Op het moment dat ik werd gevraagd om Article 25, een toonaangevende architecturale hulporganisatie in het Verenigd Koninkrijk, te helpen met het constructief ontwerpen van twee basisscholen en een sanitaire voorziening in Haïti heb ik geen seconde getwijfeld. Immers 1,5 miljoen mensen zijn op 12 januari 2010 dakloos geworden na de verwoestende aardbeving van 7,0 op de momentmagnitudeschaal in dit armste land van het westelijk halfrond. Tel daarbij op dat maar een kwart van de Haïtianen beschikking heeft over behoorlijk sanitair én dat circa 50% analfabeet is, en het is zonneklaar waarom ik mijn steentje wilde bijdragen.

Construeren in derde wereldlanden gaat hoofdzakelijk gepaard met pragmatisch denken, maar zeker ook met het achterhalen van het aanbod op de lokale markt qua geschoold personeel, materiaal en materieel. In Haïti wordt traditiegetrouw gebouwd met beton, maar aangezien de meesten van de naar schatting 160.000 dodelijke slachtoffers van de aardbeving gevonden werden onder betonpuin staat de materiaalkeuze niet meer bij voorbaat vast. 

Eén van mijn aandachtspunten tijdens mijn bezoek aan de ingestorte basisschool in Pétionville, een buitenwijk van de hoofdstad Port-au-Prince, was dan ook het achterhalen van mogelijke psychologische bezwaren tegen wederom een betonconstructie voor de nieuwe school. De lokale gemeenschap was unaniem in hun repliek, ook na behendig doorvragen vanaf mijn kant, en sprak het volste vertrouwen uit in de constructeur die van verre kwam. 
Tijdens een (kerkelijke) bijeenkomst voor de lokale bevolking werd ik, samen met de opdrachtgever en de architect, naar voren geroepen en door de pastoor geïntroduceerd als de dokter die hun “zieke” gebouw zou gaan genezen... Mijn pogingen om het een en ander in perspectief te zetten werkten averechts en minutenlang werden wij toegezongen en bejubeld. Ik had nog geen berekening gemaakt, maar de overweldigende waardering voor de ‘dokters’ was hartverwarmend. Zowel zij als wij wisten op dat moment dat de nieuwe basisschool bestand zou gaan worden tegen al het Haïtiaanse natuurgeweld!

“Ik werd geïntroduceerd als de dokter die hun ‘zieke’ gebouw zou gaan genezen”

De nieuwe basisschool is constructief ontworpen met inachtneming van enkele basisprincipes voor aardbevingsbestending construeren, zoals het vermijden van stijfheidsconcentraties, het toepassen van gelijkmatig over het gebouw verdeelde muuropeningen, maar ook het toepassen van dwarswanden in een reeds symmetrische gebouwvorm. 
Het lastige punt van ontwerpen in Haïti is echter het toepassen van de vigerende normen, aangezien Haïti niet beschikt over een eigen normenreeks. Vlak na(!) de aardbeving van 2010 heeft het verantwoordelijke ministerie aangegeven dat het toepassen van internationale normen, waaronder de Amerikaanse ACI reeks en de Eurocode, is vereist. Gelukkig wordt er op dit moment door een internationaal consortium, onder auspiciën van Haïtiaanse ministeries, gewerkt aan een eigen bouwnorm.

Traditioneel gezien begint de bouw in Haïti wanneer er voldoende geld beschikbaar is voor het afgraven van de fundering. Vanaf de start vordert de bouw gestaag in de wetenschap dat het gebouw nooit opgeleverd gaat worden. Er is namelijk geen enkele aansporing of verplichting vanuit de overheid om het bouwwerk daadwerkelijk te voltooien. Sterker nog, de eigenaar dient pas onroerendgoedbelasting te betalen wanneer het bouwwerk af is, hetgeen in Haïti neerkomt op een geschilderde buitenzijde van het pand. Direct nadat de ruwbouw gereed is gekomen, wordt het gebouw dan ook in gebruik genomen. 
Na de aardbeving van 2010, die het gevolg had dat circa 90% van alle woningen (deels) zijn ingestort, blijft de stekwapening uit de bovenste kolommen steken om in de toekomst optoppingen te kunnen blijven realiseren. Zijn alle bouwwerken ontworpen door vakbekwame constructeurs of gokt de Haïtiaan, die al van dag tot dag leeft, dat het land niet meer getroffen gaat worden door orkanen en aardbevingen? Deze Haïtiaanse roulette laat ik aan mij voorbij gaan, maar ik maak mij wel graag sterk voor onze taak om ook bouwwerken in Haïti conform de geldende normen te ontwerpen. 
Inclusief de opdracht om met een slijptol de stekwapening te verwijderen...

Word ook dokter en help een hulpinstantie en gebruik uw – in Nederland zo ondergewaardeerde – constructieve kennis om gebouwen te realiseren voor ´s werelds meest kwetsbare gemeenschappen! 
De waardering is buitengewoon en u hoeft niet gepromoveerd te zijn of Latijn te beheersen!