In de publiciteit wordt er al volop over gespeculeerd. Dat begint met de vraag welke regelgeving nu bij deze werkzaamheden in acht had moeten worden genomen. Welke kans op slachtoffers accepteren we bij werkzaamheden die maximaal een dag duren zodat het risico van korte duur is? En welke economische schade is aanvaardbaar? De analyses van de onderzoeksteams zullen nog wel even op zich laten wachten.

We hebben eerder gepleit voor een driedeling in de regelgeving: eenvoudige regels voor 80% van de bouwwerken/bouwproducten, meer toezicht en controle voor 15% maatwerk en hoogwaardige begeleiding en controle voor de 5% meest complexe bouwwerken. De brug in Alphen aan den Rijn hoort duidelijk in die laatste categorie.

In week 31 heeft de Raad van State advies uitgebracht over de conceptwet 'Kwaliteitsborging voor het bouwen'. Dat advies is geheim tot het wetsvoorstel - mogelijk spoedig - wordt voorgelegd aan de Tweede Kamer. We weten inmiddels dat het voornemen is om de rol van de gemeente uit te hollen en te vertrouwen op de private markt als het gaat om de bouwkwaliteit en het bouwproces. Waarbij wel een salamitactiek wordt toegepast: eerst de bouwwerken met naar gedacht weinig risico. Maar ook de brug in Alphen aan den Rijn zal op termijn ook onder dit regime komen.

In Alphen aan den Rijn ging het mis bij het inhijsen van het brugdeel, een proces dat al geheel in handen was van private partijen. Is daar voldoende preventief toezicht op uitgeoefend? Wie heeft die rol? Heeft de gemeente als opdrachtgever én toezichthouder ervoor gezorgd dat de veiligheid van derden voldoende was geborgd? Hoe is dat nu geregeld en hoe gaat dat na de voorgenomen wetswijziging?

Het Bouwbesluit 2012, artikel 8.7, schrijft nu een veiligheidsplan voor. Op grond van de Arbowetgeving moet er veilig worden gewerkt. Ook het Burgerlijk Wetboek leidt tot plichten voor de opdrachtgever.

De brug in Alphen aan den Rijn laat weer zien dat veiligheid in het bouwproces niet eenvoudig en niet vanzelfsprekend is. De bouwsector is niet onfeilbaar, maar zou bij dit type bouwprojecten gebaat zijn met een vanzelfsprekende inzet van de best denkbare kennis. In de 5% categorie betekent dit de inzet van maximale expertise voor zowel het ontwerp als het uitvoeringsproces.

Het omvormen van de bouwindustrie naar een volwassen industrietak die kwaliteit garandeert heeft nog een lange weg te gaan alvorens ze zich kan meten met bijvoorbeeld de auto-industrie. Dat begint met scholing, waarbij veel meer dan nu de integrale samenhang en de regelgeving in zijn volle omvang wordt geleerd. Een constructeur moet meer weten dan alleen het toepassen van Eurocodes (wat in de praktijk al velen hoofdbrekens kost). Een veilig bouwproces vergt kennis en ervaring. Dat zal de enige meerwaarde zijn van ook deze gebeurtenis: wat we ervan kunnen en moeten leren.

dr.ir. Nico Scholten

Topexpert en adviseur bij Stichting Expertisecentrum Regelgeving Bouw

Lees ook eerdere blogs van Nico Scholten.