Columncolumn42014 77Laatst werd ik verrast door een ken-nis van me. Geen achtergrond in debouw, maar wel erg enthousiast overhet materiaal beton. Hij zag in denieuwbouwwijk waar hij woontwoningen worden getunneld en waserg enthousiast over tempo en effici-entie van de bouw. Ik betraptemezelf erop dat ik zelf bij voorbaat aliets sceptisch reageerde. Het tunne-len van woningen is snel en effici?nt.Ontwikkeld in de jaren vijftig en toten met het VINEX-tijdperk zeer doel-matig, waarbij mensen in hogedichtheid op eenduidige wijze wor-den samengepakt. Hoe toekomstbe-stendig is dit? En is dit beton in opti-ma forma, waar ik trots op ben?Een ander voorbeeld. In het centrumvan Utrecht wordt gebouwd aan eenparkeergarage met 1300 plaatsen.Gevraagde levensduur: tachtig jaar.Google presenteerde onlangs dezelfrijdende auto waarmee hetautogebruik enorm zal afnemen.Wat doen we over vijftig jaar metdeze parkeergarage; ombouwen totappartementen? Of breder: is betonvoldoende flexibel om zich aan tepassen aan de toekomst?Er zijn tal van ontwikkelingen, vanzelfherstellend beton tot UHSB, totallerlei nieuwe samenstellingen voorspecifieke toepassingen. Zo veelzij-dig als het materiaal beton is, is ookde ontwikkeling van beton. Gerichtop uitvoeringstechniek, met nieuwemaltechnieken of het 3D-printen vanbeton, maar vooral ook op het ver-beteren van eigenschappen en ver-lengen van de levensduur van beton.Prima in de trend van meer onder-gronds bouwen en toename vanondergrondse infrastructuur. Maarhoe relevant is een lange levensduurin een wereld die steeds sneller lijktte veranderen? Om toch eensandersom te denken: waarom ont-werpen we niet op korte levens-duur? Dit past beter bij de ontwikke-ling van onze samenleving, met veelflexibiliteit, individualisering endiversiteit.Hergebruik wordt steeds belangrij-ker en zal, vanuit het principe vanCradle to Cradle, op termijn eenbasisvoorwaarde worden bij ontwik-keling. Er is volop ge?xperimenteerdmet IFD-bouwen en we weten hoewe beton kunnen verduurzamen.Toch komt dit in de praktijk maarmoeizaam van de grond. Waardoor?Door de hoge kosten van nieuwetechnieken? Of doordat we veel(goedkoop en effici?nt) blijven bou-wen? Waardoor we last houden van .het grijze en niet-duurzame imagovan beton?Het wordt tijd dat de knop omgaatmet een duidelijker keuze in de ont-wikkeling van beton. Met duurzaam-heid en bewuste toepassing vanbeton als uitgangspunt. Maar durvenwij als branche te kiezen voor ont-wikkeling van duurzaam beton, zoalsbij hout FSC inmiddels is geaccep-teerd?We weten de richting, met herge-bruik van bestaande constructies,nieuwe recyclingtechnieken enbeperking van cementgebruik. Erwordt gewerkt aan alternatievenvoor wapening en toepassing vanandere bindmiddelen. Met name hetlaatste aspect levert in duurzaam-heid veel op. Met hoogwaardigerekentechnieken kunnen we slankerontwerpen en betongebruik mini-maliseren.Maar in de toekomst is meer nodig.Als idee: zijn we in staat om eenbindmiddel in beton te bedenkendat onder invloed van straling ver-weekt? Met zo'n middel kan debetonstructuur worden gescheidenen het wordt denkbaar dat beton-vormen in flexibele staat wordenomgevouwen naar nieuwe toepas-singen. Zo kan ieder zijn eigen huisvouwen.Hoe toekomstbestendig is beton? Erzal meer en meer gewerkt wordenmet alternatieve bindmiddelen,waarmee beton zich ontwikkelt totnieuwe composiet of hybride materi-aal. Vanuit duurzaamheid lijkt ditnoodzakelijk, maar wat is de impactHoe toekomstbestendig is beton?theo van wolfswinkelIng. Theo van Wolfswinkel is advi-seur en specialist schoonbeton bijABT en werkzaam in de utiliteits- enciviele bouw. Samen met ing. Markvan der Wolf van Ballast Nedamverzorgt hij een jaar lang de columnin Cement. Betontechnologie krijgtdaarbij speciale aandacht.Waarom ontwerpen we niet op kortelevensduur?foto:RensPlaschekhiervan op de uitvoeringstechniek?Hoe gaan we in de toekomst om metsteeds complexere mengselsamen-stellingen?Het is echter de vraag of het zo'nvaart zal lopen. Is de opdrachtgeverbereid om te betalen voor hoog-waardige technische oplossingen diezich later zullen terugverdienen? Enzijn wij in staat om over de grens vanonze discipline heen te kijken? Inno-vatie ontstaat immers vaak op deraakvlakken.Vooralsnog zullen we nog even blij-ven tunnelen en parkeergaragesbouwen, wat op zichzelf ook fantas-tisch werk is. Tunnelen is ultiem leanwerken, ondergrondse parkeergara-ges in de binnenstad zijn high tech.Maar daarnaast staat de ambitie vanhoogwaardig recyclebaar beton, metde kennis als exportproduct. Neder-lands`FSC-beton'wordt zo lekker datde Chinezen het hier uit de schap-pen komen halen. Kunnen wij dezeslag nog maken?Wie doet er mee?