In de huidige tijd, waar het steeds vaker voorkomt dat het ontwerp, de uitvoering en het onderhoud van een project onder de verantwoordelijkheid van één partij vallen (DBM-contract), speelt de betontechnoloog een alsmaar grotere rol. Vroeger ging het voor een betontechnoloog vooral om het realiseren van de juiste verwerkbaarheid en het opstellen van rijpheidsgrafieken om daarmee de voortgang van het project te bewaken en te optimaliseren. Tegenwoordig worden er bij grote DBM-projecten uitvoeringstechnisch en contractueel meer en meer eisen aan het project en dus aan het beton gesteld.

Bij dit soort projecten is het zaak voor de betontechnoloog om het ontwerp te vertalen in een voor de uitvoering maakbaar product. Bovendien moet het eindproduct van zo'n kwaliteit zijn dat het de tand des tijds kan weerstaan. Want ook dat is duurzaam bouwen! Onze samenleving heeft niets aan een product dat voor lage kosten in korte tijd is gerealiseerd en dat na enkele jaren zijn functie niet meer kan vervullen.

De taak van de betontechnoloog is daarom breed georiënteerd en begint al als het ontwerp op tekening vorm begint te krijgen. In dit stadium moet al rekening worden gehouden met zaken als uitvoeringsmethode, vorm, wapeningsconfiguraties, betondekking, levensduureisen en betonsterkte. Gebaseerd op al deze factoren worden de juiste betoneigenschappen, en uitgangspunten voor ontwerp en uitvoering gekozen.

Een goed praktijkvoorbeeld van de belangrijke rol van de betontechnoloog is het ontwerp van de fundatieblokken van de drie hoofdpijlers van de nieuw te bouwen Botlekbrug (zie Cement 2013/3). Hierbij ben ik, als betontechnoloog voor de bouwcombinatie A-Lanes A15, betrokken geweest. Voor dit specifieke geval moest zo'n 45 000 m3 onderwaterbeton verdeeld over drie pijlers worden aangebracht. Naast gangbare eisen zoals eindsterkte, chlorideklasse en ASR-bestandheid, waren er ook veel projectspecifieke eisen. Denk hierbij aan een 100-jarige levensduur, de beheersing van de warmteontwikkeling, de vullingsgraad, het voorkomen van delaminatie, het beheersen van vroege sterkteontwikkeling in verband met druk op damwanden, het voorkomen van het uitstromen van beton en een verpompbaarheid over een lengte van zo'n 350 m. Dit alles gedurende een productietijd van zo'n zes aaneengesloten dagen. Al met al bijzonder veel parameters om rekening mee te houden. Hier heeft de betontechnoloog een bepalende rol in de manier hoe de constructie wordt ontworpen en gebouwd. Hij neemt daardoor een belangrijke positie in de projectorganisatie in.

Doordachte afwegingen worden in samenspraak met betrokkenen gemaakt om ervoor te zorgen dat het beton in staat is om de genoemde prestaties te leveren. Tijdens het proces van ontwerp naar uitvoering is het de taak van de betontechnoloog om alle betrokken medewerkers en vele onderaannemers bewust te maken van de mogelijkheden en bovenal ook beperkingen van het materiaal. Hij moet iedereen technisch op één lijn krijgen. De verschillende belangen en verantwoordelijkheden van al deze partijen maken het proces om te komen tot een goed plan nog uitdagender.

Een extra aspect dat het materiaal beton en het proces tot het komen van een eindproduct zo interessant maakt, is dat beton altijd onder verschillende weersomstandigheden 'on the spot' wordt samengesteld. Het aangeleverde beton moet in één keer alle functies kunnen vervullen. Vervangen naderhand is in de regel geen optie! Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld staal; dit wordt vooraf in geconditioneerde omstandigheden gemaakt waardoor de kwaliteit vaststaat voordat het wordt afgeleverd. Het vereist dan ook de aandacht en de betrokkenheid van de betontechnoloog om, tijdens het uitvoeren van cruciale onderdelen, de productie op de voet te volgen.

Het besef dat een betontechnoloog bij complexe projecten noodzakelijk is, zal de komende jaren alleen maar toenemen. De discipline zal uiteindelijk niet meer weg te denken zijn uit het ontwerp en het uitvoeringsteam.

Materiaaltechnoloog Ballast Nedam