrift behoeft niet te worden voldaan indien het bouwwerk of het gebruik daarvan anders dan door toepassing van het desbetreffende voorschrift ten minste dezelfde mate van veiligheid, bescherming van de gezondheid, bruikbaarheid, energiezuinigheid en bescherming van het milieu biedt als is beoogd met de in die hoofdstukken gestelde voorschriften. 2. Een gelijkwaardige oplossing als bedoeld in het eerste lid wordt bij het gebruik van het bouwwerk in stand gehouden. Voor constructieve veiligheid betekent dit praktisch gezien dat voor nieuwbouw, verbouw en afkeur moet zijn voldaan aan de betrouwbaarheidsindices die zijn vastgelegd in het TNO rapport TNO-060-DTM-2011-03086 (tabel 1 [1]). Voor de achtergronden van de ? in NEN-EN 1990-serie normbladen als ook voor die in de NEN 8700-serie ? hoogte van de belastingen moeten we verder terug naar het TNO rapport B-89 227 [2]. Als het niet mogelijk is te voldoen aan prestatie-eisen, bijvoor - beeld omdat detailregels ontbreken, of indien de regelgeving zou leiden tot onevenredig grote inspanningen, biedt het Bouwbesluit 2012 de mogelijkheid van oplossingen gebruik te maken van de zogenoemde gelijkwaardigheidsbepaling. Op grond hiervan mag op een andere manier aan een voorschrift uit het Bouwbesluit 2012 worden voldaan dan is aangegeven. Wel moet er bij die manier sprake zijn van gelijkwaardigheid. In artikel 1.3 staat dit als volgt omschreven: Gelijkwaardigheid is al een onderwerp van het Bouwbesluit sinds de introductie van het besluit in 1992. Toch wordt er in constructeurskringen nog altijd met vreemde ogen naar gekeken. Maar bij constructieve veiligheid kan gelijkwaardigheid een belangrijke rol spelen. Enkele voorbeelden uit de praktijk tonen aan hoe. thema De mogelijkheden van gelijkwaardigheid 3 2016 63 Hoe van deze achtergronden gebruik kan worden gemaakt, wordt toegelicht aan de hand van drie voorbeelden. Voorbeeld 1 ? Transitie van kapsalon naar restaurant Er is sprake van de 'verbouw' van een drijvende kapperszaak naar een drijvend restaurant met keuken. De vraag die voorligt is hoe de voorschriften wat betreft aan te houden vloerbelasting moeten worden geïnterpreteerd. In de nationale bijlagen van de Eurocodes en ook in NEN 8701, is teruggevallen op het TNO-rapport [2] in combinatie met de Eurocodes. Dat leidt ertoe dat voor een restaurant een gebruiksbelasting van 4 kN/m² als karakteristieke waarde in rekening moet worden gebracht. Is dat echter in een restaurant waarvan de indeling vastligt en waar geen dansfestijnen worden georganiseerd ook een realistische waarde? Mag daar met toepassing van de achtergrondrapporten van worden afgeweken en moeten dan gebruiksvoorschriften, vergelijkbaar met grond van een besluit naar aanleiding van een melding brandveilig gebruik, worden opgelegd? We gaan er daarbij vanuit dat het drijvend object als bouwwerk in de zin van de Woningwet wordt gezien. Sedert de uitspraak 201306684/1/A1 in april 2014 van de ABRvS (Afdeling Bestuursrechtspraak Raad van State) inzake woonboten is dat een correct uitgangspunt. Op grond van artikel 1.12 van het Bouwbesluit 2012 (Verbouw) in verbinding met artikel 2.5 van dat besluit (Verbouw constructieve veiligheid) is dan NEN 8700:2011 in verbinding met NEN 8701:2011 van toepassing. NEN 8700 en NEN 8701 NEN 8700 en NEN 8701 kennen de volgende bepalingen: NEN 8700, artikel 4.1.2 (7)P Voor veranderlijke belastingen moet de karakteristieke waarde (Q k) overeenstemmen met, ofwel: - een bovengrenswaarde met een voorgenomen kans om niet te worden overschreden of een ondergrenswaarde met een voor- genomen kans om te worden bereikt, gedurende een zekere referentieperiode, ofwel - een nominale waarde, die mag zijn bepaald in gevallen als geen statistische verdeling bekend is. dr.ir. Nico Scholten, ing. Albert de Vries Stichting Expertisecentrum Regelgeving Bouw prof.ir. Ton Vrouwenvelder TNO / TU Delft, fac. CiTG 1 Funderingsherstel 2 Een woonboot, een drijvend object, is volgens de Woningwet een bouwwerk Tabel 1 Vereiste ?-waarden en de minimumwaarden [1] gevolgklasse minimum referentieperiode nieuwbouw ? n verbouw ? r afkeuren ? b wn1)wd 2)wn wdwnwd CC1A 1 jaar 3,32,32,81,81,80,8 CC1B 15 jaar 3,32,32,81,81,81,1 3) CC2 15 jaar 3,82,83,32,5 3)2,5 3)2,5 3) CC3 15 jaar 4,33,33,83,3 3)3,3 3)3,3 3) 1) wn staat voor wind niet dominant2) wd staat voor wind dominant 3) hierbij is de ondergrens voor persoonlijke veiligheid maatgevend 2 De mogelijkheden van gelijkwaardigheid 3 2016 643 Strandpaviljoens aan de boulevard van Scheveningen Bij de introductie van de Eurocodes in een bepaald land moet altijd een nationale bijlage worden geschreven. In de Neder - landse nationale bijlage heeft men een waarde gekozen buiten deze range, namelijk 4 kN/m 2. Overigens staat in de Eurocode en de Nederlandse nationale bijlage de klassieke waarde van 5 kN/m 2 voor ruimten die nadrukkelijk bedoeld zijn voor dansen en springen. Dit is geheel in overeenstemming met het TNO-achtergrondrapport behorende bij het Bouwbesluit 2012 en andere literatuur op dit gebied. Men acht deze waarden echter kennelijk voor een stan- daardrestaurant niet van toepassing. Praktijk In onderhavige casus moet worden afgesproken dat de ruimte niet bedoeld is als feestzaal en dat er een aantal personen wordt toegestaan van maximaal 300. Indien de 300 personen met 80 kg per persoon zich verspreiden over de ruimte van 270 m 2, dan is er een belasting van 300 × 80 / 270 = 90 kg/m 2 ofwel 0,9 kN/m 2. Dit is een grote marge ten opzichte van de 3,0 kN/m 2, waar overheen ook nog een veiligheidsfactor van 1,5 (klasse 3) aanwezig is bij nieuwbouw. De werkelijkheid is iets minder gunstig, omdat mensen de neiging zullen hebben zich niet netjes uniform verdeeld op te houden. Op sommige plaatsen zal de belasting daardoor hoger zijn dan genoemd gemiddelde. Dit geeft hogere spanningen in de constructie die enigszins, maar niet volledig, worden gecompenseerd door de minder zwaarbelaste delen elders. Eventueel dansen en hossen vermin - dert de marge nog verder. Men moet voor dansen rekening houden met een factor 1 tot 3 bij meerdere personen en 3 tot 4 bij heel weinig personen. Hoe meer mensen, hoe lager de verhoging, hetgeen een gunstig effect is. Een redelijk veilige waarde is dus 3 × 0,9 kN/m² = 2,7 kN/m², afgerond 3 kN/m². Het is dus inderdaad niet ondenkbaar dat, indien er toch een keer gedanst of gehost wordt met veel mensen, een hogere belas- ting dan de 3 kN/m 2 optreedt. Dit is dan echter een incidentele en kortstondige piekwaarde. De extreme belastingen van 3 tot 4 kN/m 2 zullen, bezien over de gehele gebruiksperiode, slechts enkele avonden voorkomen en dan alleen in de vorm van een reeks korte pieken. De houten vloer zal zich dan sterker gedra- gen dan verondersteld in de berekening, waar wordt uitgegaan van een quasi-statische (permanente) belasting en nog wel in de meest ongunstigste configuratie. We mogen hier minstens denken aan een extra sterkte van 20-30% die niet in de bereke- ning wordt betrokken, omdat de 3 kN/m 2 als een permanente belasting moet zijn beschouwd. Eigenlijk zijn dus twee verifica- ties nodig: een statische en een korte duur dynamische. Referentieperiode Voorts geldt dat deze berekende vloerbelasting behoort bij de nieuwbouwsituatie met een referentieperiode van 50 jaar. We Opmerking 1: Waarden zijn gegeven in de verschillende delen van NEN-EN 1991. Bij gekend gebruik hoeft niet altijd van deze waarden te zijn uitgegaan. Deze waarden zijn immers genormeerd op de meest ongunstige scenario's binnen een ruime begripsom- schrijving van het beoogde gebruik, terwijl te gebruiken waarden ook mogen zijn afgeleid vanuit het feitelijk gebruik, rekening houdend met de achtergronden van de genormeerde waarden. Opmerking 2: In voorkomende gevallen kan worden besloten tot het treffen van afdoende maatregelen om de optredende belasting te beperken. Voorbeelden zijn het (gedeeltelijk) ontruimen van vertrekken, of het stapvoets laten rijden van een tram over een brug, dan wel het verbieden van bepaalde verkeerscategorieën. In dergelijke situaties wordt de extreme belasting bekend veronder - steld. De reductie in verband met de kortere referentieperiode is hierin uiteraard al verwerkt, zodat de belasting op dit punt niet verder mag worden gereduceerd. Ontw NEN 8701:2015 1) artikel 3.2. In geval van verbouw of transformatie (1) Indien kan worden gemotiveerd dat toepassing van de belas - tingen uit de verschillende delen van de normenreeks NEN-EN 1991 tot onevenredig grote inspanningen leidt (disproportioneel is), kunnen ten hoogste reducties tot het niveau dat voor de beoordeling of het afkeurniveau wordt onderschreden, zijn toege - past. Op grond van NEN 8700 is het mogelijk voor een specifiek bouwwerk expliciet op dat bouwwerk toegesneden extreme waarden van belastingen vast te stellen in combinatie met dan van toepassing zijnde gebruiksbeperkingen. Deze normbladen verwijzen veelvuldig naar de NEN-EN 1990- serie normbladen. Eurocode en nationale bijlage Bij een zuiver gebruik als restaurant is de waarde van 4 kN/m² uit de nationale bijlage van NEN-EN 1991-1-1 aan de veilige kant. Interessant is in dit verband een kijkje te nemen in de Eurocode EN 1991-1-1. Daar is in tabel 6.2 voor categorie C1 (ruimten met tafels enzovoorts, bijvoorbeeld ruimten in scholen, cafés, restaurants, eetzalen, leeszalen, ontvangstruimten) een range gespecificeerd van 2 tot 3 kN/m 2. De waarde van 3 heeft daarbij de voorkeur. De Eurocode wijst wel op mogelijke dynamische effecten die in aanmerking moeten worden genomen. Hiermee wordt met name gedoeld op resonantie-effecten als gevolg van een ritmische belas - ting in de eigenfrequentie van de vloer. Volgens de voetnoot in tabel 6.1 geldt die bepaling in het bijzonder voor de categorieën C4 (danszalen) en C5 (gebouwen voor openbare evenementen). 1) Deze versie wordt gebruikt omdat daarin onduidelijkheden vanuit de praktijk zijn opgehelderd. thema De mogelijkheden van gelijkwaardigheid 3 2016 65 Daarnaast moeten uiteraard de puntlast en lijnlast onverkort in rekening worden gebracht en met de eigenfrequentie van de vloer worden gecontroleerd op een minimum van 5 Hz, teneinde gunstige dynamische eigenschappen te kunnen garanderen. Voorbeeld 2 ? Jaarrond strandpaviljoens Welke eisen moeten we stellen aan de constructieve veiligheid van buitendijkse, het jaar rond aanwezige bebouwing op het strand van Scheveningen waar voor een periode van 15 jaar de gemeenteraad toestemming voor wil verlenen? Het gaat hier om strandpaviljoens dicht bij de boulevard met een terrashoogte gelijk aan NAP +5,50 m. Eurocodes Uitgangspunt zijn de eisen in het Bouwbesluit 2012 met bijbe- horende NEN 8700, omdat het gaat om tijdelijke bouw (voor- beeld is van voor 1 juli 2015, dus van voor artikel 2.5a BB2012). Uit NEN 8700 en het beoogde gebruik vloeit voort dat NEN-EN 1990 (inclusief nationale bijlage) moet worden toege- past. Het paviljoen moet worden ingedeeld in gevolgklasse CC2. De te hanteren referentieperiode kan met toepassing van artikel 1.3 van het Bouwbesluit 2012 op 15 jaar worden gesteld, gezien de tijdelijkheid van de omgevingsvergunning. De Eurocodes geven voor die situatie expliciet de benodigde ontwerpwaarden en richtlijnen voor de in rekening te brengen belastingen met uitzondering van de invloeden van storm- vloedstanden en bijbehorende golfbelasting. NEN-EN 1990 geeft wel aanwijzingen over de te hanteren overschrijdings- kansen. Corresponderend met genoemde gevolgklasse CC2 en mogen ? omdat het geen nieuwbouw betreft ? rekening houden met: a. een kortere restlevensduur dan 50 jaar en daarmee een kortere referentieperiode. De minimumwaarde is 15 jaar; b. een lagere betrouwbaarheid dan voor nieuwbouw van toepassing is. Dit leidt tot afzonderlijke reducties ten opzichte van de nieuw- bouwsituatie die in voornoemd achtergrondrapport zijn gemo- tiveerd. Dit vertaalt zich in toepassing van de factor ? t en in lagere partiële factoren. Deze zijn in NEN 8700 gegeven. Samenvattend Samenvattend kan worden gesteld dat de waarde van 3,0 kN/m 2 vermenigvuldigd met ? t =0,8 (afgerond 2,5 kN/m²), een voldoende veiligheid bevat indien de vloer uitsluitend als restaurant wordt gebruikt en er niet meer dan 300 personen van gebruikmaken bij het vloeroppervlak van 270 m². Ten opzichte van het negeren van dit afgesproken gebruik, zowel qua aantal personen (groter dan 300) als qua gebruik (toch incidenteel een feest), is zowel via de veiligheidsmarge op de belasting als via de voorgeschreven aard van de belasting (quasi-statisch) in dit geval een zeer redelijke en verantwoorde marge aanwezig. Daarbij hoeft de gebruiksbelasting niet te worden vermenig- vuldigd met een partiële factor van 1,5, maar met een factor 1,4, zijnde de partiële factor horende bij verbouw. Een gemeente moet deze factor accepteren omdat daarmee aan artikel 2.5 van het Bouwbesluit 2012 (verbouw) is voldaan. 3 De mogelijkheden van gelijkwaardigheid 3 2016 664 Aangetaste houten funderingspalen onder woning de mate van beschadiging, maar de hoogte of overschrijdings- kans van de belasting is niet omschreven. In het onderhavige geval is sprake van puur privaat-economische schade, er zijn geen menslevens en geen grote maatschappelijke belangen in het geding. Mede gelet op het feit dat de wetgever een situatie als de onderhavige hoogstwaarschijnlijk niet voor ogen heeft gehad bij het opstellen van het Bouwbesluit 2012, wordt het niet nodig geacht constructieve eisen op te leggen aan de ontruimde constructie, gerelateerd aan de dan optredende extreme waterbelasting. Wel moet een en ander helder met belanghebbenden worden gecommuniceerd, zodat zij de voor hen optimale beslissing kunnen nemen. Opmerking: indien wordt uitgegaan van de afkeurgrens in NEN 8700 voor gevolgklasse CC1A (kleine economische schade, geen gevaar voor verlies van mensenlevens) komen we op een te hanteren herhalingstijd van de belasting van 10 jaar. Dit ligt niet ver van de uiteindelijk hier aan te houden belasting. Seizoensgebonden strandpaviljoens De vraag is voorts of het voorgaande ook van toepassing is op seizoensgebonden (niet jaarrond) strandpaviljoens. Uiteraard geldt ook hier dat ontruiming moet plaatsvinden als een voor menselijke veiligheid (direct of indirect via instorten van het bouwwerk) gevaarlijke situatie kan ontstaan. Het lijkt echter niet nodig dit van tevoren op een vergelijkbare wijze te communiceren en vast te leggen. Statistisch gezien is de kans op een dergelijke situatie in het zomerseizoen een orde lager. Er zijn op dit punt in een aanzienlijke periode ook geen negatieve ervaringen. Het advies is dus het beleid hier om pragmatische redenen niet te veranderen. Het is wel zinvol na te gaan of de hoogteligging van sommige paviljoens aanleiding geeft tot maatregelen bij lagere waterstanden. Voorbeeld 3 ? Funderingen Door de gemeente Zaanstad is, vanwege een omvangrijke funderingsproblematiek, een beleidsrichtlijn 'Toezicht en handhaving funderingen' d.d. 2 februari 2012 vastgesteld [3]. Deze richtlijn geeft aan wanneer en hoe funderingen moeten worden onderzocht en wanneer herstel noodzakelijk is. Eisen aan fundering Uiteindelijk zal uit onderzoek in de toezichtfase moeten blijken of het laten voortbestaan van een gebrekkig functionerende fundering uit oogpunt van veiligheid nog verantwoord is of niet. Wanneer dit niet het geval is, moet een formele handha- vingsprocedure worden gestart met het doel het uitvoeren van herstelmaatregelen voor de eigenaar verplicht te stellen. De noodzaak om een procedure te starten kan daarbij afhankelijk van de situatie vanuit de volgende invalshoeken zijn ingegeven: referentieperiode van 15 jaar en ervan uitgaande dat waterstand en golven aan de wind gerelateerde belastingen zijn, wordt een aan te houden overschrijdingskans van eens in de 600 jaar gevonden. Dit is verdedigbaar voor gebouwen van dit type, maar niet voor waterkeringen. De waterstanden en golven die daarbij horen zijn hoog. Gedacht moet worden aan een maxi- maal waterniveau (combinatie van waterstand en hoge golf ) van circa NAP +8 m, dus 2,50 m boven het terrasniveau. Dit is constructief niet op te vangen, maar ook zonder instorten van een paviljoen al gevaarlijk voor de aanwezige bezoekers in het pand en de omgeving daarvan. Ontruiming De eerste zorg is dus de menselijke veiligheid, zelfs nog zonder naar de constructie te kijken. Daarom is voorgesteld dat de strandpaviljoens worden ontruimd bij een waterstand van NAP +2,80 m bij Hoek van Holland, wat meestal overeenkomt met NAP +2,90 m bij Scheveningen. Dit komt gemiddeld eens per 5 jaar voor. Bij dreigende overschrijding van die waterstand wordt op basis van een waarschuwing van de Stormvloedwaar - schuwingsdienst (SVSD) een algehele dijkbewaking ingesteld. Dit is dus een gedeeltelijk arbitraire, maar helder herkenbare gebeurtenis. De strandpaviljoenhouder verplicht zich in die situaties te zorgen voor ontruiming. Er gaat geruime tijd van tevoren een voorwaarschuwing uit. De veiligheidsregio's worden direct op de hoogte gebracht, zodat ook enige controle mogelijk is. Het maximale waterniveau bij een waterstand van NAP +2,80 m bij Hoek van Holland dat bij een grote golf in Scheveningen wordt bereikt, is in de orde van 5,93 m gemid- deld en opstuwing nabij de gevel van 6,43 m. Hierdoor is bij ontruiming bij dat waterniveau het menselijk veiligheids- probleem opgelost. Deze waarden zijn in samenwerking met Deltares bepaald. De vloer van het paviljoen ligt op NAP +5,5 m, maar bij de waarschuwing is die golf nog niet aanwezig. Eisen aan constructie Bovenstaande leidt tot gebruikseisen die gelden voor de pavil - joens. Naast deze gebruikseisen, eisen we van de constructie verder, onder verwijzing naar het gelijkwaardigheidsbeginsel van het Bouwbesluit 2012, dat deze voldoet aan alle fundamen- tele CC2-belastingscombinaties met een limitering van de waterbelasting tot waarden die horen bij eerdergenoemde ontruimingsgrens. De redenering kan worden vergeleken met het limiteren van belastingen op bruggen via verkeersborden. Voor de ontruimde situatie ligt het in eerste instantie voor de hand uit te gaan van CC1-eisen. De extreme waarden van optredende water- en golfbelastingen zijn dan echter zo hoog dat het meer voor de hand ligt te spreken van een buitengewone belasting. Uitgaande van de Eurocode wordt in het geval van een kleinschalig gebouw eigenlijk geen eis aan de mate van beschadiging gesteld. Het Bouwbesluit 2012 stelt wel eisen aan thema De mogelijkheden van gelijkwaardigheid 3 2016 67 verschilzakking is arbitrair. Bij het monitoren van het zakkings- gedrag in Zaanstad wordt als kritische waarde een zakkingsnel- heid van 8 mm/jaar aangehouden en een toename van de verschilzakking van de helft van deze waarde. Deze waarden worden gezien als extreem waarbij wordt aangenomen dat de veiligheid niet langer kan worden gegarandeerd en herstelmaat- regelen aan de fundering onafwendbaar zijn." De grenswaarde van 8 mm/jaar kan volgens de gemeente aldus haar beleidsrichtlijn in principe alleen worden gebruikt indien aan de volgende randvoorwaarden is voldaan: - De draagconstructie van het bouwwerk is ontworpen als starre constructie en is hoofdzakelijk van steenachtige aard. - Er is sprake van ernstige vervorming of schade aan de draag- constructie. - Het zakkingsgedrag van het bouwwerk dient als ongelijkma- tig te worden getypeerd. - Er zijn na de nulmeting minimaal twee herhalingsmetingen uitgevoerd. - Tussen de nulmeting en de laatst uitgevoerde meting ligt minimaal een periode van 6 maanden maar bij voorkeur een periode van 12 maanden. - Zolang nog geen heel jaar is gemonitord, dient voor het bepalen van de gemiddelde zakkingssnelheid op jaarbasis, in de periode vanaf 6 tot 12 maanden, worden gerekend met een geëxtrapoleerde waarde van de meetresultaten die tot dusver zijn behaald. - veiligheidsrisico's in verband met een te hoge zakkingssnelheid van het bouwwerk; - veiligheidsrisico's in verband met onvoldoende samenhang in de draagconstructie ten gevolge van scheurvorming, scheef- stand of hoekverdraaiing; - veiligheidsrisico's in verband met de voorgenomen uitvoering van civieltechnische werkzaamheden in de directe omgeving van het bouwwerk. Vanzelfsprekend kan de noodzaak een formele handhavings- procedure te starten ook worden afgeleid uit een combinatie van bovenstaande situaties. De beleidsrichtlijn stelt verder: "Een belangrijk instrument om het functioneren van de fundering te toetsen is het monitoren van het zakkingsgedrag. Voortschrij- dende zakkingsnelheden van ca. 4 mm/jaar dienen daarbij in principe te worden gezien als het onmiskenbaar langzaam maar zeker in werking treden van een bezwijkmechanisme van het bouwwerk. Afhankelijk van de constructieve samenhang in de constructie, kan het daarbij echter nog jaren voortduren voordat daadwerkelijk sprake zal zijn van een potentieel onveilige situatie. Dit wordt anders indien de zakkingsnelheid nog verder toeneemt. In dat geval kan op een zeker moment wel een situatie ontstaan waarbij de veiligheid niet langer kan worden gegarandeerd. Dit risico wordt groter naarmate het zakkingsgedrag van het bouw - werk daarnaast ook nog als ongelijkmatig kan worden getypeerd. Het benoemen van exacte waarden voor deze zakkingsnelheid of 4 De mogelijkheden van gelijkwaardigheid 3 2016 68 Funderingsherstel is ook verplicht indien, al dan niet beoor- deeld in samenhang met het zakkingsgedrag, de hoekverdraai- ing (rotatie) en scheefstand van de woning groter zijn dan 1:75. De ABRvS komt tot de conclusie dat de beleidsrichtlijn een gelijkwaardige invulling is van hetgeen in artikel 2.7 en 2.8 van het Bouwbesluit 2012 als invulling van artikel 2.6 van dat besluit is geregeld. Deze uitspraak gaat in tegen hetgeen de adviseurs, de advocaat en de rechtbank Alkmaar stelden, namelijk dat gelijkwaardig- heid bij handhavingszaken door een gemeente niet mogen worden gehanteerd. Die opvatting van de adviseurs, advocaat en rechtbank is wel merkwaardig te noemen. Immers, als je op basis van gelijkwaardigheid anders mag bouwen dan de presta- tie-eisen van het Bouwbesluit 2012 aangeven, dan moet ook op basis van een alternatieve regeling kunnen worden nagegaan of er nog steeds sprake is van gelijkwaardigheid. In de toelichting van het Bouwbesluit (Stb. 1991, 680) paragraaf 2.1.5, was dat ook met zoveel woorden aangegeven. In dit geval motiveert de beleidsrichtlijn van de gemeente Zaanstad waarom op grond van een reeks meetresultaten en waarnemingen aan een gebouw, de fundering niet voldoet aan het afkeurniveau van NEN 8700 en als bezweken moet zijn beschouwd. Er is sprake van een grote doorgaande zakking, forse scheefstand en door - gaande scheurvorming in de constructie over een relatief lange meetperiode. Conclusie De voorbeelden laten zien dat gelijkwaardigheid ook bij constructieve veiligheid aan de orde kan zijn. Wel vergt dat kennis van de achtergronden van de regelgeving om daarmee ? op een andere wijze dan in normbladen is vastgelegd ? te kunnen aantonen, dat de mate van veiligheid voldoende dan wel onvoldoende is. ? ? LITERATUUR 1 Vrouwenvelder, A.C.W.M., Scholten, N.P.M., Steenbergen, R.D.J.M., Veiligheidsbeoordeling bestaande bouw, Achtergrondrapport bij NEN 8700, december 2011. 2 Winter, P.E. de, Achtergronden van de belastingen volgens concept NEN 6702, juni 1989. 3 Beleidsrichtlijn ' Toezicht en handhaving funderingen', Gemeente Zaanstad, 2 februari 2012. De gemeente Zaanstad hanteert deze beleidsrichtlijn als invul- ling van artikel 2.6 van het Bouwbesluit 2012 en past niet in directe zin NEN 8700 toe, waarmee de richtlijn de facto een toepassing is van het gelijkwaardigheidsbeginsel. Door een bewoonster (met haar adviseurs) is deze staande praktijk van de gemeente juridisch aangevochten. Ze was namelijk van oordeel dat NEN 8700 had moeten worden toegepast en dat een gemeente voor de beoordeling van een bestaand gebouw geen beroep mag doen op het gelijkwaardigheidsartikel van het Bouwbesluit 2012. Uitspraak ABRvS In haar uitspraak (ECLI:NL:RVS:2015:817, zaaknummer 201406158/1/A4, 18 maart 2015) naar aanleiding van deze kwestie concludeert de ABRvS: "Uit het systeem van de artikelen 2.6, 2.7 en 2.8 van het Bouw- besluit 2012, in onderlinge samenhang bezien, volgt dat wanneer overeenkomstig artikel 2.8 aan de hand van NEN 8700 wordt vastgesteld dat ? in dit geval ? de fundering van een woning niet bezwijkt in de zin van artikel 2.7, daarmee vaststaat dat wordt voldaan aan de in artikel 2.6, eerste lid, neergelegde norm dat een bestaand bouwwerk gedurende de restlevensduur voldoende bestand is tegen de daarop werkende krachten. Het systeem van de artikelen 2.6, 2.7 en 2.8 van het Bouwbesluit 2012 sluit op zichzelf echter, anders dan waarvan de aangeschrevene met haar adviseurs en de rechtbank is uitgegaan, niet uit dat in het geval toepassing van de artikelen 2.7 en 2.8 praktisch niet uitvoerbaar is, aan de hand van een andere bepalingsmethode wordt bepaald of een bestaand bouwwerk voldoet aan artikel 2.6, eerste lid. Uit die andere bepalingsmethode moet dan wel onmiskenbaar volgen dat niet aan artikel 2.6, eerste lid, is voldaan." De ABRvS zegt hier eigenlijk dat toepassing van NEN 8700 leidt tot het voldoen aan de eis van voldoende sterkte voor de voorgeschreven restlevensduur, maar dat ook op een alterna- tieve manier mag worden aangetoond dat sprake is van voldoende veiligheid. In dit geval van een onvoldoende mate van veiligheid. De beleidsrichtlijn geeft criteria aan de hand waarvan kan worden getoetst of de fundering nog als voldoende veilig kan worden beschouwd. De criteria zien toe op het analyseren van de gedragingen van het bovengrondse deel van het bouwwerk en bieden volgens de beleidsrichtlijn een betrouwbaar inzicht in het functioneren van de fundering. De beleidsrichtlijn stelt funderingsherstel verplicht bij een zakkingssnelheid van 8 mm per jaar en een verschilzakking van de helft van deze waarde. Voor de toepassing van de grenswaarde van 8 mm per jaar moet aan een aantal randvoorwaarden worden voldaan. Deze waarden worden gezien als extreem waarbij wordt aangenomen dat de veiligheid niet langer kan worden gegarandeerd en herstelmaatregelen aan de fundering onafwendbaar zijn. thema De mogelijkheden van gelijkwaardigheid 3 2016