Constructeurs hebben de eerste ervaringen reeds opgedaan op het gebied van duurzaam construeren. Wat ik zelf merk is dat duurzaamheid nog wel eens schuurt met veiligheid. Een paar voorbeelden.
Ontwerpen op een unity check van 0,99 lijkt in eerste instantie heel duurzaam; door het materiaal maximaal uit te nutten is immers minder materiaal nodig. De keerzijde is dat een klein foutje in een berekening al snel een probleem wordt. De marges zijn namelijk al opgesnoept. Elk profiel optimaliseren geeft daarnaast veel variaties in profielen/wapening, wat de kans op fouten op de bouwplaats vergroot. Optimaliseren is prima, maar als je doorschiet wordt het linke soep.
In 2050 moet ook de bouw circulair zijn. Een prachtig idee hiervoor is het donorskelet: het hergebruik van elementen uit een bestaand bouwwerk. In de praktijk komen er de nodige uitdagingen bij kijken. Soms zijn er nog tekeningen van het bestaande bouwwerk, maar zijn de berekeningen nergens meer te vinden. Voor de materiaalkwaliteit moet je testen laten uitvoeren. Maar na hoeveel en welke testen ben je tevreden? En hoe krom mogen de liggers zijn, voordat je ze afkeurt? Naïef hergebruik bedreigt veiligheid.
Circulariteit vraagt ook om demontabele ontwerpen. Vloeren vormen een groot deel van het bouwvolume van een gebouw. Doorgaans hebben ze een functie in zowel de verticale als de horizontale krachtsafdracht. Bij een monoliete vloer zijn deze functies vaak goed te borgen met een beperkte hoeveelheid rekenwerk. Maar een kanaalplaatvloer zonder druklaag vraagt net wat meer aandacht. Kunnen de schijfkrachten door de vloer? Hoe creëer je doorgaande trekbanden? Welke krachten moeten precies via een demontabele verbinding worden overgebracht? Veelal oplosbaar, maar robuustheid ontstaat hier niet vanzelf!
Er zit dus spanning tussen duurzaamheid en veiligheid. Maar er is ook goed nieuws. Duurzaam construeren geeft kundige constructeurs de mogelijkheid om met originele oplossingen te komen. En waar dit spanningsveld tussen duurzaamheid en veiligheid vraagt om creativiteit en respectvolle samenwerking wordt ons vak alleen maar mooier!
Reacties
Niki Loonen - ABT 20 december 2019 22:41
Ik deel het inzicht dat doorschieten in ontwerpoptimalisatie uit oogpunt van duurzaamheid kan leiden tot onveiligheid. Toch zien we dat er met meer engineeringsinspanning nog erg veel te optimaliseren is. Een goed voorbeeld is het gebruik van 3D FEM (eindige elementen berekeningen) voor windturbine fundaties waarmee tientallen procenten aan materiaal wordt bespaard. Toch worden funderingsplaten van hoogbouwtorens zelden met deze techniek optimaler ontworpen. Ook met het constructief toepassen van hybride gewapend beton (combineren van traditionele wapening en staalvezelbeton) kan aanzienlijke materiaalbesparing bereikt worden, maar de toepassingen zijn nog beperkt. Ook is de ontwikkeling van beton met veel minder of zelfs geen Portlandcement inmiddels in volle gang. Het begrip 'betonschaamte' heeft inmiddels haar intrede gedaan en we zullen er als branche voor moeten zorgen dat verboden en verplichte inkrimping aan ons voorbij gaan. Wat voorop staat is dat m.i. alle mogelijke innovaties nodig zijn om betonconstructies in de 21e eeuw te kunnen blijven toepassen. Daarbij zouden er geen taboe's mogen zijn. Het is in ieder geval mooi om te zien dat er al vele initiatieven zijn die als goede voornemens in 2020 uitgevoerd kunnen worden.