Sinds 1981 is er veel veranderd rond de APK-keuring. Herinnert u het nog dat er op uw nummerplaat een APK-sticker moest zitten, met ieder jaar een ander kleurtje? Dat is inmiddels al 17 jaar niet meer het geval. Momenteel ligt ook steeds meer focus op uitstoot, roetmeting en CO₂. Maar de controle op de essentiële onderdelen van de auto, waar het ooit mee begon, is nog steeds net zo belangrijk als toen. En één ding weten we na ruim 40 jaar APK-keuringen zeker: de veiligheid van de op de Europese wegen rijdende auto’s is goed en er zijn heel wat levens gespaard gebleven. Het enige jammere is wellicht dat het populaire tv-programma ‘Het wrak van de weg’ een stille dood is gestorven door een gebrek aan aanbod. Maar voorkomen is beter dan genezen.

Wat belangrijk is om te melden bij deze APK, is dat deze niet alleen geldt voor enorme dubbeldekker bussen van de grote reisorganisaties met veel mensen aan boord, maar ook voor de kleine stadsauto van tante Truus. Die neemt namelijk ook deel aan het verkeer op Neerlands wegen. En, nu veertig jaar later, vraag ik me oprecht af of, als we nu een peiling zouden houden over het afschaffen van de APK, bijvoorbeeld vanwege de kosten die dit met zich mee brengt, de verhoudingen tussen tegenstanders en voorstanders nog net zo zouden liggen als in 1981.

En daarmee kom ik tot het eigenlijke onderwerp van deze blog: de periodieke beoordeling van constructieve veiligheid van grote publieke gebouwen, in relatie tot de vervoermiddelen de dubbeldekker touringcar. Momenteel wordt er gewerkt aan het invoeren van een APK voor deze categorie bouwwerken. De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft onderzoek gedaan naar het instorten van het tribunedak van het AZ-stadion en heeft daarbij aanbevelingen gedaan voor de beheersing van veiligheidsrisico’s in de gebruiksfase van bouwconstructies. Concreet luidt de aanbeveling: “Stel voor grote publieke gebouwen wettelijk verplicht dat de eigenaren periodiek onderzoek laten doen naar de constructieve veiligheid van het gebouw”. De minister geeft nu opvolging aan deze aanbeveling door dit wettelijk te gaan regelen voor ‘heel’ grote publieke gebouwen.

Is dit een oplossing voor het probleem, een goede eerste stap, of een gemiste kans? In haar onderbouwing voor deze beperkte groep gebouwen geeft de minister aan dat er voor alle gebouwen al een zorgplicht geldt, en dat er bij specifieke veiligheidsproblemen al een onderzoeksplicht kan worden ingesteld. Maar daarbij gaat het vooral om het genezen en niet om het voorkomen. De laatste jaren zijn wij in ons land al op diverse onderwerpen, na incidenten en de daaropvolgende politieke aandacht, geconfronteerd met onderzoeksplichten. Zo was die er voor spouwankers, galerijvloeren bij flats, roestvaststaal in zwembaden en natuurlijk, nog in de uitvoering, de breedplaatvloeren. Het is gelet op de frequentie van deze onderzoeksplichten dan ook niet de vraag of, maar wanneer, de volgende zich aandient. Met andere woorden: dan zijn het de remmen, dan is er speling in het stuur, en dan blijken de meeste banden te weinig profiel te hebben. De kosten en inspanningen die moeten worden gemaakt voor deze specifieke onderzoeksplichten zijn niet gering.

Waarom gaan we dan nu wetgeving maken om alleen de remmen, de speling in het stuur en de profielmaat van de grote dubbeldekker touringcars periodiek te controleren? Ik denk een gemiste kans. Waarom niet nu met deskundigen bepalen dat er constructieve veroudering optreedt bij alle gebouwen, en het zo organiseren dat we dit tijdig ontdekken? Ik denk dat als er nu gekozen wordt om voor specifieke onderwerpen – onderwerpen waarbij er een groot risico is op falen –, bij zowel grote publieke gebouwen, het basisschoolgebouw als de flat van tante Truus, een vijfjarige APK zeer goed verdedigbaar is. En dat als we over 40 jaar terugkijken op deze keuze, dat zal blijken dat dit een heel slim besluit was. Voorkomen is namelijk ook op dit onderwerp beter dan genezen. Al lijkt het er in ons mooie Nederland wel eens op dat we liever genezen dan voorkomen, en het dan niet meer uitmaakt wat dit genezen kost.