De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft weer een stevig rapport afgeleverd. Niet voor het eerst. Dit keer naar aanleiding van het instorten van een parkeergarage in Eindhoven. Bouwend Nederland en VNconstructeurs hebben daar een werkconferentie aan gewijd en de Tweede Kamer een rondetafelgesprek. De minister schuift de hete aardappel van haar bordje richting alle belanghebbenden.

Heeft de werkconferentie al een oplossing opgeleverd? Nee, helaas niet. Kunnen de bouwende partijen het vraagstuk op eigen kracht oplossen? Dat is sterk de vraag. De bouwkolom is heel fragmentarisch ingericht. Het polderen om te komen tot een gezamenlijke gedragsverandering gaat naar mijn mening niet lukken zonder wetgeving.
 

We praten al jaren over de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). In aanvulling op die wet, zou naar mijn mening in het Besluit Omgevingsrecht moeten worden geregeld dat alle stukken van een bouwaanvraag ten minste door twee onafhankelijk van elkaar werkzame personen moeten zijn ondertekend. Is dat niet het geval, dan is de aanvraag niet ontvankelijk. De gemeente moet niet worden gebruikt als adviesbureau.

Voor risicovolle bouwwerken zouden verder alle gegevens en bescheiden met betrekking tot constructieve veiligheid moeten worden beoordeeld en voor akkoord getekend door een onafhankelijk, door het bevoegd gezag als erkend deskundige aangemerkte persoon. Hiermee wordt beoogd dat een hoofdconstructeur wordt aangesteld met de kwaliteiten gelijkwaardig aan de Duitse Prüfingenieur. Deze moet onafhankelijk zijn van de opsteller van de gegevens met betrekking tot de constructieve veiligheid van deelsystemen. Die onafhankelijkheid kan worden gewaarborgd door deze persoon in te huren via de gemeente, waarbij de vergunningaanvrager de gemeente daarvoor afzonderlijk betaalt. Let wel: dit is niet de kwaliteitsborger als voorzien in het voorstel van de minister voor de Wkb.

Zo’n beoordeling door een hoofdconstructeur of deelconstructeur is niet nodig als het (constructieve) onderdeel door de producent in de markt wordt geplaatst, voorzien van een ETG (Erkende technische goedkeuring). Dit als bedoeld in de unaniem aangenomen motie TK 34453-19. Zoals uit de Handelingen van de Tweede Kamer over de Wkb van eind 2016 valt terug te lezen, neemt daarbij de toeleveringsindustrie zijn eigen verantwoordelijkheid en legt zij met haar adviseurs vast hoe haar producten in hun onderlinge samenhang zo moeten worden verwerkt, dat gegarandeerde prestaties van het bouwwerk worden gehaald. De Tweede Kamer heeft daarbij aangegeven dat het logisch is dat NEN voor de erkenning faciliterend optreedt, omdat in de normcommissies de noodzakelijke kennis is gebundeld. ETG’s moeten overigens niet worden verward met KOMO-verklaringen met tal van open einden, zonder vastlegging van kritieke handelingen waarover verantwoording moet worden afgelegd in het in de Wkb voorziene overdrachtsdossier.

Het mes van de ETG’s snijdt aan vele kanten. De faalkosten gaan fors naar beneden en daarmee de bouwkosten. De risico’s voor opdrachtgever, gebruiker en bouwer nemen voor circa 80% van de handelingen in de bouw af naar nagenoeg nul. De handhavende taken van de gemeenten worden sterk vereenvoudigd, want de handelingen onder ETG hoeven niet meegenomen te worden in de risicoanalyse als bedoeld in de Wkb. De risico’s zijn in de ETG omschreven en aangegeven is hoe die worden vermeden en hoe daarover verantwoording wordt afgelegd via het overdrachtsdossier. Voor de handelingen die met ETG zijn gerealiseerd volstaat een administratieve beoordeling door de gemeente van het overdrachtsdossier waarin het bouwwerk as built is vastgelegd. In voorkomende gevallen kan met foto’s worden aangetoond dat een ETG in een bouwwerk correct is toegepast. Tijdens het bouwen kan de gemeente zich dus focussen op de 20% echt risicovolle bouwhandelingen. Gemeenten zijn daartoe zeer wel in staat en in navolging van al staande praktijk koopt een gemeente deskundigheid in bij de Omgevingsdienst dan wel een specialistisch bureau als ze zelf onvoldoende kennis in huis heeft of er extra capaciteit nodig is.

Het laatste woord over de Wkb is echter nog niet gesproken.