Met name deze laatste stap is verre van eenvoudig. "Tussen droom en daad staan wetten in de weg, en praktische bezwaren, en ook weemoedigheid die niemand kan verklaren", schreef Willem Elschot hierover in het gedicht 'Het Huwelijk'. De betekenis van deze mooie zin ervaren ook wij dagelijks in onze beroepspraktijk. Achter de wetten en bezwaren in de bouw gaan zaken schuil als verzuiling, gebrek aan regie en een fragmentarisch karakter van onze branche. Voor wie het gedicht kent, zal het duidelijk zijn dat in de situatie die Elschot beschrijft voor hem uitzichtloos is. Hier past slechts berusting. Hoe anders ligt dit in onze wereld, het deel van de wereld dat draait om beton. Hier is het niet het niet willen noch kunnen, maar veelal het niet weten hoe. Waarschijnlijk omdat het niet eenvoudig is.  

Toch zijn er in onze markt wel degelijk vele goede initiatieven, waarbij dromen ook in daden worden omgezet. Een initiatief is de groeiende toenadering tussen universiteiten, kennisinstituten en bedrijven. Denk bijvoorbeeld aan samenwerkingsverbanden als Spark, Dome-X en de Bouwcampus. Opvallend hierbij is direct wel weer de grote verscheidenheid aan initiatieven, met opnieuw een risico op verzuiling. Aan de andere kant lijkt het een aanwijzing dat de bouwwereld te complex is geworden voor één heldere en duidelijke lijn. Het is een illusie om de hele sector te verenigen binnen één initiatief. Dat is ook niet nodig, het leidt zelfs tot een verschraling en laten we er daarom ook niet teveel de nadruk op leggen.

Echter, een gemeenschappelijke agenda of een gedeelde aanpak is wel bittere noodzaak. Alleen samen kunnen we laten zien wat we kunnen en de aandacht op onze sector vestigen. Die agenda moet worden afgestemd op de vragen vanuit de samenleving en gericht zijn op de toekomst en ruimte bieden aan een pallet aan initiatieven. Een middel om tot zo'n gemeenschappelijke aanpak te komen en onze innovaties te tonen vanuit een relatief laagdrempelige 'bottom-up' aanpak is een 'living lab', een proeftuin. Een proeftuin is een omgeving waar, samen met eindgebruikers, nieuwe producten worden ontwikkeld en getest in een praktijksituatie nog voor ze het stadium van volledige volwassenheid hebben bereikt.

Het is niet verwonderlijk dat juist universiteitssteden steden als Delft en Eindhoven hier al volop mee experimenteren, maar nog te weinig met beton. Denk eens aan de voordelen van de vele nieuwe betonsoorten, mooie prefab oplossingen en nieuwe uitvoeringstechnieken en koppel dit eens aan de vragen vanuit onze samenleving ten aanzien van thema's als energie, leefbaarheid en gezondheid. Wat zou het leuk zijn als er ook iemand komt die vragen gaat stellen over dromen aan leuke en eigenzinnige mensen uit de betonwereld. Wedden dat daarna de wereld nog meer houdt van het materiaal beton?

Hoofd Gebouwen Witteveen+Bos & hoogleraar fac. Bouwkunde TU/e

Lees ook eerdere blogs van Theo Salet.