1  De gevels van The Hive zijn verrijkt met ribbelpatronen, foto: Hufton+Crow BOUWEN MET 'natte klei' 56? CEMENT 3 20 22 beton in beeld door ir. Kirsten Hannema?????????? BETON: DE ENIGE OPTIE Het was de enige optie qua materiaal, vertelde de Britse architect Thomas Heather- wick in 2015 in een interview naar aanleiding van de ople- vering van de Learning Hub op Nanyang Technological University in Singapore, over de keuze om de kolommen, de vloeren, de kernen en de gevels van het gebouw in beton uit te voeren. Ga maar na: het budget was beschei- den ('iets meer dan voor een parkeergarage'), de duur- zaamheidsambities hoog, de Singaporese bouwvoor- schriften strikt en de bouw- tijd beperkt. 'We hadden iets nodig waarmee de lokale aannemers bekend waren en ze in een keer door konden.' BOUWEN MET 'natte klei' Onderwijshub The Hive, Nanyang Technological University, Singapore CEMENT 3 2022 ?57 beton in beeld 2 De vloeren dragen op 61 kolommen met een golvend oppervlaktepatroon, foto: Hufton+Crow PROJECTGEGEVENSproject The Hive onderwijsgebouw Singapore, 2012-2015 architect Heatherwick Studio meewerkend architect CPG Consultants constructieadvies TYLin International opdrachtgever Nanyang Technological University aantal verdiepingen 8 gebouwoppervlak 14.000 m²locatie Nanyang Technological University, Singapore The Hive betekent 'de bijenkorf ', al heeft het onderwijscomplex, opgebouwd uit twaalf torens van elk acht verdiepingen, ook wel iets van een bos reusachtige plantenwortels. De architect vergelijkt zijn ontwerp met handbewerkte natte klei; de eerste schaalmodellen maakte hij daarmee. Hij wilde 'het gevoel van keramiek' nabootsen, met 'ruimte voor onvolkomenheden en de natuurlijke eigenaar- digheden van het productieproces'. De kolommen zijn gegoten met siliconen mallen, om ze een golvend oppervlaktepatroon te geven. De gevels, ook gemaakt met siliconen mallen, zijn verrijkt met ribbelpatronen, de betonnen wanden van de lift- en trappenhuizen met 700 ? op elkaar aansluitende ? 3D-tekeningen, ontworpen door illustrator Sara Fanelli. 2 58? CEMENT 3 20 22 beton in beeld 3 The Hive is opgebouwd uit twaalf torens van elk acht verdiepingen, foto: Hufton+Crow 4 De kolommen zijn onder hoeken ontworpen om 'bogen' te vormen die de krachten naar beneden afdragen, foto: Hufton+Crow BOOGKOLOMMEN De draagconstructie bestaat uit gewapend beton, met uitzondering van het atrium- dak, dat is gemaakt van staal. Als verticale constructieve elementen zijn er vier kernen met liften en muren van de trappenhuizen. Deze zijn via de betonnen vloeren verbon- den met het draagskelet van 61 kolommen, opgebouwd uit holle prefab-betonelementen, die rond wapeningsstaven zijn geplaatst, waarna de holte is volgestort met beton (foto 8). De vloeren, die naar boven toe steeds verder uitkragen, fungeren ook als zonwering voor de ondergelegen verdie- ping. Er zijn geen liggers om deze overstekken te dragen; in plaats daarvan zijn de kolommen onder hoeken (tot 30 graden) ontworpen om 'bogen' te vormen die de krachten naar beneden afdra- gen (foto 4). 3 4 CEMENT 3 2022 ?59 beton in beeld 6 5 5 Elk gevelpaneel is 2 m breed, en onderverdeeld in twintig ? onregelmatige - horizontale ribbels, foto: Heatherwick Studio6 De ribbels in de gevelelementen zijn gecreëerd met behulp van twaalf siliconen mallen, foto: Heatherwick Studio RATIONALISEREN Het gebouw is aan de buiten- zijde bekleed met prefab- betonnen gevelelementen, die voor elke toren en verdieping apart vervaardigd zijn, aange- zien het geveloppervlak groter is naarmate je hoger in het gebouw komt. In totaal werden meer dan 1000 panelen ge- maakt, met tien verschillende krommingen. Elk gevelpaneel is 2 m breed, en onderverdeeld in twintig ? onregelmatige - horizontale ribbels, met varia- ties in de oppervlaktestruc -tuur. Deze panelen zijn gecre- e erd met behulp van twaalf siliconen mallen. Om de orga- nische vormen in het gebouw te 'rationaliseren' gebruikten de ontwerpers elf soorten kolommen, vier raamafmetin- gen en één breedte voor de glaspanelen, toegepast in vele combinaties. Het gewa- pend beton is per verdieping gestort, waarna de prefab- betonelementen met een bouwkraan op hun plek werden gehesen. 60? CEMENT 3 20 22 8 7 7 Voor de betonnen reliëfs rond de liftkernen en het trappenhuis, is gepigmenteerd beton gebruikt met een roodbruine tint, foto: Hufton+Crow 8 De kolommen zijn opgebouwd uit holle prefab-betonelementen, die rond wapeningsstaven zijn geplaatst, foto: Heatherwick Studio 'GROEN' BETON Voor de betonnen reliëfs rond de liftkernen en het trappenhuis, eveneens geprefabri- ceerd met behulp van siliconen mallen, is gepigmenteerd beton gebruikt met een roodbruine tint. Dit is het eerste project met gepigmenteerd beton dat is gereali- seerd in Singapore. Om hiervoor toestem- ming te krijgen van de Singapore Building Authority, is een aantal internationale refe- renties gepresenteerd en werden de Duitse standaarden naar het Engels vertaald. Aan het energiezuinige gebouw is de Green Mark Platinum status toegekend door de Singaporese Building and Construction Authority (BCA); de hoogste certificering op het gebied van duurzaamheid in Singapore. Het toont dat grijs beton ook 'groen' kan zijn. Onderwijshub The Hive, Nanyang Technological University, Singapore staat uitgebreid beschreven en geïllustreerd op tektoniek.nl. Tektoniek is het kennisnet- werk voor architectuur in beton. Via lezingen, project - bezoeken, workshops, expert meetings en online commu- nicatie wordt informatie, inspiratie en ondersteuning geboden aan (toekomstige) architecten, constructief ontwerpers, bouwkundig adviseurs en producenten. Daarbij gaat het altijd om de relatie tussen vormgeving, constructie en maakbaar- heid. CEMENT 3 2022 ?61 beton in beeld