Goedefroo+Goedefroo architecten uit het Vlaamse Ooigem gelooft dat architectuur in detoekomst wordt bepaald door criteria gedicteerd vanuit de natuur. Waardevolle architectuur wordt beoordeeld naar het vermogen geen ecologische last te vormen. Gebouwen moeten, in plaats het milieu te belasten, een oplossing aanreiken om het natuurlijk evenwicht te herstellen. Ze mogen geen CO2-uitstoot meer genereren en worden energieleveranciers in plaats van gebruikers. Deze positieve benaderingkan de bouw nieuwe impulsen geven. Voor de uitbreiding van het eigen kantoor gingGoedefroo+Goedefroo de uitdaging aan.
themaGebouw zonder energiefacturen4200912themaGebouw zonderenergiefacturenGoedefroo+Goedefroo architecten uit hetVlaamse Ooigem gelooft dat architectuur in detoekomst wordt bepaald door criteria gedic-teerd vanuit de natuur. Waardevolle architec-tuur wordt beoordeeld naar het vermogen geenecologische last te vormen. Gebouwen moeten,in plaats het milieu te belasten, een oplossingaanreiken om het natuurlijk evenwicht teherstellen. Ze mogen geen CO2-uitstoot meergenereren en worden energieleveranciers inplaats van gebruikers. Deze positieve benade-ring kan de bouw nieuwe impulsen geven. Voorde uitbreiding van het eigen kantoor gingGoedefroo+Goedefroo de uitdaging aan.Duurzame uitbreiding in beton12_15_4_Goedefroo_NIEUW.indd 12 11-06-2009 18:22:32Gebouw zonder energiefacturen 42009 13Goedefroo+Goedefroo realiseerde een kantoor dat zelf voorzietin zijn energiebehoefte, een negatieve CO2-uitstoot heeft (-2400kg/jaar) en bovendien een zeer comfortabel binnenklimaat levert.Elk bouwonderdeel heeft een specifiek energetische opdracht.Vloerplaten van beton vormen de radiatoren, wanden wordenluchtkanalen, de weinige verlaagde plafonds verzorgen eenuitgebalanceerde akoestiek, een rationeel grondplan laat korteleidingentracés toe enz. Alles wordt gestuurd en in beeldgebracht via een online monitor-systeem.Algemeen ontwerpDe nieuwbouw is aan de noordzijde gesitueerd en bestaat uittwee delen: aanleunend aan het bestaande kantoor verbindt eenvide het gebouw zowel horizontaal als verticaal. Naast de videis de ruimte vrij invulbaar. Op de begane grond bevinden zichde ontvangstruimte en vergadermogelijkheden, de eersteverdieping bevat de individuele kantoren en de tweede verdie-ping is als landschapskantoor ingericht.De materiaalkeuze van het gebouw werd onder meer gemaakt11 De uitbreiding van het kantoor vanGoedefroo+Goedefroo architecten voorzietin zijn eigen energiebehoeftefoto: Dirk Busschaert12_15_4_Goedefroo_NIEUW.indd 13 11-06-2009 18:22:35Gebouw zonder energiefacturen4200914themaDe verlichting is bovendien evenwijdig met de beglaasde gevelgeschakeld. Zo is het ook mogelijk aan de hand van dedaglichtsensoren de verlichting in zones automatisch tedimmen naarmate de lichtinval zwakker of sterker is. Dekleuren van wanden en vloeren werden bewust licht gekozen,zodat het invallend licht in de ruimte wordt weerkaatst (fig. 3).Verwarming en/of koelingDe aardbodem fungeert als warmte- en koudebron voorverwarming of koeling. De warmte wordt aan de grond op110 m diepte onttrokken met behulp van bodemwarmtewisse-laars. Gedurende het stookseizoen daalt daardoor de grond-temperatuur. Diezelfde warmtewisselaars worden ook ingezetbij de koeling van het gebouw. De onttrokken warmte wordtdan toegevoegd aan de bodem. Op die manier wordt ervoorgezorgd dat de balans tussen warmteonttrekking in de winteren warmtetoevoeging in de zomer in evenwicht blijft en wordtuitputting van de bodem vermeden.Een warmtepomp laat de temperatuur van de opgewarmdevloeistof in de warmtewisselaars verder stijgen tot de benodigdeaanvoertemperatuur. Deze wordt opgeslagen in de betonnenconstructie. Op die manier wordt gebruikgemaakt van beton-kernactivering (fig. 4). Het energieverbruik ten opzichte van eentraditioneel verwarmingssysteem daalt hiermee drastisch.in functie van het binnenklimaat. De hoofddraagconstructievan het gebouw bestaat uit in het werk gestorte betonnenkolommen en vloeren met een hoge thermische massa. Om deflexibiliteit van het gebouw te waarborgen, zijn lichte schei-dingswanden toegepast.De oost- en westgevel zijn ingevuld met dragende sandwich-elementen van prefab beton. Gekozen is hier voor lossebinnen- en buitenspouwbladen die op de bouwplaats aanelkaar zijn bevestigd. De elementen zijn verticaal gestapeld enmet stekankers aan elkaar gekoppeld. In horizontale richting isde gevel in de vloer verankerd.Aan het beton voor het buitenspouwblad zijn in het bestekextra eisen gesteld met betrekking tot kleur en oppervlakte-afwerking (foto 2). Om zeker te zijn van de uitgangspunten iseen prototype gemaakt en op kwaliteit beoordeeld.De noordgevel is opgevat als een geheel glazen gevel. Dit zorgtvoor een optimale lichtinval in de kantoren, vergaderruimte enontvangstruimte. De aanvullende verlichting wordt aange-stuurd door enerzijds een aanwezigheidsmelder en anderzijdseen daglichtsensor. Doel hiervan is het energieverbruik te doendalen door slechts de verlichting in te schakelen wanneer deruimte wordt gebruikt en er onvoldoende natuurlijk daglichtbinnenvalt.212_15_4_Goedefroo_NIEUW.indd 14 11-06-2009 18:22:37Gebouw zonder energiefacturen 42009 153452 Bijna al het beton is zichtwerkfoto: Dirk Busschaert3 Principeschets verlichting4 Principeschets koelen en verwarmen5 Principeschets ventilatieRésuméDe uitbreiding staat in fel contrast met de eerste bouwfase anno1998. De tegenstelling is hiermee een casestudy. Het architec-tenbureau wil hiermee bewijzen dat verschillende bouwoptiesbelangrijk zijn in het realiseren van een duurzaam actiefgebouw, zoals: staalbouw versus betonbouw (inertie) vaste installaties versus polyvalentie (plankeuze) traditionele technieken versus duurzame technieken(verbruik/CO2) 400 m2op twee bouwlagen versus 400 m2op drie bouwlagen(footprint) oost-west-oriëntatie versus noord-oriëntatie (externe lasten) traditionele opbouw versus materiaalkeuzes /weinig afwer-king (integraal ontwerpen/kostprijs/cradle to cradle).Deze bouwwijze is geschikt voor gebouwtypes als kantoren,scholen, verzorgingshuizen enz. )Henk WapperomVentilatie met warmteterugwinningHet nieuwe kantoor is uitgerust met een energiezuinige balans-ventilatie met warmteterugwinning. Naast het koelvermogengeleverd door de betonkernactivering, werd er een secundairenatuurlijke koeling voorzien. Verse ingeblazen buitenluchtwordt via een grondbuis op ongeveer 1 m diepte aangezogen.Omdat in de zomer de bodem op een dergelijke diepte over eenzekere koelte beschikt, wordt de aangezogen lucht voorgekoeldvoordat ze de ruimtes wordt ingeblazen (fig. 5). `s Winterswerkt het principe van de grondbuis omgekeerd. De te koudebuitenlucht wordt via het ondergrondse traject voorverwarmddoor de warmteopslag in de bodem. Ook hier werkt de natuuractief `gratis' mee aan een aangenaam kantoorklimaat.AkoestiekDoor het grote wand- en plafondoppervlak in schoon beton nodig voor de betonkernactivering , de volledig beglaasdenoordgevel en een gietvloer als vloerafwerking, was er eentekort aan akoestisch absorberend materiaal. De geschikteoplossing om per ruimte een juiste nagalmtijd te behalen, werdgevonden in de specifieke afwerking van de lichte scheidings-wanden en het gedeelte verlaagd plafond, en door de toevoe-ging van akoestische schuifpanelen voor de beglaasde delen omde privacy te waarborgen.ZonnepanelenVoor het dak werd gekozen voor een dakisolatie in PIR, eenPVC-dakdichting en een grindballastlaag. Deze ballastlaagverhoogt de levensduur van de dakbedekking, zorgt voor eenvertraging van de regenwaterafvoer, vermijdt het opwarmenvan de dakafdichting en zorgt bovendien voor een aantrekkelij-ker uitzicht.Om de kringloop te vervolledigen voor het ontwerp van eenintegraal duurzaam gebouw, werden op het platte dak ook foto-voltaïsche zonnepanelen geïnstalleerd. Zo wordt aan de handvan zonlicht elektriciteit opgewekt die ofwel voor de eigenverbruikers in het gebouw kan worden gebruikt of aan de ener-gieleverancier kan worden doorverkocht.I Projectgegevensopdrachtgever Goedefroo+Goedefroo, Wielsbeke-Ooigemarchitect Goedefroo+Goedefroo, Wielsbeke-Ooigemconstructeur Engitop bvba, Deinzehoofdaannemer Algemene Bouwonderneming Luc Scherpereel nv,Wielsbeke-Ooigemleverancier prefab beton Betesco, Waregemleverancier installatie Develtere nv, Roeselare / NV Rehau, Heverlee12_15_4_Goedefroo_NIEUW.indd 15 11-06-2009 18:22:40
Reacties