1  De drie nieuwe paviljoens zijn deels verzonken in het landschap, foto: Richard Barnes i.o.v. Steven Holl Architects DI E PE BUIGIN G Uitbreiding Kennedy Center, Washington D.C. 54? CEMENT 5 2020 beton in beeld door Barbara Heijl, WijS architectuur ONTSTAAN KENNEDY CENTER In 1958 tekende president Eisenhower een wet voor het oprichten van een Nationaal Cultureel Centrum in Washington D.C. Vervolgens lanceerde president Kennedy in november 1962 een inzamelingsactie van 30 miljoen dollar voor de bouw van het centrum en tekende hij in 1963 voor het verlengen van de deadline van de fondsenwerving.Twee maanden na de moord op presi- dent Kennedy werd het Nationaal Cultureel Centrum aangewezen als een 'levend' gedenkteken door zijn opvolger president Johnson. Tot op heden is het een invloedrijk instituut ter bevordering van de podiumkunsten. Jaarlijks ontvangt het centrum circa 2 miljoen bezoekers. PODIUM VOOR KUNST De REACH is een uitbreiding van het bestaande Kennedy Centrum voor podiumkunsten en is ontworpen door Steven Holl Architects. Het centrum staat tussen de grote presi- dentiële monumenten in Washington D.C., aan de rivier de Potomac. In aanvul- ling op het monumentale gebouw van Edward Durell Stone zijn drie in het werk gestorte, wit betonnen pavil- joens toegevoegd. Ze zijn deels verzonken in het land- schap en ondergronds met elkaar verbonden. De uitbrei- ding omvat studio's, repetitie- en performanceruimtes en onderwijsruimte voor kunst - studies. Het groene land- schap op de uitbreiding is openbaar toegankelijk en via een nieuwe voetgangersbrug verbonden met de rivier. CEMENT 5 2020 ?55 beton in beeld 2 Wanden van 'gekreukeld' beton sieren de in het werk gestorte uitbreiding van het Kennedy Center, foto: Richard Barnes i.o.v. Steven Holl Architects PROJECTGEGEVENS project Uitbreiding Kennedy Center, Washington D.C. opdrachtgever John F. Kennedy Center for the Performing Arts gebruiker Kennedy Center architect Steven Holl Architects, New York aannemer The Whiting-Turner Contracting Company, Baltimore constructeur Silman, New York advies beton Reg Hough Associates, Allenwood totaal vloeroppervlak 6.690 m² nettoontwerp 2012 start bouw 2015 oplevering 2019 Dubbel gekromde gevels en wanden van 'gekreukeld' beton sieren de in het werk gestorte uitbreiding van het Kennedy Center. Alle openingen en stortnaden zijn nauwkeurig ontworpen en afgestemd met de aannemer. Het resulteert in zeer vloeiende vormen buiten, die in contrast staan met de grillige textuur van de akoestische wanden binnen. 2 56? CEMENT 5 2020 beton in beeld Legenda: 3 CNC-gefreesde multiplex bekistingssegmenten, konden de gewenste curves maken, foto: Reg Hough Associates 4 Indeling van het complex, bron: Steven Holl Architects GEBOGEN Voor het maken van de paviljoen- gevels is een bekistingssysteem gebruikt voor vrije vormen. CNC- gefreesde multiplex bekistingsseg- menten, bekleed met messing en groefplanken van douglashout, konden de gewenste curves maken. De krommingen maakten delen van de bekisting moeilijk bereikbaar. Daarom is, voor het sluiten van de kist, een slurf ingebracht tot op de bodem. Via een kraan met stortgoot is daarin het betonmengel gestort. De positie van de slurf was zodanig gefixeerd, dat hier steeds een stuk van werd afgesneden voor aanvang van een nieuwe stort. Het beton is zelfverdichtend met een druksterkte van 41 MPa. Het mengsel bestaat uit wit cement, slak, licht gekleurd zand en grof toeslagmateriaal, titanium- dioxide, een waterbesparend additief, krimpreducerende hulpstoffen en hoogwaardige plastificeerders. 3 4 CEMENT 5 2020 ?57 beton in beeld 5 5 De opvallende betonnen structuurwanden, foto: Richard Barnes i.o.v. Steven Holl Architects IN DE KREUKELS De opvallende betonnen structuurwanden in de oefen- ruimtes en theaterzalen zijn voor dit project ontwikkeld. Urethaan structuurmatten zijn gebruikt om het reliëf te vormen. Er is eerst een posi- tieve plug gemaakt van een verkreukelde metalen plaat, die vervolgens is gebruikt om het urethaan te gieten. Er is één basismat gemaakt die steeds 90 graden is gedraaid voor een afwisselend patroon. Voor de uitvoering zijn de structuurmatten op achterhout bevestigd. De structuurwanden bestaan uit zelfverdichtend beton, 41 MPa. Het mengsel bevat grijs port - landcement, hoogovenslak, toeslagmateriaal en hoog- waardige platsificeerders. Het minimaliseren van valhoogte bij het storten, onder een constante snelheid voorkwam het ontstaan van ingesloten lucht. 58? CEMENT 5 2020 7 6 6 Dubbel gekromde gevels, foto: Richard Barnes i.o.v. Steven Holl Architects 7 Uitvoering met structuurmatten, foto: Reg Hough Associates DOORDACHT Een zorgvuldige voorbereiding is duidelijk af te lezen aan het vakkundige eindresultaat. Zo zijn de stortnaden meegeno- men als onderdeel van het ontwerp. Daarom ligt de hori- zontale voeg van het beton bijvoorbeeld in lijn met de bovenzijde van de glaspartij in het daklichtpaviljoen. In de ontwerpfase hebben vele mock-ups de revue gepas- seerd, variërend van initiële kleurstalen tot geveldelen op ware grootte. Door dit proces is het vormwerkmateriaal, de ontwerpmix en de bouwme- thode getest, voordat de uiteindelijke constructie is gebouwd. De aannemer heeft bovendien op voorhand een bouwvolgordeplan ingediend dat door het ontwerpteam is beoordeeld. De uitbreiding van het Kennedy Center staat uitgebreid beschreven en geïllustreerd op Tektoniek.nl. Tektoniek is het kennisnetwerk voor architectuur in beton. Via lezingen, projectbezoeken, work- shops, expert meetings en online communicatie wordt informatie, inspiratie en ondersteuning geboden aan (toekomstige) archi- tecten, constructief ontwerpers, bouwkundig adviseurs en produ- centen. Daarbij gaat het altijd om de relatie tussen vormgeving, constructie en maakbaarheid. CEMENT 5 2020 ?59 beton in beeld