De Nieuwe Sluis Terneuzen (1) Ontwerp, fasering en bouwmethode van de een-na-grootste sluis in Nederland 1 Natte ontgraving bouwkuip van het buitenhoofd en droge ontgraving bouwkuip van het binnenhoofd, juni 2020, foto: Mario Vermeirssen / Droneteam Rijkswaterstaat 1 62? CEMENT 2 2021 Het huidige sluizencomplex van Terneuzen bestaat uit drie sluizen: de Middensluis, de Oostsluis en de Westsluis. Alleen de Westsluis (lengte x breedte x drempeldiep- te = 290 m x 40 m x NAP -13,5 m) is geschikt voor de grotere zee- scheepvaart. Het complex wordt aange- vuld met een nieuwe grote sluis met afme- tingen van 427 m x 55 m x NAP -16,44 m) (foto 3). De planning is dat in 2023 het eerste schip door de Nieuwe Sluis vaart. Het consortium Sassevaart ontwerpt, bouwt en onderhoudt de sluis voor twee jaar na oplevering. Hierbij hanteren ze het motto 'voortvarend en doordacht'. Naast de bouw van de Nieuwe Sluis met twee basculebrug - gen, omvat het project ook de realisatie van diverse kades, geleidewerken, wacht- en opstelplaatsen, het verdiepen van de voor- havens, een nieuwe dienstenhaven, drie gebouwen en de sloop van de Middensluis, alsmede de aangepaste weginfrastructuur en de landschappelijke inpassing. Ontwerp sluis De Nieuwe Sluis is geschikt voor zeeschepen met afmetingen van 366 m lang, 49 m breed en een diepgang van 14,5 m. Voor schepen met een diepgang tot 12,5 m gelden geen ge- tijdebeperkingen. Voor zeeschepen met een diepgang tot 14,5 m geldt in verband met de diepgang een minimale Westerscheldewater- stand van NAP -0,44 m (voor overige infor- matie over de waterstanden zie kader). Deuren? Beide sluishoofden hebben twee roldeuren die in geopende toestand gepar- keerd staan in betonnen deurkassen aan de oostzijde van het sluishoofd (fig. 5). De deu - ren zijn van het zogenoemde kruiwagen - principe: aan de voorzijde van de deur bevindt zich onderaan een wielstel (onder- rolwagen) waarmee de deur over de (op de drempel gemonteerde) rails rijdt. Aan de achterzijde is de deur aan de bovenzijde opgehangen aan de boven-rolwagen, die rijdt over rails aan weerszijden van de deur boven in de deurkas. Er worden dubbele roldeuren toege- past om de bedrijfszekerheid van de sluis te vergroten. Het maakt het bovendien moge- lijk dat de sluis in bedrijf blijft, terwijl één van de deuren in onderhoud is. Dit onder- houd vindt plaats zonder uitwisseling van deuren, in de 'eigen' deurkas. Hiervoor kan de kas met droogzetschotten worden afge- sloten van de kolk en als droogdok worden gebruikt. Basculebruggen? Bij beide sluishoofden komt een basculebrug zodat tijdens het schutten altijd één brug beschikbaar is voor het landverkeer. De betonnen basculekelders bevinden zich naast de deurkassen aan de oostzijde van het sluishoofd. PROJECTGEGEVENS project Nieuwe Sluis Terneuzen opdrachtgever Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie (een samenwerkingsverband tussen het Nederlandse Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en het Vlaamse Departement van Mobiliteit en Openbare Werken) opdrachtnemer Consortium Sassevaart (een samenwerking van BAM, DEME, van Laere en ENGIE) integrale ontwerp BAM Infraconsult, DIMCO, ENGIE, van Laere en Dredging International, ondersteund door onder andere Arcadis, IV Infra, Fugro en Royal HaskoningDHV Het sluizencomplex in Terneuzen vormt de toegang tot de havens in Gent en Terneuzen. In het complex wordt momenteel gebouwd aan een nieuwe sluis, de zogeheten 'Nieuwe Sluis Terneuzen'. Deze gaat zorgen voor een betere toegang naar het Kanaal Gent-Terneuzen en vormt een cruciale schakel in de Seine-Scheldeverbinding. Het wordt na de Nieuwe Zeesluis IJmuiden de grootste sluis van Nederland. CEMENT 2 2021 ?63 Aan- en afvoer water? Voor het nivelleren van de sluiskolk wordt water toe- of afge- voerd via twee roosters in de bodem van de sluiskolk, aangesloten op een omloopriool achter de westelijke kolkwand (fig. 4 en 5). Dit omloopriool staat via in- en uitlaatcon - structies bij de sluishoofden in verbinding met de Westerschelde en het kanaal Gent- Terneuzen. De bodemroosters bestaan uit betonnen kokers met een geperforeerde bovenzijde. De in- en uitlaatconstructies ter plaatse van de sluishoofden bestaan uit complex vormgegeven betonconstructies (fig. 5), waarin zich de schuiven bevinden die het nivelleren regelen. Geïntegreerd in deze constructies bevinden zich de sponnin - gen voor de sluisdeuren in gesloten toestand en het landhoofd van de basculebrug. Bouwkuip sluiskolk De sluiskolk wordt in den natte gemaakt. De kolkwanden worden uitgevoerd als combi - wand, een combinatie van damwandprofielen en stalen buispalen. Achter de westelijke kolkwand komt een diepwand. De combi - wanden en de diepwanden vormen samen met de bovenliggende betonconstructie het omloopriool (fig. 4). De bodemroosters wor- den afgezonken. In een volgend artikel komen diverse aspecten van het ontwerp en de bouwme- thode van de sluiskolk aan bod. Bouwkuip sluishoofden De sluishoofden, bestaande uit de inlaatcon - structie, deurkassen, basculekelder en de tussengelegen drempel, worden in den 2 Voormalige sluizencomplex Terneuzen 3 Impressie van de toekomstige situatie IR. EMILE VAN DOORN Ontwerpleider civiel Sassevaart / BAM Infraconsult ING. TOMMY ERDTSIECK MSENG Deelontwerpleider civiel Sassevaart / Royal HaskoningDHV IR. PAUL WERNSEN Technisch adviseur Sassevaart / BAM Infraconsult IR. MARC BOOL Integraal technisch manager Sassevaart / BAM Infraconsult auteurs 2 3 64? CEMENT 2 2021 droge gerealiseerd in twee grote open bouw- kuipen van circa 100 x 150 m² (roze lijn in fig. 5). Tijdens de tender bleek een waterke- rende cement-bentonietwand in combinatie met een open ontgraving met getrapt talud ook een goede oplossing als alternatief voor een bouwkuip. Doordat het ruimtebeslag van deze variant op een aantal locaties te groot werd, zou op die locaties alsnog een grondkerende wand moeten worden toege- past. Omdat de kosten van beide varianten elkaar niet veel ontliepen en het ontwerp van de bouwkuipvariant de minste onzeker- heden had, is toch voor een volledige om - ringde bouwkuip gekozen. Tijdens de tender zijn niet alleen diverse bouwkuipconcepten, maar ook verschillende varianten voor de bouw van de sluishoofden in onderlinge samenhang bekeken. Het ging hierbij met name om varianten voor de bouw van de dubbele deurkas, omdat dit bij het buitenhoofd de meeste hinder voor de scheepvaart zou opleveren. De volgende varianten voor de bouw van de dubbele deurkas zijn bekeken: Pneumatisch afzinken, zoals is toegepast bij Zeesluis IJmuiden. Invaren en afzinken. Bij deze variant bleek het drijfvermogen en de diepgang tijdens het invaren kritisch. Om deze variant ARTIKELENSERIE Dit artikel is het eerste deel in een serie van vier artikelen over de Nieuwe Sluis Terneuzen. In dit eerste artikel wordt het ontwerp, de fasering en bouw- methode van de sluis op hoofd- lijnen toegelicht. Ook wordt in detail ingegaan op het ontwerp van de bouwkuipen van de sluishoofden. In het tweede artikel komt het ontwerp van de kolk aan bod. Het derde artikel gaat over de betonnen sluishoofden en het ontwerp van de deurkassen. Ten slotte zoomt het vierde artikel in op de betonconstructie van de brugkelder van de basculebrug. Ook beschrijft dat artikel hoe op basis van de resultaten uit SCIA Engineer de wapening is ontworpen. De wanden voor de bouwkuip van de sluishoofden worden deels uitgevoerd als diepwanden, deels als combiwanden, afgehangen in een cement- bentonietsleuf 4 5 4 Doorsnede sluiskolk ter plaatse van het bodemrooster 5 Overzicht van het buitenhoofd met contour van de bouwkuip (de kant van de Westerschelde) CEMENT 2 2021 ?65 haalbaar te maken zijn diverse subvarianten beschouwd, waarbij het gewicht van de in te varen 'doos' is geminimaliseerd. Na het in - varen zou de constructie op locatie worden afgebouwd. Vanwege de technische haalbaarheid en de risico's zijn deze beide varianten afge- vallen en is dus gekozen voor de bouw in een bouwkuip in den droge. Sluisplateau? Beide bouwkuipen liggen deels in het bestaande sluisplateau ten oosten van de Westsluis. Dit plateau is van NAP +6 m af - gegraven tot NAP +3,5 m. Deels wordt dit plateau uitgebreid door een opspuiting. Hiertoe is het kanaal in het verlengde van de Middensluis opgespoten vanaf een bodem - niveau van circa NAP -7 m, gebruikmakend van tijdelijke en permanente grondkeringen. De opspuiting is aan de noord- en zuidzijde dusdanig ver doorgezet dat er voldoende ruimte ontstond om tijdelijke ankerscher- men van de bouwkuipen in te kunnen ver- ankeren (hierover verderop meer). In de eindsituatie vormt de opspuiting een deel van het nieuwe sluisplateau. Bouwkuipwanden? De bouwkuipwanden die na de bouw van de sluishoofden volledig in de grond achterblijven, zijn uitgevoerd als diepwanden van 1,5 m dikte. De wanden die op de plaats van de toekomstige kolk tot de kolkbodem moeten worden verwijderd, de zogenoemde compartimenteringswanden, zijn uitgevoerd in combiwanden. Deze be- staan uit buispalen met een diameter van Ø1,4 m, gecombineerd met tussenplanken AZ26-700N. De combiwanden zijn afgehan - gen in een cement-bentonietsleuf van 1,5 m dikte. Voor dit deel is niet voor diepwanden gekozen omdat het onder water slopen te veel tijd in beslag zou nemen. Zowel de cement-bentonietsleuf als de diepwanden reiken tot een diepte van NAP -45,0 m. De buispalen en de wapenings- korven in de diepwanden reiken tot circa NAP -35,0 m. De buispaal wordt bij ontmantelen op kolkbodemniveau afgebrand. Om de buispa - len te kunnen hijsen, is een deksel op 1,0 m onder de kolkbodem aangebracht (fig. 8 en 9). Deze voorkomt het vollopen van de buispaal met cement-bentoniet bij het installeren. Net onder de deksel zijn gaten in de buispaal opgenomen, die ervoor zorgen dat lucht on - der de plaat weg kan en plaats maakt voor cement-bentoniet. Rond NAP +0,0 m zijn de diepwanden en combiwanden verankerd met legankers en ankerschermen (fig. 7). Tijdens de tender - fase zijn als alternatieven voor de legankers ook stempelramen en groutankers overwogen. Stempelramen bleken alleen haalbaar met veel tussensteunpunten en daardoor kosten - technisch en uitvoeringstechnisch niet inte - ressant. Ook groutankers waren niet de meest ideale oplossing, omdat die h.o.h. 0,75 m moesten worden aangebracht. Dit zou beteke - nen dat er op alle wanden een gording nodig was. Uiteindelijk zijn alleen groutankers toe - gepast bij de diepwanden aan de westzijde, waar er voor de legankers onvoldoende ruim - te was. Om deze te kunnen verankeren is op de betreffende diepwanden een betonsloof toegepast als gordingsconstructie. Om de legankers in de buispalen te veranke- ren, zijn lokale betonproppen in de buispalen opgenomen. Om na het aanbrengen van de buispalen en de legankers de betonproppen te kunnen storten, zitten er stalen nokken in de buispalen, waarop later stalen deksels worden geplaatst (fig. 8 en 9). Deze deksels konden niet vooraf worden aangebracht, omdat de buispalen bij installatie nog moes- ten worden gevuld met water. En zonder water zou de buispaal als een dobber in het vloeibare cement-bentoniet blijven drijven. Na uitharden van het cement-bentoniet kon het water worden afgepompt tot onder het niveau van de aan te brengen deksels. Om de legankers bij de diepwand te verankeren, zijn ze via een geboord gat door de diepwand gevoerd en verankerd met een kopplaat. Met de verankerde wandconstructies kon binnen de bouwkuip met behulp van een spanningsbemaling droog worden ontgra - ven tot NAP -11,0 m (foto 11). Deze diepte is dusdanig gekozen dat deze niet maatgevend werd voor de wanden. Na deze droge ontgra - ving werd het water in de bouwkuip opgezet tot NAP +0,0 m (foto 12). Hiermee werd de Rond NAP +0,0 m zijn de wanden verankerd met legankers WATERSTANDEN EN VERVALLEN In de Nieuwe Sluis Terneuzen is schutten mogelijk bij Wester- scheldewaterstanden tussen NAP 2,69 m en NAP +4,60 m. Het lage schutpeil komt over- een met het laag astronomisch getij, het hoge schutpeil met het huidige hoogwater (1x per jaar) plus 1,0 m toekomstige zeespiegelstijging over de ont - werplevensduur van 100 jaar. Het grootste schutverval rich- ting Westerschelde bedraagt 5,07 m en het grootste schut - verval richting kanaal bedraagt 2,72 m. De sluis is onderdeel van de primaire waterkering en moet naast de bovengenoemde operationele vervallen bij het schutten, ook het verval bij extreme waterstanden kunnen keren. Het maatgevend hoog- water op de Westerschelde bij een normfrequentie van 1/4000 bedraagt NAP +7,62m, met inbegrip van een toekomstige zeespiegelstijging van 1,52 m. Het maatgevend verval van Westerschelde richting kanaal bedraagt dan 5,49 m. Het maatgevend laagwater bedraagt NAP -4,25 m, het maatgevend verval van kanaal naar Westerschelde bedraagt dan 6,38 m. De kerende hoogte van de deuren in het buiten- hoofd is NAP +8,0 m. 66? CEMENT 2 2021 +5.000 schoren ø1016 h.o.h. 5,5m compartimenteringswand -16.800 kolkbodem drempel -5.000 -16.500 legankers diepwand 1,5m dik onderwaterbetonvloer1,0m dik o.k. NAP -45,0m o.k. var. NAP -10,0 / -13,0m b.k. NAP +3,0m ca . 4 5 m b.k. NAP +3,5m b.k. NAP -20,6m ankerscherm +5.000 legankers o.k. var. NAP -10,0 / -13,0m b.k. NAP +3,0m ca . 4 5 m ankerscherm onderwaterbetonvloer betonprop deksel t.b.v. keren cement -bentoniet deksel t.b.v. betonprop leganker deksel t.b.v. betonprop juk betonprop 6 7 8 9 6 Geotechnische lagenopbouw ter plaatse van de sluis?7 Principe bouwkuipwand (diepwand) met legankers, ankerscherm en onderwaterbetonvloer 8 Compartimenteringswand (combiwand) met legankers in kolk?9 Schoorstempels nemen de functie over van de legankers bij de compartimenteringswand CEMENT 2 2021 ?67 resulterende waterdruk van de wanden ge- haald en kon in den natte tot de benodigde diepte van NAP -22,0 m worden ontgraven, om vervolgens het onderwaterbeton aan te kunnen brengen. Na uitharden van de on - derwaterbetonvloer kon de bouwkuip wor- den drooggezet (foto 10). Onderwaterbetonvloer? Om tijdens de kriti - sche natte ontgravingsfase voldoende stabi - liteit te hebben, is het merendeel van de diepwanden en combiwanden constructief uitgevoerd tot circa NAP -35,0 m (circa 10,0 m boven het puntniveau). Om de wanden bij het droogzetten van de bouwkuip te steunen is op het ontgravingsniveau van NAP -22,0 m een 0,4 m dikke grindlaag met daarop een 1,0 m dikke onderwaterbetonvloer aange- bracht. Deze onderwaterbetonvloer heeft geen waterkerende functie, maar fungeert enkel als stempel voor de wanden. Zonder extra maatregelen zou deze vloer opbarsten. Er is daarom gekozen voor de toepassing van een spanningsbemaling in het tweede 10 11 10 Bouwkuip buitenhoofd drooggezet 11 Droge ontgraving bouwkuip binnenhoofd, foto: Mario Vermeirssen / Droneteam Rijkswaterstaat 68? CEMENT 2 2021 Boomse Klei WVP1 WVP2 Freatisch watervoerende pakket (WVP 2 in fig. 13) onder de Boomse Klei. Om bij deze variant de optredende grondwaterstand- en stijghoogteverlagingen in de omgeving zodanig te beperken dat af - geleide effecten acceptabel zijn, zijn de diep- wand en cement-bentonietwand doorgezet tot een diepte van NAP -45,0 m en zijn op diverse locaties retourbronnen aangebracht. Om onvoorziene waterdrukopbouw tegen de onderwaterbetonvloer te voorkomen is de onderwaterbetonvloer voorzien van een aantal perforaties dan wel noodoverlaten. Water dat uit de perforaties stroomt, wordt opvangen en weggepompt. In de tenderfase is ook een variant onder- zocht waarbij er geen bemaling onder de on - derwaterbetonvloer zou worden uitgevoerd en de onderwaterbetonvloer zou worden verankerd met trekankers. Deze variant bleek door de grote hoeveelheid lange ankers uitvoeringstechnisch en kostentechnisch niet interessant. GEOTECHNISCHE BODEMGESTELDHEID Geotechnische is het projectge- bied voor het grootste deel opgebouwd uit een bovenlig- gend pakket van holocene lagen op een zandig pakket dat behoort tot de Formatie van Boxtel en Koewacht. Hier- onder bevinden zich de tertiaire lagen, bestaande uit een laag Boomse klei deel uitmakend van de Rupel Formatie, bovenop een pakket van zand en klei van de Formatie van Tongeren. Precies op de locatie waar de Nieuwe Sluis Terneuzen komt, is de laag Boomse klei uitge- schuurd door een oude geul die zich onder andere gevuld heeft met glauconiethoudend zand, behorende tot de Formatie van Breda (fig. 6). De onderwater- betonvloer heeft een stempelfunctie en geen waterkerende functie 12 13 12 Opzetten water na droge ontgraving bouwkuip buitenhoofd, foto Mario Vermeirssen / Droneteam Rijkswaterstaat 13 Schematische weergave spanningsbemaling in tweede watervoerende pakket onderwaterbetonvloer CEMENT 2 2021 ?69 Diepwandkorven De diepwanden van de bouwkuipen hebben een tijdelijke functie. In de tenderfase is on - derzocht of deze wanden deel uit konden maken van de definitieve betonconstructie. Aan constructieve samenwerking tussen de diepwanden en de in het werk gestorte betonconstructies kleven echter een aantal nadelen. Dit wordt in het derde artikel in deze artikelenserie besproken. Voordeel van de tijdelijke aard van de diepwanden is dat toetsing op scheurvor- ming van de wanden niet nodig is, wat veel wapening scheelt. Desondanks is er veel wa - pening toegepast: voor het opnemen van het maatgevende veldmoment tot vier lagen Ø40-170. Deze zware wapening in combina - tie met een lengte die op een enkele plek moest worden verlengd tot maximaal 47,2 m, maakt dat deze korven tot de buitencategorie behoren (tabel 1). De korven zijn in één geheel over de weg aangevoerd en met twee hijspunten van de vrachtwagen gehesen en verticaal gehan - gen. Bij horizontaal hijsen wordt de korf door zijn eigen gewicht belast. Om bezwijken te voorkomen zijn de korven voorzien van hijsframes, waaraan een uitgebreide reken - kundige onderbouwing ten grondslag lag. Buispalen Maatgevend voor de krachtswerking in de combiwanden zijn, net als bij de diepwanden, het veldmoment halverwege de kerende hoogte en het steunpuntmoment ter plaatse van de onderwaterbetonvloer (fig. 14). Boven en onder deze maatgevende momenten zijn de momenten een stuk lager. Gezien de grote lengtes van de buispalen (merendeel circa 38 m) en het grote gewicht per strekkende meter, zijn de palen uitgevoerd in een aantal segmenten met verschillende wanddikten. Dit zorgde voor een forse besparing in kilo's. De keerzijde was wel dat een zware las nodig was om de segmenten aan elkaar te verbin - den. De wanddiktes lagen namelijk tussen de 15,7 mm en 32,0 mm. Ter hoogte van de onderwaterbeton - vloer ontstaat een grote stempelkracht (zie sprong in dwarskrachtlijn in fig. 14). Deze kracht varieert over de diverse wanden van 3.400 tot 5.900 kN/m. De resultante van deze stempelkracht zal door het vervormingsge- drag van de wand boven het hart van de vloer aangrijpen, waardoor een horizontale reactie en een moment op de vloer worden uitgeoefend. Bij de diepwanden wordt deze kracht in horizontale richting als een gelijk - matige lijnlast ingeleid in het onderwater- beton. Bij de buispalen is dit echter niet het geval. Hier zijn de buispalen de dragende elementen. De tussenplanken voeren alleen de belasting horizontaal af naar de palen. Daar waar de palen afsteunen op de onder- waterbetonvloer wordt de belasting lokaal ingeleid om vervolgens in de onderwater- betonvloer verticaal en horizontaal te sprei - den. De gecentreerde oplegreactie van de buispaal is in dit geval zo groot dat het nood - zakelijk is gebleken om een strook van de vloer langs de buispalen te wapenen. Naast het zorgvuldig beschouwen van de krachtsinleiding in het onderwaterbeton, is de krachtsinleiding in de buispaal zelf ook gecontroleerd. Hiervoor zijn geometrisch niet-lineaire berekeningen gemaakt in SCIA Engineer. De eerder genoemde deksels in de buispalen, die het vollopen van de buispaal met cement-bentoniet moeten voorkomen, zitten 1,0 m onder de kolkbodem. Op het niveau van de onderwaterbetonvloer is de buispaal gevuld met cement-betoniet. Uit de analyse van de krachtsinleiding is gebleken dat deze vulling echter nauwelijks bijdraagt. De buispaal zelf is in staat de belasting over te brengen naar de onderwaterbetonvloer. Tussenplanken Na het droogzetten van de bouwkuip wor- den de damplanken tussen de buispalen (tussenplanken) belast met circa 22 m grond- en waterdruk. Om er zeker van te zijn dat deze tussenplanken onder deze Om gewicht en kosten te beperken zijn de buispalen uitgevoerd in een aantal segmenten met verschillende wanddikten korven buispalen gewicht 33,6 ton 33,4 ton lengte (max.) 47,2 m 45,0 m afmeting 3225 x 1220 mm Ø1,4 m staalsoort B500B S460 / X70 Tabel 1?Maten en gewichten wapeningskorven en buispalen 70? CEMENT 2 2021 extreme belasting niet zullen bezwijken, is een geometrisch niet-lineaire berekening van de tussenplanken gemaakt, waarbij rekening is gehouden met de scheefstand van de buispalen (uit elkaar trekken plank). De dikte van de planken bleek kritisch door optredende momenten en trekkrachten ter plaatse van de knikken in de plank. Voor het bouwkuipontwerp konden dan ook geen planken worden toegepast lichter dan AZ26. De rekenresultaten zijn vergeleken met testresultaten [bron: Arcelor RPS ? AZ tussenplanken in combiwanden] van bezwijkproeven uitgevoerd door Arcelor. Deze resultaten kwamen goed met elkaar overeen. Ontkoppeling fasering sluishoofd en sluiskolk De tussen de twee sluishoofden gelegen kolk kent in tegenstelling tot de sluishoofden een natte uitvoeringsmethode (laagste waterstand in de kolk gedurende realisatie NAP -5,0 m). De fasering tussen sluishoofden en kolk ver- schilt hiermee sterk, waardoor de bouw van beide onderdelen van elkaar afhankelijk is. Om de bouwtijd en de afhankelijkheden tus- sen kolk en sluishoofden te beperken, wordt bij de compartimenteringswanden tussen de kolk en de bouwkuipen van de sluishoof - den een schoorconstructie toegepast in de bouwkuipen (fig. 9). Deze schoorconstructie is in staat de functie van de legankers over te nemen en de kolk kan worden gebaggerd. Hierdoor kunnen beide onderdelen groten - deels gelijktijdig worden uitgevoerd. De schoorconstructie bestaat uit een gording die tegen de compartimenterings- wand wordt aangebracht (NAP -5,4 m). De stempels worden afgesteund tegen de drem - pelvloer op de onderwaterbetonvloer. Dit na het droogzetten van de bouwkuip. Door de helling van de schoorstempels ontstaat er een opwaarts gerichte trekkracht in de compartimenteringswand. Om voldoende trekcapaciteit te hebben, moeten er meer buispalen worden gemobiliseerd en zijn de buispalen tussen de schoren constructief verbonden met verticale platen tussen buis- paal en tussenplanken. Het aflassen van de sloten bleek te lastig uitvoerbaar door de spleet tussen beide sloten. De schoorstempels leveren ook een horizontale en een verticale kracht op de drempelvloer. De verticale component in combinatie met het eigen gewicht van de drempelvloer is onvoldoende om de hori - zontale component door middel van wrij- ving over te kunnen dragen aan de onder- waterbetonvloer. Er is gekozen de drempel met ingeboorde stekken met de onderwa - terbetonvloer te verbinden. 14 Representatieve momenten- dwarskrachten- en verplaatsingslijn bouwkuipwand 14 CEMENT 2 2021 ?71 Fasering en bouwmethode Voordat de opspuiting wordt gerealiseerd, wordt een tijdelijk doorvaartkanaal gemaakt waardoor de Middensluis langer open kan blijven en waardoor de hinder voor de scheepvaart wordt beperkt. Na het gereedkomen van het bouwter - rein inclusief de opspuiting worden hierin de bouwkuipen gerealiseerd. Als de sluishoofden gereed zijn en zijn volgezet met water, worden de compartimenteringswanden afgebrand en wordt de sluistoegang bij het binnenhoofd ge - graven. Hierna worden via het binnenhoofd de sluisdeuren en de beide bruggen ingevaren. Met de zuidelijke brug wordt het mogelijk het verkeer over het binnenhoofd te leiden, waar - na bij het buitenhoofd de toegang naar de Westerschelde wordt gegraven en de Midden - sluis wordt gesloopt (fig. 15). Samenwerking tussen ontwerp en realisatie Het ontwerpen en vervolgens bouwen van dergelijke constructies vraagt om een nauwe samenwerking tussen de teams Ontwerp en Realisatie. Hierin is dan ook nadrukkelijk geïnvesteerd; Ontwerp en Realisatie zaten letterlijk naast elkaar. Zonder het meenemen van de maakbaarheid en inkoopaspecten kan een ontwerp rekentechnisch voldoen maar toch de plank misslaan, met faalkosten in de uitvoering tot gevolg. De afstemming in de ontwerpfase bleek bijzonder waarde- vol, het ontwerp is gerealiseerd zonder noemenswaardige aanpassingen tijdens de uitvoering. 15 15 Globale bouwfasering 72? CEMENT 2 2021