34 Lekkage voorkomen met afdichtings- membraan 1 Dankzij zwelvermogen kan Polyfleece betonconstructies waterdicht maken Het grote probleem voor waterdichte constructies zijn de scheuren in het beton. Zijn die te groot en doorgaand, dan treedt onherroepelijk lekkage op. Stortnaden vormen een extra risico. Er zijn diverse oplossingen die als doel hebben lekkage te voorkomen, zoals het toepassen van extra wapening, het beperken van hydratatiewarmte, het achteraf injecteren van scheuren of het aanbrengen van dilataties. Ook zijn er richtlijnen voor minimumwapeningspercentages of dikten van de beton - constructie die moeten leiden tot een waterdichte constructie. Maar helaas geven al deze oplossingen geen garantie. Het realiseren van waterdichte betonconstructies is geen sinecure. Scheurvorming in beton is namelijk bijna een vanzelfsprekendheid. Er zijn verschillende manieren om scheurvorming te beheersen. Garanties zijn er echter bijna niet te geven. Behalve het voorkomen van watervoerende scheuren kan de oplossing ook worden gevonden in het van buitenaf afdichten van de betonconstructie. Lekkage voorkomen met afdichtingsmembraan 7 2017 35 Een alternatieve mogelijkheid is het van buitenaf afsluiten van een betonconstructie. Dit kan door het aanbrengen van een afdichtingsmembraan aan de buitenzijde van het beton, de zijde waar de constructie door water wordt belast. Met een dergelijk systeem zijn de eisen aan scheurvorming veel minder streng (max. 4,0 mm, zie onder kopje 'Prestaties'). Hierdoor kan bijvoorbeeld de hoeveelheid krimpwapening worden beperkt. Met een membraan kunnen kritische locaties als stortnaden, aangebrachte schijnvoegen of naden tussen schilwanden, dus daar waar de kans op lekkage aanwezig is, worden afgedicht. Ook kan ervoor worden gekozen het membraan toe te passen over een volledig oppervlak. Dat kan van belang zijn wanneer een garantie op de waterdichtheid wordt gevraagd. Polyfleece Er zijn verschillende afdichtingsmembranen beschikbaar in de markt. Denk bijvoorbeeld aan bentonietmatten, Sikaproof of Grace Preproof. Een product dat in dit artikel nader wordt toegelicht, is Polyfleece SX 1000 van Hakron. Het bijzondere aan dit membraan is dat het zwelt na contact met water. Het membraan kan worden gebruikt zowel in de nieuwbouw als in de bestaande bouw. Het membraan is 1 à 2 mm dik en beschikt aan één zijde over een coating van zwelbare, gemodificeerde polymeren. Dankzij deze coating zwelt het product als het in aanraking komt met water. De zwelverhouding bedraagt ongeveer 150% (50% toename). Er is een zwelvertraging van enkele dagen tot weken ingebouwd, waardoor deze volumevergroting niet optreedt tijdens slecht weer bij de montage. Bij betonherstel heeft het zwellend vermogen tot gevolg dat tussen het betonoppervlak en het membraan, door de inwerking van vocht, een zweldruk wordt opgebouwd. Dit verbetert de dichtende eigenschappen. Bovendien worden scheuren en kleine beschadigingen in de coating afgedicht. Hierdoor is er sprake van een soort zelfherstel van het product. Deze bescha - digingen kunnen optreden tijdens het aanstorten of tijdens het mechanisch vastzetten van het membraan aan de bekisting. Aanbrengen Er kan worden gekozen het membraan in stroken aan te brengen op de meest kritische plaatsen, zoals bij stortnaden, schijnvoegen of tussen schilelementen. Als een oppervlak volledig wordt afgedicht, wordt het materiaal in naast elkaar gelegen stroken aangebracht, horizontaal of verticaal. De stroken worden overlappend aanbracht. Daartoe is een hechtstrook op het materiaal aanwezig, die na het weghalen van de beschermfolie een sterke hechting geeft ter plaatse van de overlapping. Het risico op lekkage is daardoor ook op de overlap minimaal. Ter plaatse van onderbrekingen, zoals bij stekken of uitstekende installaties moet het membraan worden ingesneden of ingeknipt, om het in de juiste vorm rond de aansluiting te kunnen leggen. Rond zo'n onderbreking worden de aansluitingen aangebracht met lijm die zelf ook een zwellend vermogen heeft. Daar weer overheen wordt een nieuwe strook gelegd, overlappend met de geknipte delen. Dit vraagt wat precisie. Nieuwbouw In nieuwbouwsituaties kan het product worden toegepast onder vloeren of tegen wanden. Bij toepassing in nieuwbouw wordt de fleece vóór het storten van een constructie aangebracht, met de gecoate zijde aan de door het water belaste zijde (onderzijde of bekistingszijde). Bij een vloer wordt het membraan aangebracht op een onder - waterbetonvloer of werkvloer. Bij een te storten wand moet het membraan mechanisch worden bevestigd aan bijvoorbeeld de bekisting. Hiermee zorg je dat het membraan blijft zitten. Dit bevestigen gebeurt met kleine schroeven of spijkers. Door het zelfherstellend vermogen worden eventuele beschadigingen door de bevestiging weer afgedicht. Het product is ook toe te passen bij een wand die tegen een damwand of palenwand wordt aangestort. In dat geval wordt een zwelbare tweecomponenten - lijm met lage viscositeit toegepast. Na plaatsing van het membraan worden eventuele afstand - houders en wapening direct op of tegen de niet-gecoate zijde geplaatst. Het water-cementmengsel dringt aan de niet-gecoate zijde van het membraan enigszins in het weefsel. Hierdoor hecht het beton zich vast aan het dichtingsmembraan tijdens ir. Rob Cornelis Hakron Nunspeet B.V. 1 Toepassing van Polyfleece bij nieuwbouw Primark Tilburg2 Polyfleece aangebracht bij doorvoeren 2 Lekkage voorkomen met afdichtingsmembraan 7 2017 36 ook ter plaatste van naden. Uit een testrapport van MPA Braunschweig blijkt er tot 5 bar geen penetratie van water plaats te vinden tussen het membraan en het beton. Ook blijkt het materiaal niet gevoelig voor variërende temperaturen. Kosten Een afdichtingsmembraan kan een goede oplossing zijn om waterdichtheid van constructies te kunnen garanderen. Niet alleen door de aanschaf, maar ook door de verwerking is toepassing van een membraan uiteraard kostenverhogend. Besparing op krimpwapening en een gegarandeerde water - dichtheid zonder na-injecteren zijn belangrijke kostenverla - gende factoren. Toepassing zal dus altijd een afweging zijn tussen kosten en risico's. ? het uitharden van het beton. De mechanische hechting is daardoor groot, ook op plaatsen met vuil op het oppervlak. Bestaande bouw Voor het afdichten van bestaande bouwconstructies wordt de gecoate zijde van het dichtingsmembraan op het betonopper - vlak geplakt. De oriëntatie is dus precies andersom als bij nieuwbouw. Dit om te voorkomen dat het membraan zwelt na contact met een regenbui. Bevestiging gebeurt met een tweecomponentenafdichtingslijm met lage viscositeit. Deze lijm heeft zoals genoemd zelf ook zwellend vermogen. Voordat de op cementbasis gemaakte lijm wordt aangebracht, moet het betonoppervlak worden schoongemaakt, omdat dit vrij van vervuilende stoffen moet zijn om een optimale hechting van de afdichtingslijm te waarborgen. Prestaties Door de polymeercoating is het product elastisch en daarmee scheuroverbruggend. Beproevingen hebben aangetoond dat scheuren tot ruim 4 mm te overbruggen zijn. Scheuren in het beton leiden daardoor niet direct tot een beschadiging van het membraan. Voor waterdichte constructies wordt vaak maar een scheurwijdte van maximaal 0,2 mm toegelaten, afhankelijk van de milieuklasse. Met de toepassing van Polyfleece betekent dit dus dat een constructie kan worden ontworpen met een minder strenge eis over de te verwachten scheurbreedte (door krimp van het beton). Daarmee kan worden bespaard op de toe te passen krimpwapening. Het product is uitvoerig getest op sterkte en duurzaamheid, 3 Het membraan hecht zich aan het beton4 Scheuren tot 4 mm zijn overbrugbaar 4 3 Lekkage voorkomen met afdichtingsmembraan 7 2017