Ik ben Europeaan. Daar hoef ik niet over na te denken, dat voel ik, dat ben ik. En natuurlijk ben ik ook Nederlands. Het mooie is dat je als inwoner van een Europees land ook de Europese nationaliteit hebt. Wat betekent dat? Het meest bekende recht dat we als Europeanen hebben, is het vrij reizen en wonen binnen Europa. Wat ik niet wist, is dat je buiten Europa diplomatieke bescherming geniet, wat inhoudt dat je hulp kunt vragen bij een ambassade of consulaat van een willekeurige Europese lidstaat. Dat voelt goed, om lid te zijn van de grote Europese familie. Alle rechten zijn overigens na te lezen op de website van de Europese Commissie [1].

Inmiddels zit ik al ruim over de helft van mijn stage bij de Europese Commissie. Ik ben onder de indruk van hoeveel werk er met weinig mensen voor heel Europa wordt verzet. Een Europa dat zich met de Green Deal gecommitteerd heeft om in 2030 55% minder CO₂ uit te stoten. Hiervoor moeten financiële stromen worden omgeleid naar duurzame investeringen. Om dit voor elkaar te krijgen is een kader voor ‘groene’ financiering door de Europese Commissie opgesteld. Een belangrijke hoeksteen van dit kader is de EU Taxonomie, een lijst die duurzame activiteiten definieert en sinds 2020 van kracht is [2].

Ook voor de productie van cement zijn grenswaarden opgenomen om nog als duurzame activiteit door te gaan. Een mooie stok achter de deur. Niet alleen de cementproductie maar ook hergebruik van beton, onderhoud van infrastructuur en andere bouwgerelateerde activiteiten zijn in de EU Taxonomie opgenomen. De definities hoe deze activiteiten duurzaam uitgevoerd kunnen worden, zijn tot stand gekomen samen met vele experts uit de verschillende lidstaten. Het zijn dus door onszelf gedefinieerde activiteiten.

De Europese Commissie heeft politiek leiderschap getoond met het aankondigen van de Green Deal. De doorvertaling hiervan vindt plaats door nationale overheden. Dit is een voorbeeld van fase 4 'gedrag' van het markttransformatiemodel [3]. In mijn vorige twee columns (‘Mijn koffer staat gepakt’ en ‘Wortelbrug in 2023?’) heb ik fase 1 en 2 kort toegelicht. Hieronder zal ik kort stilstaan bij fase 3.

In fase 3 verschuift de focus van competitie naar pre-competitieve samenwerking. In deze fase werken marktpartijen samen, sluiten zij elkaar niet uit en ontwikkelen zij een sectorstrategie. De overheid heeft een belangrijke rol in het steunen van deze initiatieven en het wegnemen van barrières. Mooie voorbeelden van pre-competitieve samenwerking in onze sector zijn de groeifondsvoorstellen Toekomstbestendige Leefomgeving en Beton Reinvented (inmiddels afgewezen, red.). Daarnaast zouden ook financiële instellingen in deze derde fase moeten aansluiten met hun financiële expertise, om zo meer zicht te krijgen op financiële oplossingen om groene innovaties op te schalen. Hoe kunnen we langetermijninvesteringen koppelen aan het nieuwe normaal? Onderzoeksinstellingen benadrukken in deze fase de noodzaak om te veranderen en onderbouwen dit bijvoorbeeld door de impact van het nieuwe normaal te berekenen.

Zoals in een eerdere column beschreven, is het markttransformatiemodel een van de vele transitiemodellen. Een model dat helpt om te begrijpen waarom dingen gaan zoals ze gaan. Vaak loop ik (en ik denk met mij vele anderen) ertegenaan dat het niet zo snel gaat als ik zou willen. Het geeft me rust als ik herken in welke fase de verschillende spelers zitten, en ook ikzelf. Wat van je verwacht wordt en wat nodig is in een bepaalde fase kunnen verschillende dingen zijn.

Het zal inmiddels duidelijk zijn dat ik heel blij ben dat wij lid zijn van de Europese Unie. Natuurlijk gaat niet alles goed en is er nog veel werk aan de winkel. Toch is er een heldere koers uitgezet naar een eerlijk en klimaatneutraal Europa in 2050 met een moderne en concurrerende economie. Er is geen weg terug. Zelf haal ik er motivatie uit om aan dit Europa mee te mogen bouwen, ook al gaat het minder hard dan gehoopt. Met de Europese verkiezingen voor de deur is het natuurlijk de vraag hoeveel steun er blijft om onze ‘inneren Schweinehund’ te overwinnen.

Gelukkig kan ik mij ook zelf motiveren.

[1] EU citizenship - European Commission.
[2] EU Taxonomy will heavily impact the cement industry - FORESIGHT.
[3] Lucas Simons and Andre Nijhof (2021). Changing the Game - Sustainable market transformation strategies to understand and tackle the big and complex sustainability challenges of our generation.