C o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWo n i n g b o u wcement 1999 1 29C. van Vliet, Wilma Bouw BV,UtrechtIn april 1997 werd de eerste paalgeslagen en in december 1998 wer-den de laatste woningen opgeleverd.Duizend woningen in twintig maan-den. De korte bouwtijd was samenmet het steigerloos bouwen van debruggen en de uitvoering van de pij-lers de grootste uitdaging voor deaannemer. Gemiddeld waren elkedag zo?n 150 tot 200 man op debouwplaats. Hun veiligheid en moti-vatie waren z?n belangrijkste aan-dachtspunten.Om de werkvoorbereiding vol-doende tijd te geven om de hoog-bouw voor te bereiden, is gestartmet de uitvoering van de laag-bouw: tien blokken; 431 kamers,in de volgorde van blok 10 tot 1(fig. 1). Vervolgens zijn de tweehoogbouwblokken gebouwd (blok11 en 12) en als laatste de stalenbruggen hiertussen.R u w b o u wLaagbouwIn de blokken 10 tot en met 5 vande laagbouw komen twee ver-schillende beukmaten voor (4,20en 7,20 m). Hierdoor moesten indit gedeelte van het project viertunnelkisten worden ingezet. Deeerste blokken laagbouw hebbenvier of vijf bouwlagen. De boven-ste bouwlaag is met een stalentopkist gemaakt. Per dag werdendrie tunnels gestort en diende??n tunnel als voorbereidings-tunnel voor de volgende stort.Dit had als voordeel dat erminder stortnaden noodzakelijkwaren.De laagbouwblokken staan ergdicht op elkaar. Uitvoerings-technisch bracht dat een aantalproblemen mee. Zo kon de inge-zette rupskraan niet volledigronddraaien tussen de blokkenen moest de tunnel buiten dezichtzijde van de machinist wor-den uitgetrokken. Vanwege delengte van de tunnel moest er intwee delen worden ontkist,anders zou deze vastlopen tegende blokken die al gereed waren.Na blok 5 volgde blok 4, de `gale-rij'. Dit woonblok bestaat uit vierbouwlagen waarvan de bovenstelaag in diepte aan de voor- enachterzijde 1 tot 3 m overkraagt.Dit blok werd uitgevoerd met destandaardtunnels (stramienmaat:7,20 m). Dit betekende dat er perbouwlaag een ondersteunings-constructie mee opgebouwdmoest worden (foto 2).Blok 3 tot en met 1, de `villablok-ken', zijn gelijk. Elk blok bestaatuit twee beuken, stramienmaat7,20 m en is vijf bouwlagen hoog.Vanwege de vele grote sparingen,overkragingen enzovoort moesteen complete staalconstructieworden meegestort. Hierdoorkon de tunnel op een aantal plaat-sen zeer moeilijk worden gelostvanwege de hoogteverschillentussen bovenkant tunneldek enonderkant stalen liggers.Duizend woningen intwintig maandenStudentenwoningen Utrecht2| Bij de `galerij' moest perbouwlaag een onder-steuningsconstructie meeworden opgebouwd.Foto: Wilma Bouw.1| Nummering van de blokkenC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWo n i n g b o u wcement 1999 130Op 2 juni 1997 werd de eerstetunnelbekisting van de laagbouwvolgestort en op 28 oktober 1997de laatste. Hierna was de ruw-bouw van 253 beuken: 209wooneenheden en 431 studen-tenkamers gereed en in maart1998 konden de eerste bewonerserin trekken.HoogbouwDe tunnelcyclus voor de hoog-bouw bedroeg drie dagen perlaag (fig. 3). Per laag werdenhaaks op de tunnelrichting tweestabiliteitswanden gemaakt. Terplaatse van deze wanden werd detunnel gedeeld en aan beide zij-den van deze wand gesteld. In detunnelcyclus werden ook staal-constructies en prefab betontrap-pen en -bordessen meegenomen.Als eerste werden drie bouwla-gen van blok 12 gemaakt (fig. 4).Vervolgens werd de totale ruw-bouw van blok 11 gebouwd (totaal15 bouwlagen) waarna blok 12werd afgemaakt. Voor deze volg-orde is gekozen om in de ruw-bouwtijd van blok 11 de pijlercon-structie met kolomkoppen en dederde verdiepingsvloer van blok12 te kunnen maken.De pijlers zijn gemaakt metbehulp van een geprefabriceerdehouten kist. Omdat de pijlersnaar alle richtingen taps toe- ofaflopen, 8,10 m hoog zijn en volmet armdikke wapening zitten,was de uitvoering een uitdaging.Om het trillen van de kist doorhet verdichten van het betonzoveel mogelijk tegen te gaan, isvoor een speciale betonsamen-stelling gekozen. Hierdoor washet niet noodzakelijk veel ver-dichtingsenergie in de pijlers testeken. Mede door de vorm vande pijlers en de grote hoeveel-heid wapening, was dit een uit-komst.De beschikbare tijd voor het stel-len en storten van de pijlers wasniet al te ruim. De complete con-structie met vloer moest immersgereed zijn op het moment datde tunnel van blok 11 naar blok12 terugkwam om nog twaalftunnellagen op de pijlers aan tebrengen.De ruwbouw van de hoogbouw-blokken startte begin november1997. Op 9 april 1998 werd delaatste tunnel volgestort enkwam er na aanvoer van zo'n12 500 m3 beton en 800 000 kgwapening een eind aan de ruw-bouw van dit project.BruggenDe vier bruggen tussen de hoog-bouwblokken bestaan uit eenstaalconstructie die rust op gesta-pelde prefab betonkolommenmet een diameter van 500 mmen een lengte van 8,10 m perstuk. De kolommen zijn metknikverkorters aan de blokkenbevestigd. De laagste vloeren vande bruggen bevinden zich opniveau 8, 10, 12 en 14.In een eerdere fase speelde degedachte de complete bruggenop maaiveldniveau op te bouwenen ze als geheel in te hijsen.Uiteindelijk is ervoor gekozenom het voor- en achterspant ophet maaiveld te monteren en per3| Standaard stortcyclus4| Stortcyclus blok 12, terplaatse van de pijlersC o n s t r u c t i e & u i t v o e r i n gWo n i n g b o u wcement 1999 1 31spant in te hijsen. Dit om techni-sche redenen en uit oogpunt vanveiligheid. Na het inhijsen zijnde spanten onderling gekoppelden werden de bruggen verderafgebouwd. Voor het afbouwenvan de bruggen (gevels en onder-ste vloer) is een hangsteigercon-structie ontwikkeld (foto 5).Hiervoor is veelvuldig overleggevoerd met arbo- en veiligheids-deskundigen. Het hangsteiger isin tweevoud gemaakt en is dustweemaal ingezet.G e v e l s l u i t i n gVoor de afwerking van de gevelszijn zeer veel verschillende mate-rialen gebruikt. Doordat debetonnen gevelelementen aan debuitenzijde van de woontorensen in de drie bouwblokken vanhet `dorp' volledig aan de bin-nenzijde werden bevestigd en deverdere gevelinvulling bij dezebetonnen elementen ook vanbinnenuit aangebracht kon wor-den, is op deze plaatsen zondersteiger gebouwd (foto 6). De ove-rige gevelbekleding (?n de kop-gevels van de hoogbouw) zijnvanaf een steiger geplaatst. Bijeen groot gedeelte van de laag-bouw is hiervoor een hefsteigeringezet. De hoogbouw is traditio-neel in de steigers gezet. Degevelbekleding van de bruggen isaangebracht vanaf een systeem-steiger, die geplaatst is op hethangsteiger.A f b o u wDe binnenafbouw van het projectis sober. De wooneenheden zijnvoorzien van standaard sanitair,plinten langs de vloeren, natuur-stenen vensterbank, posterlattenin de kamers, standaard keu-kens, behang op de wanden enspuitwerk op de plafonds. Allegezamenlijke ruimtes in de een-heden (keukens en hallen) zijnvoorzien van een kunststof vloer-bedekking.Centrale verwarming viel buitenhet bestek en is door een onder-aannemer uitgevoerd.Alle kamers zijn voorzien vantelefoon-, CAI- en data-aanslui-ting. sI n z e t t o r e n k r a a nHet was logisch om de torenkraantussen de twee torens te plaatsen.Door een Potain H30/40 in tezetten, was het mogelijk de tun-nelbekistingen van beide blokkenom te zetten. Bovendien warenhet bereik en de zwaarte van dezekraan voldoende om alle prefabelementen te monteren. De toren-kraan stak tussen de stalen brug-gen door. Om op grote hoogte detunnelcyclus te halen, was hetnodig incidenteel betonpompen eningehuurde kranen in te zetten.5| Voor het monteren vande bruggen is een specialehangsteigerconstructieontwikkeld.Foto: Bob de Ruiter6| De betonnen gevel-elementen aan de buiten-zijde van de woontorens enin de drie bouwblokkenvan het `dorp' konden vanbinnenuit worden aan-gebracht.Foto: Bob de Ruiter