In 2013 kreeg Studio Heatherwick opdracht om een paviljoen te maken op een vernieuwd deel van de Hudson River Park promenade. Geïnspireerd door de achtergebleven houten palen van de oude - in 1991 afgebroken - Pier 54, waaromheen zich een rijkdom aan onderwaterleven heeft ontwikkeld, kregen ze het idee voor een 'natuurpier'. Ze tekenden een rechthoekig eiland op palen dat via twee loopbruggen met de stad is verbonden. De prefab-betonnen draagconstructie, gebaseerd op de vorm van tulpen, is ontworpen als onderdeel van de natuurbeleving. Het ontwerpteam koos voor prefab beton vanwege de bestendigheid tegen het zoute water, om het werk boven het water tot een minimum te beperken en vanwege de economische haalbaarheid.
1 Little Island is een uit beton geconstrueerd stadspark dat als een mangrovebos boven de Hudson 'groeit', foto: Timothy Schenck
CONCRETE
JUNGLE 2.0
Little Island, New York
36? CEMENT 4 20 22
beton in beeld
door ir. Kirsten Hannema
STADSJUNGLE
'Concrete jungle where dreams
are made of', zo beschrijft
Alicia Keys in haar wereldhit
Empire State of Mind haar
thuisstad New York. Het
door Studio Heatherwick,
Arup en MNLA ontworpen
Little Island breekt met het
idee van de betonnen jungle
van wegen en gebouwen:
het is een uit beton gecon-
strueerd stadspark dat als
een mangrovebos boven
de Hudson 'groeit'. Het is
opgebouwd uit 132 prefab
betonnen 'tulpen', waarvan
de stelen in hoogte variëren.
Samen vormen ze een glooi-
end landschap van bijna
10.000 m², waarin 400 plan-
tensoorten leven en een
openluchttheater is gemaakt.
CEMENT 4 2022 ?37
beton in beeld
2 Little Island is een rechthoekig eiland op palen dat via twee loopbruggen met de stad is verbonden, foto: Timothy Schenck
PROJECTGEGEVENS
project
Little Island,
New York, VS architect
Heatherwick Studio, London, VK
landschapsontwer MNLA
constructeur
Arup, New York prefab-
betonproducent
(PCI-gecertificeerd) The Fort Miller Co., Greenwich
hoofdaannemer Hunter Roberts
Construction, New York projectkosten
219 miljoen euro
projectoppervlak ca 10.000 m²start bouw 2013
oplevering 2021
In 2013 kreeg Studio Heatherwick opdracht om een paviljoen
te maken op een vernieuwd deel van de Hudson River Park
promenade. Geïnspireerd door de achtergebleven houten palen
van de oude ? in 1991 afgebroken ? Pier 54, waaromheen zich een
rijkdom aan onderwaterleven heeft ontwikkeld, kregen ze het idee
voor een 'natuurpier'. Ze tekenden een rechthoekig eiland op
palen dat via twee loopbruggen met de stad is verbonden. De
prefab-betonnen draagconstructie, gebaseerd op de vorm van
tulpen, is ontworpen als onderdeel van de natuurbeleving. Het
ontwerpteam koos voor prefab beton vanwege de bestendigheid
tegen het zoute water, om het werk boven het water tot een
minimum te beperken en vanwege de economische haalbaarheid.
2
38? CEMENT 4 20 22
beton in beeld
3 Opbouw van een van de potten, bron: Heatherwick Studio
4 Een pot is opgebouwd uit vijf 'bloembladen' plus een kolomhoofd, als overgang naar de prefab-betonnen kolom en funderingspaal,
foto: China News Service / Getty Images
PARK OP POTTEN
In de eerste tekening stelde
de architect het park voor als
een opbollend groen tapijt.
De vraag rees of en hoe je
zo'n constructie naadloos
krijgt, en waar de laag met
aarde zou komen. Om die
kwesties te ondervangen is
het ontwerp uitgewerkt tot
afzonderlijke elementen, met
abstracte verbindingen; een
park van 'potten'. Om de
potten geschikt te maken
voor variabele belastingen en
glooiingen, keek het ingeni-
eursteam naar het mathema-
tische mozaïekpatroon Cairo
Pentagon. Met de verborgen herhaling in dit patroon
konden met dezelfde mal
meerdere elementen worden
geproduceerd. Zo zijn in
totaal 132 unieke potten
gemaakt, met 39 verschil-
lende typen mallen. Een pot
(circa 4,6 m hoog, met een
diameter van circa 6 m) is
opgebouwd uit vijf 'bloem-
bladen' ? onderling verbonden
met prefab-betonnen platen
en RVS elementen ? plus een
kolomhoofd, als overgang
naar de prefab-betonnen
kolom en funderingspaal.
Elke paal kan 250-350 ton
aan gewicht dragen.
3
4
CEMENT
4 2022 ?39
beton in beeld
6
5
5 De prefab-betonnen draagconstructie is ontworpen als onderdeel van de natuurbeleving, foto: Timothy Schenck
6?De elementen zijn per boot naar de bouwlocatie vervoerd en met bouwkranen als een gigantische puzzel in elkaar gezet, foto: Little Island
GIGANTISCHE PUZZEL
De prefab-betonnen elemen-
ten zijn geproduceerd door
het New Yorkse bedrijf Fort
Miller, dat voor dit project
investeerde in nieuwe, robot-
gestuurde freesmachines om
de mallen van hogesterkte-
schuim en het benodigde
staalwerk te maken. Door
de mallen te voorzien van
een polyureacoating, plakte
het beton niet en kunnen
ze hergebruikt worden.
Met de 39 mallen zijn 1.414
prefab-betonnen onderdelen
gemaakt, waarvan 655
unieke 'bloembladen'. Fort
Miller ontwikkelde een
betonmix met lichtgewicht
aggregaat en een lage cementverhouding, voor
minder CO?-impact. Om het
materiaal beter bestand te
maken tegen zout water is
een chlorideremmer toe
ge
-
voegd, weekmakers zorgen
voor een gladde look.
De productie duurde 19
maanden, vervolgens zijn de
elementen per boot naar de
bouwlocatie vervoerd en met
bouwkranen als een giganti-
sche puzzel in elkaar gezet,
boven op de ? reeds gesla-
gen ? palen. Met een in het
werk gestorte, gewapend-
bet
onnen toplaag zijn alle
onderdelen tot een geheel
gesmeed. Tot slot is daarop
het park aangelegd.
40? CEMENT 4 20 22
8
7
7 Het park is opgebouwd uit 132 prefab-betonnen 'tulpen' waarvan de stelen in hoogte variëren, foto: Timothy Schenck
8 Doorsnede van de 'potten', bron: Heatherwick Studio and MNLA
PARAMETRISCH ONTWERP
De grootste uitdaging was het aan elkaar koppelen van het
werk van alle teamleden. Het ontwerpteam gebruikte para-
metrische scripting om automatisch geometrieën te creëren
voor de tulpvorm, het wapeningsstaal en de fabricage van
de mallen. De ontwerpen voor de verschillende elementen
konden op deze manier direct naar de robotmachines
worden gestuurd. Zonder die automatisering was zo'n
complex, holistisch ontwerp nooit mogelijk geweest. De
paden, de bomen, de diepte van de aardlaag, kortom alles
aan het ontwerp had impact op de geometrie, die dus
voortdurend moest worden bijgesteld.
Little Island in New York staat
uitgebreid beschreven en geïllus-
treerd op www.tektoniek.nl.
Tektoniek is het kennisnetwerk
voor architectuur in beton. Via
lezingen, projectbezoeken, work-
shops, expert meetings en online
communicatie wordt informatie,
inspiratie en ondersteuning
geboden aan (toekomstige) archi-
tecten, constructief ontwerpers,
bouwkundig adviseurs en produ-
centen. Daarbij gaat het altijd om
de relatie tussen vormgeving,
constructie en maakbaarheid.
CEMENT 4 2022 ?41
beton in beeld
Projectgegevens
Project: Little Island, New York, VS
Architect: Heatherwick Studio, London, VK.
Landschapsontwerp: MNLA
Constructeur: Arup, New York
Prefab-betonproducent (PCI-gecertificeerd): The Fort Miller Co., Greenwich
Hoofdaannemer: Hunter Roberts Construction, New York
Projectkosten: 219 miljoen euro
Projectoppervlak: ca 10.000 m2
Start bouw: 2013
Oplevering: 2021
‘Concrete jungle where dreams are made of’, zo beschrijft Alicia Keys in haar wereldhit Empire State of Mind haar thuisstad New York. Het door Studio Heatherwick, Arup en MNLA ontworpen Little Island breekt met het idee van de betonnen jungle van wegen en gebouwen: het is een uit beton geconstrueerd stadspark dat als een mangrovebos boven de Hudson ‘groeit’. Het is opgebouwd uit 132 prefab betonnen ‘tulpen’, waarvan de stelen in hoogte variëren. Samen vormen ze een glooiend landschap van bijna 10.000 m2, waarin 400 plantensoorten leven en een openluchttheater is gemaakt.
Reacties