Het is een uitspraak die wel past in deze tijd, waarin steeds meer aandacht is voor het delen van ervaringen met falen en fouten. Het eerste ‘faalfestival’ is al georganiseerd. Er wordt naar gestreefd een ‘imperfectionist’ te worden en het belang van aanmodderen wordt benadrukt. Fouten maken mag, en de foutenmaker mag er zijn. Als je geen fouten maakt, doe je te weinig je best.

Allemaal mooi en aardig, maar als constructeur vind ik een dergelijke houding te makkelijk. Fouten maken mag helemaal niet! Je hebt dan op zijn minst gedoe in je bouwteam en op zijn slechtst heb je een instorting achter je naam staan. Als ik op de TU een college geef over bekende instortingen, ontstaat er in een mum van tijd een sfeer ‘hoe dom iemand heeft kunnen zijn’ en wordt er gegniffeld. Je kunt maar beter verre blijven van het maken van fouten.  

Maar als je teveel gaat focussen op het níét maken van fouten, dan heb je weer een ander probleem. Voor je het weet durf je alleen nog beproefde oplossingen uit te voeren (met natuurlijk wat extra angststaal). Voor je het weet is er geen ruimte meer voor innovaties, want dat geeft teveel onzekerheid en per definitie een hogere kans op fouten. Voor je het weet wordt controle belangrijker dan het directe werk, om maar zeker te zijn dat fouten worden voorkomen. Voor je het weet heb je slapeloze nachten, omdat je alleen nog maar aan het malen bent of je niets over het hoofd hebt gezien. Jaren geleden noemde Remko Wiltjer dit in Cement de ‘constructeursziekte’. Dan levert het koste wat het kost voorkomen van fouten verkramping op en stilstand van het constructeursvak.

Tja, daar zit je dan tussen twee polen: zijn fouten nou acceptabel of niet?

Ik ben van mening dat het vooral afhangt van de persoon die je tegenover je hebt. De zeer voorzichtige, gewetensvolle constructeur mag misschien best eens vaker horen dat waar gehakt wordt, spaanders kunnen vallen. Voor een dergelijk iemand is een faalfestival, waar hij (of zij) kan leren van andermans fouten en horen hoe bijvoorbeeld artsen met hun verantwoordelijkheid omgaan, niet eens zo’n gek idee. Dat kan broodnodige ontspanning en ruimte voor vernieuwende oplossingen geven. Wel moet je als organisatie ervoor zorgdragen dat je mechanismes inbouwt om de onvermijdelijke missers van individuen er toch nog uit te halen.

En de onverantwoorde waaghals, die maar wat aan rommelt omdat een echte constructie toch zeker drie keer zoveel kan hebben dan er daadwerkelijk opkomt? Die mag best wat vaker horen dat een fout dodelijk kan zijn, dat er veel bedrijven zijn geweest die in de nasleep van een grote instorting failliet zijn gegaan, dus dat fouten maken not done is!