Log in
inloggen bij Cement
Hulp bij wachtwoord
Geen account?
shop word lid
Home / Alle kennis / Nieuws

Op zoek naar oorzaken instorten Morandi-brug

17 augustus 2018

Op 14 augustus stortte een groot deel van de Morandi-brug in Genua in, een enorm drama met zo'n 40 dodelijke slachtoffers tot gevolg. Het incident krijgt wereldwijd veel aandacht. Hoe heeft het kunnen gebeuren en wat betekent het voor andere bruggen? De precieze oorzaak is nog niet bekend. Onderzoek zal daar duidelijkheid in moeten verschaffen. Mede op verzoek van diverse media, hebben talloze specialisten hun licht laten schijnen over de zaak, ook in Nederland. Meest genoemde factoren zijn de toegenomen verkeersbelasting en het ontbreken van een tweede draagweg.

De tuibrug over de rivier de Polcevera in Genua, die dateert uit 1967,  is een bijzondere verschijning. Ontwerper Morandi was een pionier in de toepassing van voorgespannen beton. Hij heeft veel spraakmakende bruggen, fabrieksgebouwen en elektriciteitscentrales ontworpen, over de hele wereld. Opmerkelijk aan de brug in Genua was dat hij behalve het dek ook de tuien in beton uitvoerde.

Rob Vergoossen van Royal HaskoningDHV beaamt onder meer in Cobouw dat het ontwerp altijd opmerkelijk is geweest, vooral dankzij het geringe aantal tuien, die ook nog eens zijn uitgevoerd in beton. In diezelfde krant krijgt hij bijval van oud-hoogleraar bruggenbouw Leo Wagemans van de TU Delft. Het incasseringsvermogen van de constructie is klein, volgens de deskundigen: het wegvallen van één tui is meteen fataal. Vergoossen sluit niet uit dat de Italiaan de eigenschappen van het materiaal iets te optimistisch inschatte. Maar dat kan volgens hem nooit de enige oorzaak zijn geweest. Het viaduct heeft immers ruim vijftig jaar stand gehouden, een periode waarin ook veelvuldig onderhoud is gepleegd.

Het extreme weer tijdens de instorting wordt ook nog wel eens als boosdoener genoemd, maar kan volgens de deskundigen nooit de oorzaak zijn geweest. “Een brug moet tegen extreme weersomstandigheden bestand zijn. Ze kunnen hooguit een ander gebrek aan het licht brengen”, aldus prof. Simon Wijte (TU Eindhoven/ Adviesbureau Hageman) in de Volkskrant. Een ontwerpfout is het volgens hem waarschijnlijk niet geweest, zegt hij in diverse media. De brug staat al 50 jaar en de techniek is voor verschillende bruggen toegepast. Wijte gelooft eerder dat het met de toename van de belasting door het verkeer te maken heeft en vermoeiingsverschijnselen door het grote aantal verkeersbewegingen.

Met die laatste beschouwing is ook prof. Rob Nijsse het eens. Hoewel ook hij aangeeft dat het ontwerp op het oog constructief gezien niet al te robuust was, gezien het gering aantal tuien. In de tijd dat de brug werd ontworpen, was het nog niet verplicht een tweede draagweg aan te brengen. De brug had dus onvoldoende incasseringsvermogen om het verlies van een enkel element op te vangen.
Nijsse gaat uit van een combinatie van gebrekkig onderhoud, onvoldoende inspectie en de expansieve groei van het verkeer als oorzaak van het drama van Genua. Hij denkt dat het weer net wel het fatale zetje heeft kunnen geven. Nijsse hoopt dat de politiek gaat inzien dat goedkope bouw uiteindelijk duur uitpakt, een boodschap die hij recent veel vaker heeft verkondigd.

Volgens Cor van der Veen van de TU Delft was er niets mis met het ontwerp. Wel zouden we het volgens hem nu anders doen. Hij legt het in zijn ogen meest waarschijnlijke scenario uit tegen Delta, het journalistieke platform van de TU Delft. Volgens hem ligt de kern van de oorzaak in het bezwijken van het bevestigingspunt van een van de betonnen tuien. Daardoor is brugdek gekanteld en eruit gevallen. Door het eenzijdig wegvallen van de belasting is de pyloon de andere kant op gevallen. Tegenwoordig probeert men in ontwerpen dat soort kritische punten te vermijden. Als ze onvermijdelijk zijn, dan gelden voor deze key-elementen hogere veiligheidseisen dan voor de rest van de constructie. Hoe een dergelijk kritisch punt heeft kunnen bezwijken, zal volgens hem nader onderzoek moeten uitwijzen.

Hoewel vaak onderhoud is gepleegd aan de brug, komt het incident niet geheel uit de lucht vallen. De Volkskrant tekent op dat een rapport van beheerder Autostrade per l’Italia in 2011 sprak van ‘ernstig verval’ van de brug. Giovanni Calvini, de toenmalige leider van de federatie van het bedrijfsleven van Genua, voorspelde in 2012 dat de brug het risico liep binnen 10 jaar in elkaar te storten. De Genuese parlementariër Maurizio Rossi waarschuwde in 2015 de Italiaanse minister van Transport voor de onveiligheid van de Morandibrug, maar kreeg nooit antwoord. ‘Iedereen wist het’, kopte de Corriere della Sera zelfs. Er waren weliswaar concrete plannen om de brug te verstevigen, maar daar is het steeds niet van gekomen.

Het ongeval in Genua vestigt nu wel de aandacht op de staat en het onderhoud van veel kunstwerken in heel Europa. Dat kunnen we misschien als het enige lichtpuntje zien in dit drama.

Reacties

Ad de Kanter - Bouwbureau ing. A.G.J. de Kanter 30 augustus 2018 18:55

In dit artikel wordt ook de robuustheid c.q. het incasseringsvermogen van de Morandi-brug aangehaald. Maar helaas, ook in Nederland neemt men dit onderwerp - ZELFS HEDEN TEN DAGE - kennelijk nog niet helemaal serieus bij de bouw van dergelijke werken. *** Als voorbeeld. *** Begin 2015 constateerde een bouwinspecteur van de gemeente Schiedam reparatiewerkzaamheden aan de binnenzijde van een aantal wanden van de Ketheltunnel ter plaatse van de knik in de tunnelwanden. Bij navraag bij de bouwer, aannemerscombinatie A4all, door een medewerker van de gemeente Schiedam bleek, dat over een lengte van 60 m correctief werd gerepareerd en over 270 m preventief (?); de reparatie bestond onder andere uit het over 330 m inlijmen van haarspelden ter plaatse van de knik. In de wanden waren scheurtjes onstaan en plaatselijk was over een hoogte van ca. 1 m de betondekking losgekomen. Het probleem bleek al in de 2e helft van 2014 - amper na het gereedkomen van de tunnel - door A4ll geconstateerd te zijn. Een duidelijke oorzaak van de "schade" kon door A4all echter niet gegeven worden. Als constructief toetser - ingehuurd door de gemeente Schiedam voor de beoordeling van diverse kunstwerken in de aan te leggen A4 tussen Schiedam en Delft - had ik onder andere al gewezen op de wijze, waarop deze "knik" gewapend was, maar vond echter géén gehoor, niet bij A4all maar ook niet bij zowel de gemeente Schiedam (intern) als ook Rijkswaterstaat. (Reden voor mij om begin 2013 mijn werkzaamheden voor de gemeente Schiedam te beëindigen.) Eind juni 2013 heb ik de politiek per brief onder andere laten weten: "De belastingen en belastingcombinaties voor de berekening van de tunnel(moten) alsmede de wijze, waarop de inmiddels bekend veronderstelde "knik in de wanden" gewapend is, doen ernstig afbreuk aan de constructieve veiligheid van de landtunnel." Hierna verscheen enige berichtgeving in diverse media, waarna op kamervragen hieromtrent de (voormalig) minister van Infrastructuur en Milieu Schultz van Haegen in 2013 antwoordde: "Op basis van de toetsing door [bureau ...] en Rijkswaterstaat constateer ik dat de beoordeelde punten voor de berekening van de tunnel(moten) alsmede de wijze waarop de "knik in de wanden" gewapend is, voldoen aan de hiervoor gestelde normen en richtlijnen. Daarmee is de constructieve veiligheid van de landtunnel niet in het geding". Niets is dus echter minder waar gebleken, zoals uit het voorgaande moge blijken. Naar mijn mening is duidelijk, dat - nog afgezien van de betreffende berekeningen - deze tunnel ook zeker NIET VOLDOET ten aanzien van de robuustheid c.q. het incasseringsvermogen. Kennelijk heeft in Nederland de constructeurs- en aannemerswereld alsmede Rijkswaterstaat niet alleen een constructief probleem, maar vooral ook een integriteitsprobleem.

Rob de Ridder - Fluor B.V. 27 augustus 2018 09:33

@Victor Domingo Carballeira - KH-Engineering Klopt! Heb ik ook gezien, en ze zijn zichtbaar in een trekband van de A-jukken van de pylonnen. Lijkt mij tamelijk dramatisch.

Peter Butzelaar - Gepensioneerd "Betonbouwer" 24 augustus 2018 19:25

Gevoelsmatig en deels uit vroegere ervaring denk ik dat het met de 'veiligheid' van onze Stalen, Betonnen en Stenen Kunstwerken in Nederland op dit moment(anno 2018) redelijk tot goed op orde is. Toch zijn Infrabeheerders - ook in Nederland - in het niet zo lange verleden wel eens door het oog van de naald gekropen en is tijdens het dagelijks gebruik van het Kunstwerk grote schade opgetreden. Dit door bijzondere weersomstandigheden, maar .... mede ook door onachtzaamheid van de mens(is menselijke factor) in dit geval. Gelukkig zijn hierbij toentertijd/op dat moment geen doden of gewonden/slachtoffers gevallen. Dit voorval heeft toen wel direct geleid tot betere bezinning "Hoe om te gaan met het Beheer en Onderhoud van de bestaande Infrastructuur" met als belangrijke bijkomstigheid het inzicht dat Instandhouding van Kunstwerken een apart vakgebied is. Hoe om te gaan met het Ontwerp, de Uitvoering en het Onderhoud van kunstwerken en de bijbehorende verantwoordelijkheden (van een ieder die bij dit proces betrokken zijn) is bij mijn weten al heel wat decennia onderwerp van gesprek en discussie. Zie o.a. bijdragen uit het verleden van: * prof. Ir G. Magnel (Gent); Voordracht Bouwcontrole - Betonvereniging 14 december 1939. NB Betrof de Bouwcontrole met het oog op de verzekering der Architecten, Ingenieurs en Aannemers t.a.v. hun verantwoordelijkheid. * prof. Dr. Ir. A.S.G. Bruggeling; Aanbeveling met betrekking tot Voorgespannen beton met nagerekt staal. d.d. 02 maart 1994. NB Betrof de ongerustheid gerezen met betrekking tot de veiligheid van de bruggen en viaducten, die in ons land in voorgespannen beton met nagerekt staal, de zogenaamde voorspankabels zijn gemaakt. Wellicht dat deze twee gedachtespinsels(er zijn er veel meer) uit het verleden de huidige generatie beleidsmakers/technici op het gebied van de 'wijze' Instandhouding van KW weer meer inzicht kunnen geven in het belang van hoe om te gaan met de veilige(menselijke maat) Instandhouding van Kunstwerken.

ir. H(enk) W. Kliffen - Klifcare 24 augustus 2018 13:41

Er is melding gemaakt van extreem slecht weer voor en tijdens het instorten van een deel van de brug. Ik weet niet of het geconstateerd is maar heeft het ook geonweerd tijdens dat slechte weer? Kan een blikseminslag in de top van pylon de koppeling van de tui (het zijn er 2 pal naast elkaar heb ik ergens gelezen) hebben doen bezwijken? Waardoor dat brugdeel bezweek?

V. Domingo Carballeira - KH-Engineering 24 augustus 2018 13:10

Een college-constructeur, jonger en dus beter met Googlemaps, wees erop dat bij inzoomen op de pyloon scheuren zichtbaar zijn in de constructie op rijhoogte. Ik zag ze ook. Omineus? Of ben ik abuis?

Michiel Visscher - Royal HaskoningDHV 24 augustus 2018 13:03

Ik kwam online een bouwfoto tegen uit de jaren 60. De kwaliteit van de foto is niet heel erg goed, maar het lijkt alsof het brugdek uitkragend gemaakt is uit de pijler (doorgaand over de naar buiten hellende kolommen). De tuien zijn nog niet aangebracht, tijdelijke tuien of spankabels kan ik niet ontdekken en evenmin zie ik ondersteunende extra pijlers onder de brug staan. Het brugdek lijkt de nodige inklemmingscapaciteit te hebben. Weet iemand hoe de brug gebouwd is en of deze capaciteit er ook echt is/was? Zo ja, dan moet er meer aan de hand geweest zijn dan het bezwijken van de tui aansluiting. De foto: https://afbeelding.im/voF55tYC

Renda ©2024. All rights reserved.