72? CEMENT 8 20 22 boekrecensie Richtlijnen verlenging levensduur betonconstructies Beschrijving beschermings-, herstel- en versterkingsmethodes in fib Bulletins 102 en 103 Er zijn twee nieuwe fib bulletins uit met richtlijnen voor het beschermen, het herstel en de versterking van bestaande betonconstructies: fib Bulletin 102 'Guide for Protection and Repair of Concrete Structures' en fib Bulletin 103 'Guide for Strengthening of Concrete Structures'. Levensduurverlengende maatregelen zijn belangrijk bij het beheer en onder- houd van betonconstructies. Het belang hiervan neemt alleen maar toe, onder meer omdat met het oog op het verduurzamen van de gebouwde omgeving, steeds vaker een langere levensduur wordt verwacht. Complexe selectie Het selecteren, ontwerpen en toepassen van doeltreffende en betrouwbare maatregelen bij het onderhoud of herstel van betoncon- structies is complex. Daarom is uniformiteit wenselijk bij de verschillende interventieme- thoden en het proces van selecteren, ontwer- pen en uitvoeren van maatregelen. Dit helpt bovendien om de vele beschikbare methoden en praktijkrichtlijnen terug te brengen tot de meest geschikte. Bij de selectie van materialen en syste- men voor bijvoorbeeld reparaties aan be- staande constructies, is het belangrijk om het doel en de vereiste eigenschappen vast te stellen. Hierbij moet rekening worden ge- houden met zaken als levensduur, milieu en onderhoudbaarheid. Zo moet worden aan- getoond dat de materialen en systemen ook op de lange termijn voldoende presteren. Beschermings- en herstelmethoden De beschermings- en herstel - methoden die in Bullet in 102 worden behandeld, zijn: - h ydrofoberende impregnering; - coat ing van betonnen opper- vlakken; - aanbr engen van membranen; - corr osieremmers voor wapening - st aal; - k athodische bescherming; - re-alkalisatie; - chloorextractie/ontzouting; - herst elling (met de hand aange- brachte mortel); - herst elling (gegoten); - shotcrete; - r eparatie van voorspankabels door herinjectie van specie; - inject ie om scheuren in beton te dichten. Versterkingsmethoden De versterkingsmethoden die in Bulletin 103 worden overwogen, zijn onder andere: - RC-bekleding; - FRP-bekleding; - st alen bekleding; - in wendig aangebrachte stalen wapening; - o verlagen van beton; - e xtern aangebrachte textielen; - uitw endig of nabij het oppervlak aangebrachte FRP; - v ersterking van funderingen met stalen micropalen; - onderhuidse k athodische bescherming en constructieve versterking (ICCP-SS) interventie- techniek; - e xterne naspanning; - f rame encasement (het omvormen van raamwerk tot schuif mur en); - o verige technieken voor seis mische bescherming. fib Bulletin 102 en 103 fib Bulletin 102 en 103 zijn verkrijgbaar via fib international, www.fib-international.org. CEMENT 8 2022 ?73 103 worden behandeld, is beschreven wanneer de methodes kunnen worden toegepast, welke materialen en systemen noodzakelijk zijn, welke technieken beschik - baar zijn en welk soort uitrusting nodig is. Vervolgens is een overzicht gegeven van de rol en de kwalificaties van de betrokke- nen (o.a. eigenaar, aannemer, ontwerper, gebruiker), de ontwerprichtlijnen (onder verwijzing naar de meest relevante codes en referenties), de interventieprocedure, de kwaliteitscontrolemaatregelen en de toe- zicht- en onderhoudsactiviteiten. Ten slotte wordt voor elke methode een aantal case- studies gepresenteerd, waarbij een van de voorbeelden betrekking heeft op een toe- passing in Nederland: het aanbrengen van een betonnen overlaging ter versterking van de Hollandse Brug. fib Model Code Beide Bulletins bevatten veel bruikbare in- formatie voor de praktijk. Om de inhoude- lijke kwaliteit en praktische relevantie te garanderen, is elk van de hoofdstukken geschreven door een redactieteam dat ten minste bestaat uit een onderzoeker, een ontwerper en een aannemer. Het effect ervan is te merken: de documenten heb- ben een wetenschappelijke achtergrond en zijn goed toe te passen in de dagelijkse praktijk. Ze dienen momenteel als achter- grond en ondersteunend document bij de volgende editie van de fib Model Code for Concrete Structures. Deze is in ontwikke- ling onder auspiciën van fib TG10.1 met als werktitel 'fib Model Code 2020', en wordt medio 2023 verwacht. Daarnaast is compatibiliteit van interventie- materialen en het bestaande materiaal onder bepaalde temperatuur- en vochtcon- dities van belang. Guide-for-good-practice De complexiteit en de verscheidenheid aan keuzes, hebben bij fib (International Federation for Structural Concrete) geleid tot het idee om richtlijnen op te stellen voor ontwerpers en aannemers bij het voorbereiden, uitvoeren en monitoren van maatregelen aan beton- constructies. In 2022 heeft fib Task Group (TG) 8.1 'Model technical specifications for repairs and interventions' (onder leiding van Eduardo Julio van de Universiteit van Lissabon) een uitgebreide guide-for-good-practice uitgebracht. Hierin staat een uitvoerige beschrijving van beschikbare beschermings-, reparatie- en versterkingstechnieken. Het hoofddoel was een volledig overzicht te geven van de meest relevante maatregelen, met aandacht voor de selectie van de methoden, het ontwerp en de uitvoering ervan. Vanwege de omvang van de richtlijn is deze in twee afzonderlijke fib Bulletins gepu- bliceerd: Bulletin 102, die betrekking heeft op beschermings- en herstelmethoden, en Bulle- tin 103, die betrekking heeft op versterkings- methoden. In de nabije toekomst is fib TG3.4 van plan om nog een fib Bulletin te publiceren om de recente vooruitgang in interventie- technieken te bespreken, die niet in de fib Bulletin 102 en 103 aan bod komen. Inhoud Voor alle beschermings-, herstel- en ver- sterkingsmethodes die in Bulletin 102 en Webinars Met het oog op een brede verspreiding van de kennis heeft fib in september 2022 twee webinars georganiseerd om de inhoud van bulletins 102 en 103 te delen. De opnames zijn binnenkort beschikbaar op het YouTube- k anaal van fib. Betonnen overlaging ter versterking van de Hollandse Brug, foto: Dyckerhoff AG DR.IR. AGNIESZKA BIGAJ-VAN VLIET Senior Expert Ontwerp, beoordeling en life cycle management betonconstructies TNO