1  De gevel van dragende prefab betonelementen geeft het gebouw een eigenzinnig karakter, foto: Richard Barnes PLAAT- TEKTONIEK 48? CEMENT 6 20 21 beton in beeld door ir. Kirsten Hannema ATELIERSFEER Een kunstopleiding met lichte, hoge ruimtes en de 'rommelige' sfeer van een atelier in een oude loods, dat is het idee achter de Glassell School of Art in Houston, ontworpen door Steven Holl Architects. Zijn eigenzinnige karakter ontleent het gebouw aan de gevel van dragende prefab betonelementen, die schuin gesneden zijn en op een aantal plekken in hori- zontale richting geroteerd. Daarachter bevinden zich de 23 studio's en ruimtes voor artists in residence, met verdiepingshoge vaste ramen van melkglas, dat het diffuse daglicht binnen- laat waarin kunstenaars graag werken. Glassell School of Art, Houston, Verenigde Staten CEMENT 6 2021 ?49 beton in beeld 2 Nieuw plein met toegang tot het hellende groendak, foto: Richard Barnes PROJECTGEGEVENSproject Glassell School of Art, Houston opdrachtgever The Museum of Fine Arts, Houstonarchitect Steven Holl Architects, New York meewerkend architect Kendall/Heaton Associates, Houston aannemer prefab beton Gate Precastconstructeur Guy Nordenson & Associates; Cardno Haynes Whaleyoppervlakte 8640 m² ontwerp 2012-2015 uitvoering 2015-2018 bouwkosten ? 76,5 miljoen (schoolgebouw, parkeergarage met 265 plaatsen) Het zijn karakters, de 178 prefab betonnen gevelelementen die de drager, bekleding en afwerking van de Glassell School of Art vormen. Het L-vormige bouwwerk dat het oude schoolgebouw uit 1979 vervangt, neemt een prominente plek in op de campus, tussen het Museum of Fine Arts ? waar de kunstopleiding bij hoort ? en de Lillie and Hugh Roy Cullen Sculpture Garden. Het project is onderdeel van de herontwikkeling van de campus tot een culturele trekpleister; het geeft vorm aan een nieuw plein en heeft een hellend groendak waarover je omhoog kunt lopen om te genieten van het uitzicht over het centrum van Houston. 2 50? CEMENT 6 20 21 beton in beeld 3 Schets met 'vlakkenstructuur', bron: Steven Holl Architects 4 De trappartij in het atrium is gemaakt van in het werk gestort beton, foto: Richard Barnes VLAKKENSTRUCTUUR Het gevelontwerp is geba- seerd op een schets voor een 'vlakkenstructuur' die Steven Holl maakte, waarin hij een gevelcompositie tekende van dragende betonplaten. De kern en trappartij in het atrium annex aula zijn gemaakt van in het werk gestort beton. Voor de tweede en derde verdieping en het dak zijn kanaalplaat- vloeren gebruikt met diktes van 20 cm, 25 cm, 30 cm en 40 cm. De dikste vloeren zijn gebruikt om de grootste overspanningen, bijna 13 m, te maken; deze bevinden zich in de tentoonstellingshal en leslokalen. 3 4 CEMENT 6 2021 ?51 beton in beeld 6 5 5 Montage van de gevelelementen, foto: Steven Holl Architects6 Geveldetail, bron: Steven Holl Architects LIMITERENDE FACTOR Aannemer Gate Precast, die de betonpanelen produ- ceerde, werd al tijdens het ontwerpproces betrokken, om mee te denken over beperkende factoren, zoals de oplegtrucks waarmee de panelen (3,65 x 3 m², 30 cm dik) naar de bouwplaats vervoerd werden en het gewicht dat de bouwkraan kan tillen. De gevelelementen zijn aan de vloer verbonden via een in het werk gestorte 'ringcon- structie' (fig. 6). Om de wape- ningsstaven in de liggers exact te positioneren, werkten de bouwers met houten mallen. De holle ruimtes in de prefab beton- elementen moesten precies over de wapening heen vallen. Deze gains zijn vanaf de binnenzijde via een pvc-buisje volgespoten met mortel. 52? CEMENT 6 20 21 8 7 De warm-witte elementen zijn licht gezandstraald, foto: Richard Barnes 8 Doorsnede, bron: Steven Holl Architects WARM-WITTE TINT De stortzijde van de prefab gevelelementen zie je van buiten. De elementen zijn licht gezandstraald, wat een subtiel ruw effect geeft en een mat beeld. De architecten kozen voor een warm-witte kleur beton, die aansluit bij de gelige zandkalkstenen gebou- wen aan de overzijde van de straat. Vanwege de hoge vochtigheidsgraad, is de gevel geïsoleerd met close cell-spuit- isolatie die op de achterzijde van de betonnen panelen is aangebracht. Met deze afslui- tende schuimlaag wordt voor- komen dat hete vochtige lucht binnen in het gekoelde gebouw condenseert. De Glassell School of Art in Houston staat uitgebreid beschreven en geïllustreerd op www.tektoniek.nl. Tektoniek is het kennisnetwerk voor architectuur in beton. Via lezingen, projectbezoeken, work - shops, expert meetings en online communicatie wordt informatie, inspiratie en ondersteuning geboden aan (toekomstige) archi- tecten, constructief ontwerpers, bouwkundig adviseurs en produ- centen. Daarbij gaat het altijd om de relatie tussen vormgeving, constructie en maakbaarheid. 7 CEMENT 6 2021 ?53 beton in beeld